Σοβαρά διαχρονικά προβλήματα στη λειτουργία του ελληνικού σιδηροδρόμου, τα οποία συνέβαλαν στην πολύνεκρη τραγωδία στα Τέμπη καταγράφει το πόρισμα του Εθνικού Οργανισμού Διερεύνησης Αεροπορικών και Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων και Ασφάλειας Μεταφορών (ΕΟΔΑΣΑΑΜ).
Οι ελλείψεις στις υποδομές, η ανύπαρκτη τηλεδιοίκηση και η απουσία αποτελεσματικής διαχείρισης των κινδύνων αποτελούν βασικές παθογένειες που συνεχίζουν να υφίστανται μέχρι σήμερα ενώ θυσιάστηκαν ως Ιφιγένεια 57 ψυχές στα Τέμπη.
Ελλιπής εκπαίδευση και ανυπαρξία αξιολόγησης προσωπικού
Σύμφωνα με το πόρισμα, τόσο ο ΟΣΕ όσο και η Hellenic Train δεν διέθεταν σύστημα συστηματικής αξιολόγησης της απόδοσης του προσωπικού τους. Ο ΟΣΕ δεν προέβλεπε προληπτική συντήρηση του εξοπλισμού, ενώ το προσωπικό, και συγκεκριμένα οι μηχανοδηγοί και οι σταθμάρχες, ήταν είτε ανεπαρκώς εκπαιδευμένο είτε εντελώς ανεκπαίδευτο. Επιπλέον, η Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ), υπεύθυνη για την εποπτεία του κλάδου, δεν είχε διαγνώσει κρίσιμες αδυναμίες, γεγονός που επιβεβαιώθηκε από τους ελέγχους του Οργανισμού Σιδηροδρόμων της ΕΕ το 2019 και το 2022.
Διαχρονικές ελλείψεις και καθυστερήσεις στη χρηματοδότηση
Η κρίση του 2009-2010 επιδείνωσε τις ήδη προβληματικές υποδομές, οδηγώντας σε σοβαρή υποχρηματοδότηση, με αποτέλεσμα την κακή συντήρηση του δικτύου και την έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού. Τα διαθέσιμα κονδύλια για τη συντήρηση των σιδηροδρομικών γραμμών στην Ελλάδα ήταν μόλις το 10% του μέσου ευρωπαϊκού όρου. Ενδεικτικά, ενώ στην ΕΕ η μέση δαπάνη ανά χιλιόμετρο σιδηροδρομικής γραμμής ήταν 220.000 ευρώ, στην Ελλάδα δεν ξεπερνούσε τις 20.000 ευρώ.
Ελλείψεις στην τηλεδιοίκηση, έλλειψη σηματοδότησης και υπερβολικές ταχύτητες
Κατά τη στιγμή της σύγκρουσης, η εμπορική αμαξοστοιχία κινείτο με 90 χλμ./ώρα και η επιβατική με 150 χλμ./ώρα. Στη Γερμανία, σε μη σηματοδοτούμενες περιοχές, το ανώτατο όριο ταχύτητας δεν υπερβαίνει τα 80 χλμ./ώρα. Το πόρισμα επισημαίνει ότι ο ΟΣΕ δεν διέθετε σαφή κριτήρια για τη ρύθμιση των ταχυτήτων, επιτρέποντας ανώτατα όρια ταχύτητας ανεξαρτήτως της κατάστασης των σηματοδοτήσεων. Επίσης, δεν υπήρχε σύστημα παρακολούθησης της ταχύτητας σε πραγματικό χρόνο, καθώς ο καταγραφέας δεδομένων TELOC είχε καταστραφεί από την πυρκαγιά μετά τη σύγκρουση.
Ευθύνες της Hellenic Train και προβλήματα στη διαχείριση προσωπικού
Η Hellenic Train αποτυγχάνει να παρέχει συνεχή εκπαίδευση στους μηχανοδηγούς της, ιδιαίτερα σε θέματα επικοινωνίας και κρίσιμων διαδικασιών ασφάλειας. Δεν υπήρχε σαφές σύστημα παρακολούθησης της απόδοσής τους, με αποτέλεσμα οι οδηγοί να αντιμετωπίζουν συνεχείς προσαρμογές χωρίς την απαιτούμενη υποστήριξη. Επιπλέον, οι ώρες εργασίας των εργαζομένων δεν ελέγχονταν κεντρικά, με αποτέλεσμα υπερβολική καταπόνηση και έλλειψη συντονισμού.
Σοβαρή υποστελέχωση και καθυστερήσεις στις προσλήψεις
Η υποστελέχωση στον ΟΣΕ παραμένει ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα. Ενώ οι προβλεπόμενες θέσεις εργασίας ανέρχονται σε 2.184, τον Σεπτέμβριο του 2024 ο οργανισμός διέθετε μόλις 589 εργαζόμενους. Οι σταθμάρχες και οι κλειδούχοι, οι οποίοι παίζουν κρίσιμο ρόλο στη λειτουργία του δικτύου, ήταν σχεδόν οι μισοί από όσους απαιτούνται. Παρότι το 2021 είχε προγραμματιστεί η πρόσληψη 290 ατόμων, εγκρίθηκαν μόνο 119, και μόλις το 2023 ξεκίνησε η διαδικασία αξιολόγησης.
Καθυστέρηση στην εφαρμογή της σύμβασης 717
Η μη ολοκλήρωση της σύμβασης 717, που αφορούσε την αναβάθμιση της σηματοδότησης και της τηλεδιοίκησης, αποτέλεσε έναν από τους βασικούς παράγοντες που οδήγησαν στο δυστύχημα. Ο πρόεδρος του ΕΟΔΑΣΑΑΜ επεσήμανε πως όσοι καθυστέρησαν την εφαρμογή της σύμβασης έχουν μερίδιο ευθύνης για την τραγωδία. Το σύστημα σηματοδότησης στη Λάρισα δεν ήταν πλήρως λειτουργικό, αναγκάζοντας τους σταθμάρχες να δίνουν χειροκίνητες εντολές στους μηχανοδηγούς για τη συνέχιση των διαδρομών τους.
Αναγκαίες μεταρρυθμίσεις για την ασφάλεια του σιδηροδρομικού δικτύου
Το πόρισμα καταλήγει με σειρά προτάσεων για τη βελτίωση του ελληνικού σιδηροδρομικού συστήματος. Ο ΟΣΕ πρέπει να ενισχύσει τη διαχείριση των κινδύνων, να θεσπίσει σύστημα αξιολόγησης προσωπικού και να βελτιώσει την εκπαίδευση και την εποπτεία των σταθμαρχών και των μηχανοδηγών. Παράλληλα, η ΡΑΣ καλείται να αναπτύξει ένα λειτουργικό σύστημα αναφοράς συμβάντων για την έγκαιρη ανίχνευση προβλημάτων και την πρόληψη μελλοντικών τραγωδιών.
Δύο χρόνια μετά την τραγωδία των Τεμπών, το ελληνικό σιδηροδρομικό δίκτυο εξακολουθεί να αντιμετωπίζει σοβαρές προκλήσεις. Το ερώτημα που παραμένει είναι εάν θα εφαρμοστούν οι προτεινόμενες αλλαγές ή εάν το σύστημα θα συνεχίσει να λειτουργεί με τις ίδιες επικίνδυνες ελλείψεις.
Κάντε like στη σελίδα μας στο facebook για να μαθαίνετε όλα τα νέα