Ασπίδα κατά της άνοιας το εμβόλιο για τον έρπητα ζωστήρα

Μια ευρείας κλίμακας βρετανική μελέτη αποκαλύπτει ότι το εμβόλιο για τον έρπητα ζωστήρα προσφέρει πολύτιμη προστασία και για τον εγκέφαλο, μειώνοντας τον κίνδυνο εμφάνισης άνοιας – ιδίως στις γυναίκες.

Σε μία από τις πιο εκτεταμένες μελέτες του είδους, ερευνητές παρακολούθησαν σχεδόν 300.000 άτομα στην Ουαλία και εντόπισαν σημαντική μείωση, κατά μέσο όρο 20%, στην πιθανότητα εμφάνισης άνοιας σε όσους είχαν λάβει το εμβόλιο κατά του έρπητα ζωστήρα. Τα αποτελέσματα, που δημοσιεύτηκαν στο επιστημονικό περιοδικό Nature, προσφέρουν τις ισχυρότερες ενδείξεις μέχρι σήμερα για τον ρόλο του εμβολίου ως πιθανό «όπλο» κατά της νευροεκφυλιστικής αυτής νόσου.

Η ερευνητική ομάδα, με επικεφαλής τον Πασκάλ Γκέλντσετζερ του Πανεπιστημίου Στάνφορντ, βασίστηκε σε ένα «φυσικό πείραμα» που προέκυψε από την υλοποίηση προγράμματος μαζικού εμβολιασμού στην Ουαλία, το οποίο κάλυπτε μόνο όσους είχαν γεννηθεί μετά την 1η Σεπτεμβρίου 1933. Η διαχωριστική αυτή γραμμή επέτρεψε την άμεση σύγκριση μεταξύ εμβολιασμένων και μη, με εντυπωσιακά αποτελέσματα.

Αξιοσημείωτο είναι ότι η προστατευτική επίδραση του εμβολίου φάνηκε ακόμα μεγαλύτερη στις γυναίκες — χωρίς ωστόσο να είναι πλήρως κατανοητό το γιατί. Οι ερευνητές υποψιάζονται ότι αυτό ίσως οφείλεται σε εντονότερη ανοσολογική απόκριση του γυναικείου οργανισμού, αφού οι γυναίκες συνήθως παράγουν περισσότερα αντισώματα μετά τον εμβολιασμό.

Ο έρπητας ζωστήρας, που προκαλείται από την επανενεργοποίηση του ιού της ανεμοβλογιάς, σχετίζεται με φλεγμονή στο νευρικό σύστημα — πιθανότατα ένας κρίσιμος κρίκος στη σχέση του με την άνοια. Το εμβόλιο, είτε μέσω καταστολής αυτής της φλεγμονής είτε ενισχύοντας την ανοσία, φαίνεται να έχει ευρύτερη προστατευτική δράση.

Παρόμοιες ενδείξεις έχουν καταγραφεί και σε χώρες όπως η Αγγλία, η Αυστραλία, η Νέα Ζηλανδία και ο Καναδάς, ενισχύοντας τα συμπεράσματα της ουαλικής μελέτης.

Ο Άνουπαμ Τζένα από το Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, σχολιάζοντας τη μελέτη, υπογράμμισε τη δυνητικά «βαθιά επίδραση» του εμβολίου στη δημόσια υγεία: «Αν επιβεβαιωθούν περαιτέρω τα ευρήματα, μιλάμε για μία οικονομικά αποδοτική παρέμβαση με πολλαπλά οφέλη πέρα από την πρόληψη του ίδιου του ιού».

Πλέον, η επιστημονική κοινότητα καλείται να απαντήσει σε κρίσιμα ερωτήματα για το πώς ακριβώς επιτυγχάνεται αυτή η προστασία και αν το νεότερης γενιάς εμβόλιο της GSK, που βασίζεται σε ιικές πρωτεΐνες, μπορεί να προσφέρει ακόμα μεγαλύτερη ασφάλεια για τον εγκέφαλο.