Η απότομη στροφή της εμπορικής πολιτικής του Ντόναλντ Τραμπ απειλεί να εκτροχιάσει το οικονομικό θαύμα της Νοτιοανατολικής Ασίας, μετατρέποντας χώρες όπως το Βιετνάμ, τη Μαλαισία και την Ινδονησία σε «παράπλευρες απώλειες» ενός εμπορικού πολέμου που δεν μπορούν – και δεν θέλουν – να διαλέξουν πλευρά.
Όταν ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ επέβαλε αβάστακτους δασμούς στα κινεζικά προϊόντα το 2016, επιχειρηματίες όπως ο Βιετναμέζος Χάο Λε είδαν μια απρόσμενη ευκαιρία. Η εταιρεία του, SHDC Electronics, ιδρύθηκε για να αξιοποιήσει το κενό που δημιουργήθηκε, εξάγοντας αξεσουάρ τεχνολογίας αξίας εκατομμυρίων δολαρίων κάθε μήνα στις ΗΠΑ.
Ωστόσο, το νέο σχέδιο Τραμπ, που προβλέπει δασμούς έως και 46% στα βιετναμέζικα προϊόντα, φέρνει σύννεφα πάνω από τη βιομηχανία. «Αν αυτό γίνει πράξη, είναι το τέλος για μας», προειδοποιεί ο Λε. Η τοπική αγορά δεν μπορεί να απορροφήσει τα προϊόντα – ο ανταγωνισμός με την Κίνα είναι ασφυκτικός.
Αυτό που ξεκίνησε ως «ευκαιρία μέσα στην κρίση» για χώρες όπως το Βιετνάμ, η Μαλαισία και η Ινδονησία, τώρα μετατρέπεται σε δίλημμα χωρίς εύκολη λύση. Τα μέτρα Τραμπ, αν και προσωρινά «παγωμένα», απειλούν να τινάξουν στον αέρα τις εξαγωγικές στρατηγικές δεκαετιών.
Η στροφή του Τραμπ και οι δεύτερες σκέψεις
Η αρχική πολιτική του Τραμπ απέναντι στην Κίνα είχε μια ακούσια παρενέργεια: την εκτίναξη επενδύσεων σε γειτονικές χώρες, με τις πολυεθνικές να αναζητούν εναλλακτικές στη Βόρεια Ασία.
Όμως τώρα, ο Τραμπ βλέπει αυτές τις χώρες ως «παραθυράκια» για την Κίνα. Με προτεινόμενους δασμούς από 24% για τη Μαλαισία έως και 49% για την Καμπότζη, η νέα γραμμή πλεύσης του απειλεί να τιμωρήσει ακόμα και συμμάχους των ΗΠΑ.
Οι κυβερνήσεις της περιοχής έχουν ξεκινήσει αγώνα δρόμου. Ο Βιετναμέζος πρόεδρος Το Λαμ πρότεινε άρση των δασμών σε αμερικανικά προϊόντα, ενώ η Ταϊλάνδη ετοιμάζει πρόταση ενίσχυσης των εισαγωγών από τις ΗΠΑ. Η πρωθυπουργός Παετόνγκταρν Σιναβάτρα δήλωσε χαρακτηριστικά: «Δεν είμαστε απλώς εξαγωγείς – είμαστε στρατηγικοί εταίροι».
Μια επικίνδυνη εξίσωση
Οι ηγέτες της Νοτιοανατολικής Ασίας καλούνται να ισορροπήσουν ανάμεσα σε δύο γίγαντες. Η Κίνα είναι ο κυριότερος εμπορικός εταίρος και επενδυτής υποδομών στην περιοχή. Η Αμερική, από την άλλη, είναι η βασική αγορά για τις εξαγωγές τους. «Δεν μπορούμε και δεν πρόκειται να διαλέξουμε πλευρά», ξεκαθαρίζει ο Μαλαισιανός υπουργός Εμπορίου Τενγκκού Ζαφρούλ Αζίζ.
Το 2024, σχεδόν το 1/6 των κινεζικών εξαγωγών κατευθύνθηκε προς τη Νοτιοανατολική Ασία. Η Κίνα επενδύει σε σιδηροδρόμους, λιμάνια και φράγματα στην περιοχή, μέσω του φιλόδοξου προγράμματος «Μία Ζώνη, Ένας Δρόμος».
Την ίδια ώρα, όμως, χώρες όπως η Μαλαισία και η Ινδονησία φιλοξενούν παραγωγικές μονάδες αμερικανικών και άλλων δυτικών εταιρειών. Τα μικροτσίπ που κατασκευάζονται εκεί, για παράδειγμα, καταλήγουν σε iPhones τα οποία εξάγονται στις ΗΠΑ.
Η αθέατη πίεση
Η Καμπότζη, με έντονη παρουσία κινεζικών εταιρειών, αντιμετωπίζει τους υψηλότερους δασμούς. Το 90% των εργοστασίων ενδυμάτων της ανήκουν ή λειτουργούνται από κινεζικές επιχειρήσεις. Με τις ΗΠΑ να αποτελούν τη βασική αγορά, η νέα πολιτική Τραμπ απειλεί με οικονομική ασφυξία.
Στην Ινδονησία, που φιλοδοξεί να εξελιχθεί σε κόμβο ηλεκτρικών οχημάτων χάρη στα τεράστια αποθέματα νικελίου, οι τοπικές επιχειρήσεις φοβούνται τον ανταγωνισμό από τις κινεζικές εταιρείες που ψάχνουν νέες αγορές.
«Είναι σαν να πολεμάς με δεμένα τα χέρια», λέει χαρακτηριστικά η Ινδονήσια επιχειρηματίας Ίσμα Σαβίτρι, η οποία δραστηριοποιείται στον τομέα της ένδυσης.
Το μήνυμα του Σι
Η περιοδεία του Σι Τζινπίνγκ σε Βιετνάμ, Μαλαισία και Καμπότζη αποκτά νέο νόημα: ένα μήνυμα ενότητας απέναντι στην πίεση από την Ουάσινγκτον. Όμως η σχέση της περιοχής με την Κίνα δεν είναι χωρίς προβλήματα – από τα σύνορα μέχρι τα κυριαρχικά δικαιώματα στη Νότια Σινική Θάλασσα.
Για πολλούς αναλυτές, η πιο ουσιαστική επίδραση των δασμών του Τραμπ είναι η αναγκαστική αναθεώρηση στρατηγικών. Η οικονομολόγος Ντόρις Λιου το συνοψίζει εύστοχα: «Αυτό είναι ένα καμπανάκι για την περιοχή – να μειώσει την εξάρτηση όχι μόνο από τις ΗΠΑ, αλλά από κάθε μονοδιάστατη σχέση».
Η Νοτιοανατολική Ασία δεν μπορεί να επιλέξει μεταξύ Κίνας και ΗΠΑ. Πρέπει να βρει τρόπο να σταθεί μόνη της.
Κάντε like στη σελίδα μας στο facebook για να μαθαίνετε όλα τα νέα