Σε εξαιρετικά επικίνδυνους δρόμους για την ελεύθερη ενημέρωση των Ευρωπαίων πολιτών και για την διακίνηση πληροφοριών και την ανταλλαγή απόψεων στις Ευρωπαϊκές κοινωνίες μας βάζουν τα “άρρωστα μυαλά” ορισμένων ηγεσιών της Ευρώπης.
Σύμφωνα με ανακοινώσεις που έγιναν στις Βρυξέλλες η ΕΕ ετοιμάζει ένα Διεθνές Κέντρο Ελέγχου της Ενημέρωσης και των Πληροφοριών , με το πρόσχημα της αντιμετώπισης της “Ρωσικής προπαγάνδας και παραπληροφόρησης”!
Όπως αντιλαμβάνεται κανείς οι εμπνευστές αυτού του σχεδίου, το οποίο σε λίγο καιρό θα αποτελεί πραγματικότητα, κρύβουν στο μυαλό τους “νησίδες ολοκληρωτικής σκέψης”, με τις οποίες επιχειρούν να επιβάλλουν στις Ευρωπαϊκές κοινωνίες περιορισμούς στην ελεύθερη ενημέρωση και πληροφόρηση και αστυνομικής φύσεως ελέγχους στην ελεύθερη διακίνηση ιδεών και απόψεων, στο όνομα του “Ρωσικού κινδύνου”!
Δεν χρειάζεται να υπογραμμίσουμε και να επισημάνουμε ότι αυτά τα περίεργα και σκοτεινά σχέδια των ολίγων και πολεμοκάπηλων πρέπει να προσκρούσουν στην υγιέστατη αντίδραση των πολλών , δηλαδή της πλειοψηφίας των Ευρωπαίων πολιτών , οι οποίοι οφείλουν να διατηρήσουν την Ευρώπη λίκνο της Ελευθερίας του ανθρώπου και των Κοινωνικών και Πολιτικών του Δικαιωμάτων!
Πιο αναλυτικά τώρα, μετά από σειρά υβριδικών επιθέσεων που φέρονται να προέρχονται από τη Μόσχα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προχώρησε αιφνιδιαστικά στη δημιουργία ενός ειδικού κέντρου με αποστολή «την αντιμετώπιση της ρωσικής παραπληροφόρησης». Ωστόσο, δεν έχουν αποσαφηνιστεί ακόμη οι αρμοδιότητες και η εξουσία που θα διαθέτει το νέο αυτό όργανο έναντι των κρατών-μελών και των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης της Ευρώπης.
Η απόφαση αυτή προκαλεί ερωτήματα ως προς τη σκοπιμότητα και τη λειτουργία του κέντρου, καθώς φαίνεται να παρακάμπτει τις εθνικές υπηρεσίες ασφαλείας των χωρών της ΕΕ. Πολλοί ζητούν διαφάνεια για τα κριτήρια ελέγχου της παραπληροφόρησης στα μέσα ενημέρωσης, εκφράζοντας φόβους ότι ένα τέτοιο σύστημα ενδέχεται να οδηγήσει σε παραποίηση της πραγματικότητας ή στην προώθηση συγκεκριμένων πολιτικών αφηγήσεων.
Η παραπληροφόρηση, άλλωστε, δεν είναι νέο φαινόμενο — αποτελεί εργαλείο προπαγάνδας ήδη από την αρχαιότητα. Όπως σημειώνουν αναλυτές, ακόμα και ο Τρωικός Πόλεμος παρουσιάστηκε διαφορετικά απ’ ό,τι υπήρξε στην πραγματικότητα, αποτελώντας πρώιμο παράδειγμα στρέβλωσης της αλήθειας για πολιτικά και γεωστρατηγικά οφέλη.
Το νέο «Κέντρο Δημοκρατικής Ανθεκτικότητας»
Σύμφωνα με δημοσίευμα βρετανικής εφημερίδας, η πρωτοβουλία της Κομισιόν εντάσσεται σε μια ευρύτερη απάντηση στις «κλιμακούμενες υβριδικές επιθέσεις» από τη Ρωσία και άλλες δυνάμεις που διαδίδουν ψευδείς ειδήσεις μέσω διαδικτύου και κοινωνικών δικτύων. Παράλληλα, το φαινόμενο παραπληροφόρησης δεν περιορίζεται στη ρωσική πλευρά, καθώς υπάρχουν κατηγορίες ότι και δυτικά μέσα προωθούν αφηγήσεις υπέρ της Ουκρανίας.
Το σχέδιο προβλέπει τη δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Κέντρου Δημοκρατικής Ανθεκτικότητας, που θα συγκεντρώνει εξειδικευμένη γνώση από τα κράτη-μέλη αλλά και υποψήφιες προς ένταξη χώρες. Στόχος είναι η αντιμετώπιση της χειραγώγησης πληροφοριών και των ξένων παρεμβάσεων στα ευρωπαϊκά συστήματα πληροφόρησης.
Η πρόταση αποτελεί βασικό πυλώνα της λεγόμενης «Ασπίδας της Δημοκρατίας», την οποία παρουσίασε η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, κατά την προεκλογική της εκστρατεία για δεύτερη θητεία. Το σχετικό έγγραφο, που αναμένεται να δημοσιοποιηθεί στις 12 Νοεμβρίου, αναλύει τους τομείς όπου η Επιτροπή εντοπίζει τη μεγαλύτερη απειλή.
Ρωσία, Κίνα και ξένες παρεμβάσεις
Σύμφωνα με το προσχέδιο, πέρα από τον πόλεμο στην Ουκρανία, η Ρωσία έχει εντείνει τις εκστρατείες επιρροής με παραπλανητικές αφηγήσεις και παραποίηση ιστορικών γεγονότων, με σκοπό να διαβρώσει την εμπιστοσύνη των πολιτών στα δημοκρατικά συστήματα της Ευρώπης.
Η υπηρεσία εξωτερικών σχέσεων της ΕΕ έχει ήδη καταγράψει δεκάδες περιστατικά ρωσικής παραπληροφόρησης, όπως η εκστρατεία “Doppelganger”, κατά την οποία δημιουργήθηκαν ιστότοποι-απομιμήσεις γνωστών μέσων (Die Welt, Le Point, La Stampa, Polskie Radio) για να διαδώσουν αντιδυτικά μηνύματα ενόψει των ευρωεκλογών.
Παράλληλα, η Κίνα έχει επίσης χαρακτηριστεί πηγή παραπληροφόρησης, με ιδιωτικές εταιρείες δημοσίων σχέσεων και influencers να παράγουν και να διαδίδουν περιεχόμενο που εξυπηρετεί τα πολιτικά της συμφέροντα διεθνώς. Έρευνα του Citizen Lab εντόπισε το 2024 123 ψεύτικους ειδησεογραφικούς ιστότοπους, που προωθούσαν φιλοκινεζικές αφηγήσεις σε 30 χώρες της Ευρώπης, της Ασίας και της Λατινικής Αμερικής.
Η ξένη παρέμβαση αποδείχθηκε κρίσιμο ζήτημα, όταν η Ρουμανία ακύρωσε εκλογές λόγω αποχαρακτηρισμένων πληροφοριών για ρωσική εμπλοκή, με κυβερνοεπιθέσεις και προπαγάνδα υπέρ υπερεθνικιστή υποψηφίου. Παρόμοιες καταγγελίες υπήρξαν και στη Μολδαβία, με υποψίες για εξαγορά ψήφων και εκστρατείες επιρροής.
Στόχος και συμμετοχή
Το νέο κέντρο θα λειτουργεί ως κόμβος συνεργασίας για την ανταλλαγή πληροφοριών και έγκαιρων προειδοποιήσεων, ενώ θα επιδιώκει και την ενημέρωση των πολιτών για τις ξένες προσπάθειες χειραγώγησης.
Η συμμετοχή των κρατών-μελών θα είναι εθελοντική, ενώ η Επιτροπή αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο συμμετοχής «ομοϊδεατών εταίρων», όπως το Ηνωμένο Βασίλειο.
Η πρωτοβουλία περιλαμβάνει επίσης τη δημιουργία ανεξάρτητου δικτύου ελεγκτών γεγονότων (fact-checkers) για την προστασία των δημοκρατικών διαδικασιών, καθώς και ενός δικτύου διαδικτυακών influencers που θα προωθούν ενημέρωση γύρω από τους κανόνες της ΕΕ.
Η άλλη όψη της παραπληροφόρησης
Το ζήτημα, ωστόσο, εγείρει ένα μεγαλύτερο ερώτημα: ποιος καθορίζει τελικά τι είναι «παραπληροφόρηση»;
Οι Ευρωπαίοι έχουν στο παρελθόν αναπαράγει δικά τους στερεότυπα και παραποιημένες αφηγήσεις, όπως το γνωστό περί «τεμπέληδων Ελλήνων» στην εποχή της οικονομικής κρίσης.
Παρόμοια παραδείγματα θεωρούνται η αποσιώπηση αυταρχικών πρακτικών από συμμάχους όπως η Τουρκία του Ερντογάν, ή η μερική παρουσίαση της κατάστασης στην Ουκρανία.
Η παραπληροφόρηση, είτε προέρχεται από τη Ρωσία είτε από τη Δύση, παραμένει εργαλείο επιρροής και εξουσίας.
Και όπως εύστοχα σημειώνουν πολλοί:
«Η αλήθεια βρίσκεται εκεί έξω — αλλά απαιτεί κόπο, κρίση και ηθική ακεραιότητα για να την ανακαλύψεις.»
Κάντε like στη σελίδα μας στο facebook για να μαθαίνετε όλα τα νέα