Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει ξεκινήσει μια ανοιχτή εκστρατεία με στόχο να μεταμορφώσει το πολιτικό τοπίο της Ευρώπης προς όφελος των δικών του ιδεολογικών θέσεων, αξιοποιώντας το σύνολο της αμερικανικής διπλωματικής ισχύος για να ενισχύσει «πατριωτικά» κόμματα, να χτυπήσει τη μετανάστευση, να καταργήσει την «λογοκρισία» και –όπως υποστηρίζει– να «σώσει τον πολιτισμό» από παρακμή.
Σε άρθρο του το Politico παραθέτει τις τελευταίες εξελίξεις στις ΗΠΑ και προσπαθεί να απαντήσει στο ερώτημα είναι αν οι πολιτικά αποδυναμωμένοι κεντρώοι της Ευρώπης διαθέτουν τη δύναμη – ή τη βούληση – να τον σταματήσουν.
Η νέα Στρατηγική Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ
Στο νέο έγγραφο της Εθνικής Στρατηγικής Ασφάλειας, ο Λευκός Οίκος καθορίζει για πρώτη φορά με ολοκληρωμένο τρόπο την προσέγγισή του απέναντι στις γεωπολιτικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι ΗΠΑ και ο κόσμος.
Αν και γίνεται αναφορά στην ανάγκη επίτευξης ειρήνης στην Ουκρανία, το επίκεντρο για την Ευρώπη είναι σαφές: η αμερικανική ασφάλεια εξαρτάται από μια ριζική δεξιά πολιτική στροφή της ηπείρου.
Σε τρεις σελίδες, το έγγραφο κατηγορεί μεταξύ άλλων την Ευρωπαϊκή Ένωση ότι αυξάνει τον κίνδυνο «εξαφάνισης του πολιτισμού», λόγω αύξησης των μεταναστευτικών ροών, χαμηλών γεννήσεων και υποτιθέμενης υποχώρησης των δημοκρατικών ελευθεριών.
«Αν συνεχιστούν οι σημερινές τάσεις, η ήπειρος θα είναι αγνώριστη σε 20 χρόνια ή και λιγότερο», σημειώνεται. «Δεν είναι καθόλου σαφές αν ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες θα έχουν οικονομίες και στρατούς αρκετά ισχυρούς ώστε να παραμείνουν αξιόπιστοι σύμμαχοι».
Αναφορές σε «φυλετική αλλοίωση»
Το έγγραφο προειδοποιεί ότι σε μερικές δεκαετίες κάποια κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ μπορεί να καταστούν «κατά πλειοψηφία μη ευρωπαϊκά» — αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο να πάψουν να θεωρούν την αμερικανική συμμαχία επιθυμητή.
Η ρητορική του Λευκού Οίκου θυμίζει τη «θεωρία της μεγάλης αντικατάστασης», μια ρατσιστική συνωμοσιολογία που έχει βαθιές ρίζες στη ρητορική της ευρωπαϊκής άκρας δεξιάς.
«Θέλουμε η Ευρώπη να παραμείνει ευρωπαϊκή», αναφέρεται χαρακτηριστικά.
Η συνταγή της Ουάσινγκτον: πολιτική ανατροπή
Οι ΗΠΑ δηλώνουν πλέον ανοιχτά πως στόχος τους είναι να «διορθώσουν την πορεία της Ευρώπης», καλλιεργώντας «αντίσταση» μέσα στα κράτη-μέλη. Το έγγραφο πανηγυρίζει μάλιστα για την «αυξανόμενη επιρροή των πατριωτικών ευρωπαϊκών κομμάτων».
Με λίγα λόγια: ενίσχυση της ευρωπαϊκής άκρας δεξιάς για να «ξαναγίνει η Ευρώπη μεγάλη».
Οι ευρωπαίοι κεντρώοι υπό ασφυκτική πίεση
Από τον Ιανουάριο που ο Τραμπ επέστρεψε στον Λευκό Οίκο, οι ευρωπαίοι ηγέτες έχουν διατηρήσει μια εικόνα ψυχραιμίας, αποφεύγοντας την ανοιχτή σύγκρουση που θα έσπαγε οριστικά τις διατλαντικές σχέσεις.
Ωστόσο, για τους κεντρώους ηγέτες όπως Εμανουέλ Μακρόν, Κιρ Στάρμερ και Φρίντριχ Μερτς, το νέο δόγμα του Τραμπ αποτελεί υπαρξιακή απειλή — και μπορεί να τους αναγκάσει να αντιδράσουν ανοιχτά.
Οι κρίσιμες εκλογικές αναμετρήσεις σε Βρετανία, Γερμανία και πιθανώς στη Γαλλία απειλούν να ανατρέψουν την πολιτική ισορροπία. Κόμματα ευθυγραμμισμένα με το MAGA –το Reform UK, η AfD και το Εθνική Συσπείρωση της Λεπέν– ετοιμάζονται να κερδίσουν σε βάρος των κεντρώων.
Οι ευρωπαϊκές αρχές που είναι επιφορτισμένες με την προστασία των εκλογών από ξένες παρεμβάσεις δείχνουν μικρή διάθεση για σύγκρουση με τον Τραμπ.
Η «δημοκρατική ασπίδα» της ΕΕ
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε πρόσφατα την πρωτοβουλία “democracy shield”, επισημαίνοντας ότι η Ρωσία «δεν είναι ο μόνος παίκτης» που επιδιώκει να επηρεάσει εκλογές. Ωστόσο, ο επίτροπος Michael McGrath απέφυγε να κατονομάσει τις ΗΠΑ ως πιθανή απειλή.
Ρωτήθηκε αν θα ήταν προτιμότερο οι αμερικανοί ηγέτες να σταματήσουν να παρεμβαίνουν στις ευρωπαϊκές εκλογές. Η απάντησή του ήταν διπλωματική:
«Έχουν το δικαίωμα στις απόψεις τους. Εμείς εφαρμόζουμε τις δικές μας αξίες και δεν σχολιάζουμε εσωτερικές υποθέσεις ενός στενού εταίρου».
Η Ουάσινγκτον ήδη δείχνει την κατεύθυνση
Πολιτικά στελέχη της κυβέρνησης Τραμπ έχουν ήδη κάνει τις θέσεις τους σαφείς:
— Ο αντιπρόεδρος JD Vance επιτέθηκε στην Ευρώπη για την ελευθερία λόγου και τη δημοκρατία.
— Ο Έλον Μασκ παρενέβη δημόσια υπέρ της AfD στις γερμανικές εκλογές.
— Ο υπουργός Άμυνας Pete Hegseth χαρακτήρισε τους Ευρωπαίους «θλιβερούς τζαμπατζήδες» στο θέμα της ασφάλειας.
Αυτό που αλλάζει τώρα είναι ότι η γραμμή αυτή είναι επίσημη αμερικανική πολιτική.
Ένας ευρωπαίος διπλωμάτης σχολίασε:
«Άλλο να το σκέφτονται και να το λένε μεταξύ τους και άλλο να το βάζουν σε επίσημο έγγραφο πολιτικής».
Η ευρωπαϊκή κεντροδεξιά και κεντροαριστερά σε αδιέξοδο
Το ανησυχητικό για Μακρόν, Μερτς και Στάρμερ είναι ότι η ανάλυση Τραμπ μπορεί να αποδειχθεί ακριβής: πολλοί Ευρωπαίοι δείχνουν να στρέφονται σε δικές τους εκδοχές του MAGA.
Στη Βρετανία, το Reform UK του Νάιτζελ Φάρατζ αναμένεται να σημειώσει θεαματική άνοδο στις τοπικές εκλογές. Στη Γαλλία, η Εθνική Συσπείρωση της Λεπέν πιέζει ασφυκτικά τον Μακρόν και στη Γερμανία, η AfD αναγκάζει τον Μερτς να υιοθετεί ολοένα πιο σκληρή ρητορική για τη μετανάστευση.
Ο Στάρμερ αποκάλυψε στο Economist ότι συζήτησε με Μακρόν και Μερτς, σε ιδιωτικό δείπνο στο Βερολίνο, την κοινή απειλή που αντιμετωπίζουν από την άκρα δεξιά.
«Αντιμετωπίζουμε τις ίδιες προκλήσεις», είπε.
Αν η Αμερική προχωρήσει στην εφαρμογή της στρατηγικής Τραμπ, η Ευρώπη μπορεί να βρεθεί αντιμέτωπη με μια άνευ προηγουμένου πολιτική παρέμβαση — και οι κεντρώοι της ηγέτες ίσως χρειαστεί να αναμετρηθούν ανοιχτά μαζί της γιατί τα ιδιωτικά δείπνα μπορεί να μην αρκούν.
Κάντε like στη σελίδα μας στο facebook για να μαθαίνετε όλα τα νέα