COVID-19 
Τρεις Αφγανές λένε πως μετά από αυτό θα βυθιστούν ακόμα περισσότερο στην κατάθλιψη και τη δυστυχία
Τα κομμωτήρια και τα ινστιτούτα αισθητικής σε όλο το Αφγανιστάν θα κλείσουν τις επόμενες εβδομάδες με εντολή των Ταλιμπάν. Το κλείσιμό τους θα οδηγήσει στην ανεργία περίπου 60.000 ανθρώπους.
Τα κομμωτήρια επιτρεπόταν να λειτουργούν από τότε που οι Ταλιμπάν ανέλαβαν την εξουσία πριν από δύο χρόνια, αλλά τον περασμένο μήνα αποφάσισαν να τα κλείσουν.
Η απόφαση αυτή περιορίζει ακόμα περισσότερο τους χώρους που είναι ανοιχτοί για τις Αφγανές γυναίκες, οι οποίες ήδη δεν πηγαίνουν σχολείο, γυμναστήριο και πάρκα.
Η 23χρονη Ζαρμίνα είχε πάει σε ένα κομμωτήριο για να βάψει τα μαλλιά της, όταν έμαθε ότι θα μπει λουκέτο σε όλα τα κομμωτήρια της χώρας.
«Η ιδιοκτήτρια έπαθε μεγάλο σοκ και άρχισε να κλαίει. Είναι ο τρόπος που ζει την οικογένειά της», δήλωσε η 23χρονη για να συνεχίσει: «Δεν μπορούσα καν να κοιτάξω τον καθρέφτη όταν μου έφτιαχναν τα φρύδια. Όλοι έκλαιγαν. Επικρατούσε σιωπή».
Η Ζαρμίνα ζει στην Κανταχάρ στο νότιο Αφγανιστάν, τη συντηρητική ακρόπολη των Ταλιμπάν, όπου ζει ο ανώτατος ηγέτης.
Λέει ότι είναι σύνηθες εδώ οι άνδρες να απαγορεύουν στις κόρες τους να βάφονται μακιγιάζ ή να πηγαίνουν σε ινστιτούτα ομορφιάς.
«Οι περισσότερες γυναίκες κυκλοφορούν με μπούρκα ή χιτζάμπ εδώ. Το έχουμε αποδεχτεί ως μέρος της κουλτούρας μας».
Η Ζαρμίνα παντρεύτηκε στα 16 της. Λέει ότι μια επίσκεψη στην αισθητικό ήταν αρκετή για να της δώσει μια σπάνια αίσθηση ελευθερίας.
«Δεν μου επιτρεπόταν να βγαίνω από το σπίτι μου μόνη μου, αλλά κατάφερα να πείσω τον σύζυγό μου και μου επιτρεπόταν να επισκέπτομαι το ινστιτούτο αισθητικής δύο ή τρεις φορές το χρόνο».
Συνήθιζε να πηγαίνει στο κομμωτήριο με μια γυναίκα από τη γειτονιά της, αναπτύσσοντας βαθιά φιλία με μια από τις εργαζόμενες.
«Στο παρελθόν, οι γυναίκες συνήθιζαν να μιλούν για το πώς θα μπορούσαν να πείσουν τους συζύγους τους». Αλλά η οικονομική κρίση είχε εισχωρήσει σταδιακά στη ζωή τους μετά την ανάληψη της εξουσίας από τους Ταλιμπάν τον Αύγουστο του 2021, μετά την αποχώρηση των αμερικανικών δυνάμεων από τη χώρα.
Οι ελευθερίες των γυναικών έχουν συρρικνωθεί σταθερά από τότε. «Τώρα οι γυναίκες μιλούν μόνο για την ανεργία, τις διακρίσεις και τη φτώχεια», λέει η Ζαρμίνα.
Η Μαντίνα καλύπτει το κεφάλι της με μαντήλι όταν φεύγει από το σπίτι. Μόνο ο σύζυγός της και τα θηλυκά μέλη της οικογένειάς της μπορούν να δουν τα βαμμένα μαλλιά της. Η 22χρονη ζει στην Καμπούλ και παρακολουθεί έντονα τις τελευταίες τάσεις ομορφιάς στο διαδίκτυο. «Κάθε γυναίκα που γνωρίζω λατρεύει να βελτιώνει το στιλ της. Λατρεύω την τελευταία λέξη της μόδας και το μακιγιάζ». Λέει ότι το να πηγαίνει στο ινστιτούτο ομορφιάς κράτησε το γάμο της ζωντανό.
«Ο σύζυγός μου λατρεύει να βλέπει τα μαλλιά μου σε διαφορετικά χρώματα και κομμένα σε διαφορετικά στυλ. Πάντα με πηγαίνει στο ινστιτούτο ομορφιάς και περιμένει υπομονετικά στην πόρτα», λέει με υπερηφάνεια.
«Μου κάνει κομπλιμέντα για την εμφάνισή μου όταν βγαίνω έξω, πράγμα που με κάνει να νιώθω καλά».
Η φιλοδοξία της ήταν να γίνει δικηγόρος, αλλά οι Ταλιμπάν απαγόρευσαν στις γυναίκες να πηγαίνουν στο πανεπιστήμιο. Από τότε δεν μπορεί να βρει δουλειά, καθώς οι γυναίκες έχουν ελάχιστα δικαιώματα.
Η Μαντίνα συνήθιζε να συνοδεύει τη μητέρα της στο κομμωτήριο όταν ήταν παιδί και θυμάται έντονα πώς οι γυναίκες μοιράζονταν ανοιχτά τις ιστορίες της ζωής τους μεταξύ τους.
«Οι γυναίκες εργαζόμενες στο κομμωτήριο δεν φορούν πλέον φούστες ή τζιν, όλες φορούν χιτζάμπ».
Από πολύ μικρή ηλικία τα κορίτσια στο Αφγανιστάν φορούν μαντίλες. Όπως λένε οι γυναίκες ο φόβος είναι παντού…
Ο φόβος είναι παντού
Και ο φόβος είναι παντού. «Κανείς δεν ξέρει ποιος είναι υποστηρικτής των Ταλιμπάν και κανείς δεν θέλει να πει τίποτα για την πολιτική».
Στο παρελθόν, οι γαμπροί μπορούσαν να παρακολουθούν τη νύφη να ετοιμάζεται. Η Μαντίνα θυμάται ακόμη και κάποιους άνδρες να βγάζουν φωτογραφίες μέσα στο κομμωτήριο. Τώρα όλα αυτά έχουν απαγορευτεί.
Η Μαντίνα λέει ότι τουλάχιστον έχει ευχάριστες αναμνήσεις από τη «μεγάλη μέρα» της. «Πήγα στο σαλόνι ομορφιάς και έκανα πλήρες νυφικό μακιγιάζ πριν από τον γάμο μου πέρυσι. Όταν κοίταξα τον εαυτό μου στον καθρέφτη, ήμουν τόσο όμορφη. Με μεταμόρφωσε. Δεν μπορούσα να περιγράψω την ευτυχία μου».
Κρυφή θεραπεία
Για την 27χρονη Somaya από τη βορειοδυτική πόλη Mazar-i-Sharif, το ινστιτούτο ομορφιάς είναι απαραίτητο. Πριν από τρία χρόνια υπέστη εγκαύματα στο πρόσωπό της, χάνοντας τα φρύδια και τις βλεφαρίδες της μετά από έκρηξη θερμάστρας στο δωμάτιό της. «Δεν άντεχα να βλέπω το πρόσωπό μου. Έμοιαζα άσχημη», λέει, με τη φωνή της γεμάτη συγκίνηση. «Νόμιζα ότι όλοι με κοιτούσαν και γελούσαν μαζί μου επειδή τα φρύδια μου είχαν χαθεί. Δεν έβγαινα έξω για δύο μήνες. Έκλαιγα πολύ κατά τη διάρκεια αυτού του χρόνου».
Η ιατρική περίθαλψη επούλωσε τις πληγές της, ενώ το ινστιτούτο ομορφιάς τη βοήθησε να ανακτήσει την χαμένη της αυτοπεποίθηση.
«Πήγα στο ινστιτούτο αισθητικής και έκανα micro-blading μια ημιμόνιμη μορφή αισθητικού τατουάζ. Με έκανε να φαίνομαι πολύ καλύτερα», λέει. «Όταν κοίταξα τα φρύδια μου, άρχισα να κλαίω. Ήταν δάκρυα χαράς. Το ινστιτούτο ομορφιάς μου έδωσε πίσω τη ζωή μου». Η Somaya έχει μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών στην ψυχολογία και εργάζεται ως σύμβουλος ψυχικής υγείας. Έχει δει τον αριθμό των γυναικών που ζητούν τις υπηρεσίες της να διογκώνονται από τότε που οι Ταλιμπάν επέβαλαν σαρωτικούς περιορισμούς. Δεν είναι η μόνη που χρησιμοποιεί το ινστιτούτο ομορφιάς για «θεραπεία».
Το ζοφερό μέλλον φέρνει τις Αφγανές γυναίκες σε κρίση ψυχικής υγείας
«Για εμάς, τα ινστιτούτα είναι κάτι περισσότερο από μέρη για να κάνεις το μακιγιάζ σου. Μας βοηθούσαν να κρύψουμε τη θλίψη μας. Μας έδιναν ενέργεια και ελπίδα».
Η Zarmina συμφωνεί. Καθώς περπατούσε στο σπίτι της εκείνη την ημέρα του Ιουνίου, από την τελευταία της επίσκεψη στο κομμωτήριο, κοίταζε συνεχώς πίσω.
Είχε πλήρη επίγνωση του τι έχανε – τη μικρή της προσπάθεια για ανεξαρτησία.
«Πλήρωσα στο κομμωτήριο και αυτό μου έδωσε δύναμη και ισχύ. Έχω χρήματα, αλλά δεν μπορώ να τα ξοδέψω για τον εαυτό μου στο ινστιτούτο αισθητικής. Αυτό με κάνει να αισθάνομαι φτωχή».
