COVID-19 
“Τα ζώα καταλαβαίνουν τον άνθρωπο. Καταλαβαίνουν πάντα. Μια μιλιά δεν έχουνε μόνο. Καταλαβαίνουν και την ψυχολογία σου.
Πότε είσαι καλά, πότε δεν είσαι. Πότε είσαι αγχωμένος. Και αυτά συμπεριφέρονται ανάλογα.
Όταν δεν είσαι καλά, όταν είσαι στεναχωρημένος με κάτι, να δεις αυτά θα έρθουν και θα σε αγκαλιάσουν. θα σου δείξουν τρυφερότητα, να σου πουν.. “επ είμαστε εδώ εμείς”. Καταλαβαίνουν αυτά”. (Βίντεο)
Από μικρός ονειρευόταν να ζήσει στο χωριό και σε ηλικία 22 ετών ο Χρήστος έφυγε από τον Βύρωνα για να γίνει κτηνοτρόφος. Ο 37χρονος πια βοσκός μιλάει για την απόφαση του και την καθημερινότητα του δίπλα στο κοπάδι του.
Ο Χρήστος Τσιαβόλακος από μικρός ονειρευόταν την ημέρα που θα άφηνε την Αθήνα, όπου γεννήθηκε και μεγάλωσε, για να πάει να ζήσει στο χωριό του πατέρα του και να ασχοληθεί με την κτηνοτροφία. Οι εικόνες από το αγαπημένο του χωριό, που επισκεπτόταν το Πάσχα και τα καλοκαίρια, τα παραμύθια των γονιών του τον έκαναν να ονειρεύεται μια ζωή μακριά από την πόλη, στο ορεινό χωριό περιτριγυρισμένος από ζώα. Το όνειρο έγινε πραγματικότητα και πλέον ο 37χρονος ζει μόνιμα στο χωριό Βαλαώρα Ευρυτανίας καταφέρνοντας να αποκτήσει το δικό του κοπάδι.
Μια εξάμηνη σύμβαση στο χωριό ήταν η αφορμή για να πάει στον τόπο καταγωγής του πατέρα του, να δοκιμάσει τις αντοχές του μακριά από τους ρυθμούς της πόλης και να ξεκινήσει να ασχολείται με τα πρόβατα. Η σύμβαση ολοκληρώθηκε κι εκείνος δεν επέστρεψε πίσω στην Αθήνα, αντίθετα παρέμεινε στο χωριό, έσπειρε τα λαχανικά του, αύξησε το κοπάδι του, έγινε Πρόεδρος της κοινότητας και ζει μια ήρεμη ζωή στον αγαπημένο του τόπο.
Η απόφαση του να μετακομίσει στο χωριό για να γίνει κτηνοτρόφος
Μεγαλωμένος στην Αθήνα επισκεπτόσουν συχνά το χωριό του μπαμπά σου; Τι σου άρεσε να κάνεις όταν ήσουν μικρός; Ποιες εικόνες θυμάσαι έντονα;
Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Αθήνα- ζούσαμε στη περιοχή του Βύρωνα, σχολείο πήγαινα στην Καισαριανή, μέχρι που στα 22-23 μου χρόνια, το 2008, αποφάσισα να μετακομίσω στη Βαλαώρα Ευρυτανίας, το χωριό του πατέρα μου. Οι γονείς μου έφυγαν μικρά παιδιά από το χωριό, ζούσαν στη πόλη και το επισκεπτόμασταν οικογενειακά τα Χριστούγεννα, το Πάσχα, το καλοκαίρι και κάποια Σαββατοκύριακα μέσα στο χειμώνα- καθαρά για διακοπές.
Όταν ερχόμουν στο χωριό ήμουν πολύ χαρούμενος, αλλά δεν ήμουν το κλασικό παιδάκι που έπαιζα τα συνηθισμένα παιχνίδια,δηλαδή κυνηγητό, κρυφτό με άλλα παιδιά. Προτιμούσα να κάνω παρέες με τα παιδιά που οι δικοί τους ασχολούνταν με την κτηνοτροφία για να πηγαίνω μαζί τους, να βλέπω τα κοπάδια, να μαθαίνω πράγματα, τις δουλειές που κάνουν τα ίδια. Γιατί εδώ πέρα στην κτηνοτροφία βοηθάει όλη η οικογένεια, δε δουλεύει μόνο ένας.
Πώς ήταν η ζωή σου στην Αθήνα;
Είχα μια φυσιολογική ζωή, όπως όλα τα παιδιά της ηλικίας μου: πήγαινα σχολείο, έκανα δραστηριότητες, είχα φροντιστήριο, μάθαινα αγγλικά. Δεν ήθελα να σπουδάσω, το δικό μου όνειρο ήταν να μετακομίσω στο χωριό για να γίνω κτηνοτρόφος. Ίσως οι ιστορίες με τα παραμύθια που μου έλεγε η οικογένεια μου, έχω αδυναμία στα ζώα όλα φαίνεται πως συνετέλεσαν.. Δεν με θυμάμαι να παίζω με αυτοκινητάκια- προτιμούσα τις φάρμες,τα άλογα μου κέντριζε το εμδιαφέρον ότι είχε να κάνει με τα ζώα.
Τελειώνοντας το σχολείο μετακόμισες στο χωριό; Πώς έφυγες από την Αθήνα;
Δεν έφυγα αμέσως μετά το σχολείο. Δούλεψα κάποια χρόνια υπάλληλος σε μαγαζί στο Μοναστηράκι, σερβιτόρος στα μπουζούκια, αλλά έψαχνα την κατάλληλη ευκαιρία για να φύγω. Μέχρι που βγήκε ανακοίνωση για μια εξάμηνη σύμβαση στο χωριό που έψαχναν εργάτη. Έτσι θα μπορούσα να ζήσω κάποιους μήνες στο χωριό, να συναναστραφώ με τα παιδιά της ηλικίας μου αν και τους ήξερα γιατί πήγαινα συχνά. Αφού είχαμε το σπίτι στο χωριό πήγα να ζήσω και δεν δυσκολεύτηκα καθόλου να προσαρμοστώ
Πώς φάνηκε στην οικογένεια σου η απόφαση σου να φύγεις από την Αθήνα και να μετακομίσεις στο χωριό;
Στην αρχή νόμιζαν πώς έτσι το λέω και δεν θα το κάνω. Όταν έγιναν οι πρώτες διαδικασίες νόμιζαν πως θα μείνω 1-2 χρόνια στο χωριό και στη συνέχεια θα επιστρέψω στην Αθήνα. Πλέον το έχουν πάρει απόφαση πως δεν θα γυρίσω. Εγώ, έχω στο μυαλό μου πως αν για κάποιο λόγο χρειαστεί να πάω σε πόλη να ζήσω θα επιλέξω κάποια κοντινή εδώ στο χωριό -σίγουρα όχι την Αθήνα.
Τα τελευταία χρόνια η μητέρα μου μοιράζει το χρόνο της εδώ στο χωριό να έρθει να με βοηθήσει, να με δει γιατί έχω και δύο αδερφές που ζουν στην Αθήνα. Μόνο εγώ έφυγα για το χωριό κι συνήθως εκείνοι έρχονται να με δουν.
Πώς ξεκίνησες να ασχολείσαι με την κτηνοτροφία;
Λίγο πριν τελειώσει η σύμβαση μου άρχιζα να ψάχνομαι και με βοήθησε πολύ ο αδερφός του πατέρα μου, ο οποίος είχε λίγα πρόβατα. Του πρότεινα να τα κρατήσω για ένα διάστημα να δω αν μπορώ και να με συμβουλεύει όπου χρειάζεται. Ξεκίνησα με ούτε 10 πρόβατα και κατάφερα να γίνω κτηνοτρόφος- πλέον έχω 150 χωρίς αγορές, μόνος μου μεγάλωσα το κοπάδι μου.
Όλα τα έκανα ενστικτωδώς και με τις συμβουλές των κτηνοτρόφων της περιοχής κατάφερα να μεγαλώσω το κοπάδι μου και να μάθω όλες τις δουλειές, όπως το άρμεγμα. Μάλιστα, το γάλα μου το διαθέτω σε ένα μικρό τυροκομείο της περιοχής και για κρέας αν χρειαστεί έρχεται ο χασάπης να πάρει από το μαντρί- δεν με ενδιαφέρει καθόλου να ασχοληθώ με τη σφαγή. Ούτε τρώω κρέας από δικό μου ζώο, μου είναι αδύνατον.
Η ζωή του Χρήστου στο βουνό με το κοπάδι του
Πώς ήταν το πρώτο διάστημα στο χωριό; Υπήρξαν δυσκολίες;
Φυσικά και υπήρξαν πολλές δυσκολίες. Ξεκινάς από εκεί που ζεις μέσα στη φασαρία της πόλης και πηγαίνεις σε ένα ορεινό χωριό που ακούς όλους τους ήχους, βροχή, πουλιά, τον αέρα, έχεις την απόλυτη σιωπή, πολύ σκοτάδι. Από την άλλη πρέπει να βρεις τους ρυθμούς σου, να μάθεις βασικά πράγματα, όπως πότε έρχεται ο μανάβης, πότε ο φούρναρης για να προμηθευτείς βασικά πράγματα για να έχεις φαγητό στο σπίτι σου.
Περίγραψε μου μια τυπική σου ημέρα. Πώς είναι η καθημερινότητα σου;
Έχω ρυθμίσει έτσι το πρόγραμμα των ζώων μου ώστε να μην είμαστε στα βουνά από τα άγρια χαράματα, όπως έκαναν παλαιότερα. Ξεκινάω λίγο μετά τις 7.30 το πρωί και μέχρι τη δύση του ηλίου είμαι κοντά στο κοπάδι μου -κάνω και κάποια διαλείμματα για να πάω για φαγητό.
Στη περιοχή μας έχουμε αποφασίσει οι κτηνοτρόφοι να πηγαίνουμε τα κοπάδια στο βουνό, δηλαδή να βοσκούν έξω, να μην είναι σταβλιζόμενα, και μόνο όταν έχουμε βαρύ χειμώνα ή πολλή ζέστη τα βοηθάμε ταΐζοντας τα χορτάρι ή κάποιο καρό. Όλο το υπόλοιπο διάστημα είναι ελεύθερα μέσα στο βουνό και εγώ είμαι συνέχεια κοντά τους γιατί έχουμε μεγάλο θέμα με τους λύκους.
Γενικότερα, οι συνθήκες στο βουνό είναι σκληρές ,δεν είναι εύκολες ούτε το χειμώνα γιατί έχει τσουχτερό κρύο και πάρα πολύ αέρα, ούτε το καλοκαίρι που έχει ζέστη. Από την άλλη, δεν γίνεται μια ημέρα να πεις ότι δεν θα βγάλεις έξω τα ζώα σου- πρέπει 365 ημέρες το χρόνο να είσαι δίπλα τους.
Λίγο πριν νυχτώσει θα μαζέψω το κοπάδι μου, το βάζω μέσα και πηγαίνω στο σπίτι μου. Ετοιμάζομαι και βγαίνω βόλτα, άλλες φορές πηγαίνω στο καφενείο του χωριού, μπορεί με τους φίλους μου να κανονίσουμε να πάμε για φαγητό, για ποτό -ανάλογα τη διάθεση μας.
Επίσης, κρατάω ημερολόγιο που έχει να κάνει με την καθημερινότητα των ζώων, την δικιά μου, γράφω κάποιες ιστορίες και τις δημοσιεύω στο διαδίκτυο, όπως και αφηγήσεις από μεγαλύτερους ανθρώπους που πάντα έχουν ενδιαφέρον.
