COVID-19 
Είναι ουσιαστική η βοήθεια της Ευρώπης στην Ελλάδα ή όχι; Θα πάρουμε ζεστό χρήμα ή ξαναμοιράζεται η ίδια πίτα; Εξαφανίζονται τα περιθώρια για μέτρα στήριξης κατά της ακρίβειας; Θα επηρεαστεί το ελληνικό χρέος άρα και ο Έλληνας φορολογούμενος;
Καθώς υποχωρούν τα νερά και αποκαλύπτεται το μέγεθος της καταστροφής -θα χρειαστούν πολλές ημέρες ακόμη για να αποσαφηνιστεί η εικόνα όσον αφορά στις οικονομικές επιπτώσεις- όλοι αναρωτιούνται ακόμα για το τελικό ύψος του “λογαριασμού”.
Καθώς έχει ξεκινήσει η αντιπαράθεση για το αν είναι επαρκής ή όχι η βοήθεια που παίρνουμε από την Ευρώπη και αν τα χρήματα είναι έξτρα βοήθεια ή είναι κονδύλια που ούτως ή άλλως δικαιούμαστε και θα μας λείψουν από άλλες δράσεις, ας δούμε τι ακριβώς συμβαίνει μέσα από 6 ερωτήσεις απαντήσεις:
Ερ: Τα 2,25 δισ. ευρώ είναι “φρέσκο χρήμα”;
Όχι, πρόκειται για το άθροισμα κονδυλίων που ήταν ήδη διαθέσιμα για την Ελλάδα. Αφορούσαν όμως έργα και δράσεις που έπρεπε να ολοκληρωθούν μέσα σε συγκεκριμένα χρονικά περιθώρια, καθώς διαφορετικά τα χρήματα θα χάνονταν. Από τη στιγμή που μας επιτρέπεται να διαθέσουμε αυτούς τους πόρους για την αποκατάσταση των καταστροφών, δεν θα χρειαστεί να αναζητήσουμε άλλες πηγές όπως για παράδειγμα ο δανεισμός μέσω της έκδοσης ομολόγων, κάτι που θα επιβάρυνε το δημόσιο χρέος.
Ερ: Δεν θα λείψουν αυτά τα χρήματα από άλλα έργα;
Ποσό 250 εκατ. ευρώ που ήταν το υπόλοιπο από το ΕΣΠΑ της περιόδου 2014-2020 ήταν δεδομένο ότι θα χαθεί καθώς η εκταμίευση θα έπρεπε να γίνει μέχρι το τέλος του χρόνου για έργα που δεν είχαν προχωρήσει. Άρα, αυτά τα χρήματα δεν θα λείψουν. Τα υπόλοιπα 2 δισ. ευρώ ήταν πόροι του νέου ΕΣΠΑ και του Ταμείου Ανάκαμψης οι οποίοι είχαν κατανεμηθεί σε έργα που είναι αμφίβολο αν θα προχωρούσαν. Ο λεπτομερής σχεδιασμός θα αναδείξει τον κατάλογο των έργων. Αυτό που είναι σαφές είναι ότι από τη στιγμή που μας δίνεται η δυνατότητα να χρηματοδοτήσουμε έργα αποκατάστασης με αυτά τα χρήματα -κάτι που κανονικά δεν επιτρέπεται ειδικά για το Ταμείο Ανάκαμψης μέσω του οποίου θα διατεθούν 500 εκατ. ευρώ- οι πιθανότητες απορρόφησης θα αυξηθούν.
Ερ: Η Ευρώπη δεν θα βάλει το χέρι στην τσέπη;
Φέτος όχι. Μας παρέχει τις διευκολύνσεις που προαναφέρθηκαν. Για το 2024 όμως, θα σχεδιαστεί η χορήγηση ποσού (όχι δάνειο) που θα φτάνει στα 400 εκατ. ευρώ με πηγή το Ταμείο Αλληλεγγύης. Φέτος αυτό το Ταμείο είναι άδειο. Για να πάρουμε τα 400 εκατ. ευρώ (το μέγιστο) θα πρέπει να ολοκληρωθεί η καταγραφή των ζημιών με απόλυτη λεπτομέρεια.
Ερ: Θα επηρεαστεί ο κρατικός προϋπολογισμός της Ελλάδας;
Είναι δεδομένο. Και φέτος και του χρόνου και για όλη την περίοδο μέχρι να ολοκληρωθούν τα έργα αποκατάστασης των ζημιών. Άμεσα θα φανεί αν θα πρέπει -που αυτό είναι το πιθανότερο- να κατατεθεί και 2ος συμπληρωματικός προϋπολογισμός καθώς από τις επόμενες ημέρες θα ξεκινήσει και η καταβολή των προκαταβολών κρατικής αρωγής.
Μένει να ξεκαθαρίσει η κατανομή των επιβαρύνσεων φέτος και του χρόνου σε πρώτη φάση καθώς εκκρεμεί και η κατάθεση του προσχεδίου του προϋπολογισμού στη Βουλή για το 2024. Για το 2023, εκτιμάται ότι το ποσό θα κινηθεί στα επίπεδα των 500-750 εκατ. ευρώ. Θα έχουμε εικόνα μόλις κατατεθεί ο συμπληρωματικός προϋπολογισμός. Ήδη κατατέθηκε τροπολογία στη Βουλή που εκχωρεί στο υπουργείο Υποδομών την αρμοδιότητα να τρέξει έργα αποκατάστασης με διαδικασίες εξπρές. Και τα έργα αποκατάστασης εντάσσονται στο κόστος καθώς πολλές παρεμβάσεις θα πρέπει να γίνουν πολύ σύντομα.
Ερ: Θα στενέψουν τα περιθώρια για την χρηματοδότηση άλλων μέτρων στήριξης;
Θα στενέψουν αλλά μένει να αποδειχτεί αν θα μηδενιστούν. Π.χ τα 250 εκατ. ευρώ του παλαιού ΕΣΠΑ, προσθέτουν δημοσιονομικά περιθώρια. Η καλύτερη του αναμενόμενου εκτέλεση του προϋπολογισμού προσθέτει δημοσιονομικά περιθώρια. Οι αποζημιώσεις από την άλλα αφαιρούν πόρους. Μένει να φανεί πως θα διαμορφωθεί το “ισοζύγιο”. Πλήρης εικόνα θα δώσει ο πρωθυπουργός το Σάββατο στην Θεσσαλονίκη.
Ερ: Θα επιβαρυνθεί το δημόσιο χρέος από τις καταστροφές στην Θεσσαλία;
Μένει να αποκαλυφθεί το σύνολο του κόστους. Τα 2,25 δισ. ευρώ της ΕΕ (συν 400 από το Ταμείο Αλληλεγγύης) συμβάλλουν στο να μην επιβαρυνθεί το χρέος. Από την άλλη, υπήρχε ήδη στο τραπέζι το σχέδιο για την έκδοση του πρώτου πράσινου ελληνικού ομολόγου. Σε αυτό το ομόλογο, μπορούν να ενταχθούν τώρα -για παράδειγμα- αντιπλημμυρικά έργα που θα προστατέψουν την χώρα από τις επόμενες φυσικές καταστροφές. Από εκεί και πέρα, αν τα 2,25 δις. ευρώ + 400 εκατ. ευρώ που θα διατεθούν από την ΕΕ με τις διαδικασίες που προαναφέρθηκαν αποδειχθούν λίγα, τότε αναγκαστικά η χώρα θα καταφύγει είτε στην αύξηση του δανεισμού είτε στην αξιοποίηση των ταμειακών διαθεσίμων που παραμένουν πάντως στα επίπεδα των 37 δις. ευρώ.
Ερ: Παραμένει ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα 1% φέτος και 2% του χρόνου;
Με βάση τα στελέχη του οικονομικού επιτελείου αλλά και τον ίδιο τον πρωθυπουργό παραμένει καθώς έχει σημασία για τη χώρα να σταλεί το μήνυμα ότι η ελληνική οικονομία μπορεί να αντέξει και αυτό το χτύπημα.
