COVID-19 
Το πρώην ουδέτερο στάδιο και νυν «κατακόκκινο» γήπεδο έχει συνδεθεί ποικιλοτρόπως στο παρελθόν με τον μεγαλύτερο σύλλογο της χώρας. Πώς; Γράφει ο ιστορικός ερευνητής του Παναθηναϊκού, Αριστοτέλης Μπενόγλου.
Σαν σήμερα, στις 15 Δεκεμβρίου 1971, το Στάδιο «Γ. Καραϊσκάκης» ζει την -κατά τεκμήριο- μεγαλύτερη ποδοσφαιρική στιγμή της ιστορίας του. Όχι, όμως, από τον Ολυμπιακό…
«Οι ημίθεοι του Παναθηναϊκού ορμούν για το Παγκόσμιο Κύπελλο εναντίον της πανίσχυρου Νασιονάλ του Μοντεβιδέο», έγραφε, την παραμονή του αγώνα, η «Αθλητική Ηχώ». «Πρόκειται για το εκπληκτικώτερο γεγονός που μπορούσε να φαντασθή και ο πιο αισιόδοξος Έλληνας φίλαθλος», συμπλήρωνε μέσω της στήλης του ο θρύλος της αθλητικής δημοσιογραφίας, Βαγγέλης Φουντουκίδης. Ο Άγης Βούρβουλης, επίσης αρθρογράφος της «μεγαλυτέρας των Βαλκανίων», κινείται στο ίδιο μήκος κύματος: «Το παιχνίδι μεταξύ του Παναθηναϊκού και της πρωταθλήτριας Ουρουγουάης είναι το υπ’ αριθμόν 1, από απόψεως ενδιαφέροντος, δια την Ελλάδα, από συστάσεως του ελληνικού ποδοσφαίρου»!
Ο πρωταθλητής Ελλάδας και φιναλίστ του Κυπέλλου Πρωταθλητριών Ευρώπης, ο οποίος πήρε τη θέση του αρνούμενου να αγωνιστεί εναντίον των Λατινοαμερικανών, Άγιαξ, δεν θα καταφέρει να νικήσει τους σκληροτράχηλους Ουρουγουανούς, παρά το γεγονός ότι κυριάρχησε στο μεγαλύτερο μέρος του αγώνα. Το Τριφύλλι προηγήθηκε με τον Τότη Φυλακούρη στο 48’, για να ισοφαριστεί από τον Αρτίμε, τέσσερα λεπτά αργότερα. Στην ιστορία θα μείνει επίσης ο σοκαριστικός τραυματισμός του Γιάννη Τομαρά από τον Μοράλες. Το «κρακ» από το συντριπτικό κάταγμα κνήμης του «πράσινου» μπακ ακούστηκε ακόμα και στις κερκίδες του φαληρικού σταδίου…
Δεκατέσσερις, περίπου, μήνες νωρίτερα, στις 24 Οκτωβρίου 1970, το Στάδιο Καραϊσκάκη γνωρίζει ακόμα μία τεράστια διάκριση, η οποία είχε ξανά πράσινη απόχρωση. Ο επικοντιστής του Παναθηναϊκού, Χρήστος Παπανικολάου, καταρρίπτει το παγκόσμιο ρεκόρ με άλμα στα 5 μέτρα και 49 εκατοστά (προηγούμενη επίδοση 5.46, του Ανατολικογερμανού Βόλφγκανγκ Νόρντβιγκ). Για να επιτευχθεί αυτός ο άθλος, στη σημερινή έδρα του Ολυμπιακού, δεν χρειάστηκε μόνο σκληρή προπόνηση και εντατική προετοιμασία από τον Τρικαλινό άλτη του Τριφυλλιού. Χρειάστηκε το, μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1960, γήπεδο «Καραϊσκάκη» να μετατραπεί σε στάδιο. Πώς; Σύμφωνα με μαρτυρία του Γιάννη Διακογιάννη και άλλες διαθέσιμες πηγές, ο «Πατριάρχης» του Παναθηναϊκού, Απόστολος Νικολαΐδης, ήταν εκείνος ο οποίος, το 1965, και ενώ διατελούσε πρόεδρος του ΣΕΓΑΣ, πρότεινε τη διαμόρφωση του φαληρικού γηπέδου σε χώρο ικανό να φιλοξενήσει διεθνή γεγονότα, όπως οι Πανευρωπαϊκοί Αγώνες Στίβου του 1969 ή ο τελικός του Κυπέλλου Κυπελλούχων Ευρώπης του 1971. Συμπερασματικά, παρά το γεγονός ότι η δικτατορία φρόντισε να καρπωθεί μετέπειτα το εν λόγω έργο, η διορατικότητα ενός Παναθηναϊκού παράγοντα ήταν η αφορμή ώστε το Στάδιο «Γεώργιος Καραϊσκάκης» να μεταμορφωθεί σε ένα σύγχρονο αθλητικό κέντρο.
«Πάμε στου Καραϊσκάκη
και αυτήν την Κυριακή
να χαρούμε πανηγύρι
και Ολυμπιακή Ψυχή»
Το παλιό τραγούδι-ύμνος στον Ολυμπιακό και στη διαχρονική έδρα του σιγοτραγουδιέται ακόμα σε διάφορα καφενεία της ευρύτερης περιοχής του Πειραιά. Κάθε φορά που ακούγεται και γράφεται το «Γήπεδο ή Στάδιο Καραϊσκάκη» οι συνειρμοί οδηγούν αυτομάτως στους «ερυθρόλευκους», παρά το γεγονός ότι, στο παρελθόν, υπήρξε έδρα και του Εθνικού Πειραιώς. Αλήθεια, αναρωτηθήκατε ποτέ γιατί το φαληρικό στάδιο πήρε την ονομασία του στρατηγού της Ελληνικής Επανάστασης και ποιος ήταν ο εμπνευστής;
Για ακόμα μία φορά, ένας άνθρωπος του Παναθηναϊκού βρίσκεται από πίσω! Το καλοκαίρι του 1938, ο εν ενεργεία τότε πρόεδρος του Παναθηναϊκού, Κώστας Κοτζιάς (ο οποίος ήταν παράλληλα και Υπουργός Πρωτευούσης), αποφάσισε να μετονομάσει το πειραϊκό γήπεδο, από «Ποδηλατοδρόμιο» (που έως τότε ονομαζόταν) σε «Γήπεδο Καραϊσκάκη, λόγω της θέσεως του γηπέδου εγγύς του τάφου του ενδόξου στρατηγού της Ελληνικής Επαναστάσεως».
Ας επιβιβαστούμε στη μηχανή του χρόνου και ας μεταφερθούμε στα πρώτα χρόνια ζωής του Παναθηναϊκού, όταν ακόμα ονομαζόταν Ποδοσφαιρικός Όμιλος Αθηνών ή Πανελλήνιος Ποδοσφαιρικός Όμιλος ή Πανελλήνιος Ποδοσφαιρικός και Αγωνιστικός Όμιλος. Μόλις τέσσερις μήνες έπειτα από την ίδρυσή της, τον Ιούνιο του 1908, η ομάδα του Καλαφάτη αιτείται επισήμως την παραχώρηση του Ποδηλατοδρομίου για να διοργανώσει ποδοσφαιρικούς αγώνες! Η απάντηση της Ολυμπιακής Επιτροπής, στην οποία ανήκε ο χώρος, ήταν αρνητική. Κάποια χρόνια αργότερα, ο σύλλογος θα στείλει εκ νέου επιστολές για χρησιμοποίηση του γηπέδου ως έδρα του! Με λίγα λόγια, ο Παναθηναϊκός, όχι μόνο θα αγωνιστεί ως γηπεδούχος στο Νέο Φάληρο, όταν ακόμα ο Ολυμπιακός δεν είχε καν ιδρυθεί, αλλά θα κατακτήσει και πανελλήνιους τίτλους στο μετέπειτα «ερυθρόλευκο» γήπεδο! Εκτός των άλλων, τουλάχιστον έξι Πρωταθλήματα Ελλάδας θα βαφτούν «πρασινόλευκα», με τον Παναθηναϊκό, ορισμένες φορές, να παρουσιάζεται ως «γηπεδούχος ομάς»: 1909, 1911, 1912, 1918*, 1921 και 1922.
Τη δεκαετία του 1930, αλλά αυτήν τη φορά σε άλλο άθλημα, ο Σύλλογος Μεγάλος χρησιμοποίησε τη θαλάσσια περιοχή του Πειραιά ως «σπίτι» του. Η ναυτική βάση του Νέου Φαλήρου υπήρξε, για ορισμένα χρόνια και ελλείψει κολυμβητηρίων, η έδρα των τμημάτων υγρού στίβου του Παναθηναϊκού (κολύμβηση, γουότερ πόλο και κωπηλασία). Επίσης, στις αρχές της δεκαετίας του 1970, το πανένδοξο τμήμα κλασικού αθλητισμού των «πράσινων» διατηρούσε τα γραφεία του στο στάδιο «Γ. Καραϊσκάκης». Μάλιστα, στο φαληρικό στάδιο, ο αθηναϊκός σύλλογος έχει διοργανώσει και στιβικά γεγονότα, όπως τα περίφημα «Καλαφάτεια», προς τιμήν του ιδρυτή του.
«Η θάλασσα του Πειραιά
απ’ όλες είναι πιο γλυκιά
απ’ του Τζελέπη την ακτή
ως του Καραϊσκάκη»
Κατά τον «καταπράσινο» Γιάννη Πάριο, η θάλασσα του Πειραιά είναι η πιο γλυκιά. Σύμφωνα, όμως, με επίσημες μετρήσεις, οι πειραϊκές ακτές είναι οι πιο μολυσμένες της Αττικής και δεν ενδείκνυνται για κολύμπι. Παρ’ όλα αυτά, η πειραϊκή αύρα φαίνεται ότι βοηθάει διαχρονικά τους αθλητές του Παναθηναϊκού να επιτυγχάνουν παγκόσμιες διακρίσεις! Εκτός από τον Χρήστο Παπανικολάου, άλλοι τρεις «πράσινοι» αθλητές σημείωσαν παγκόσμια ρεκόρ, εντός ή πέριξ του Σταδίου «Γ. Καραϊσκάκης»!
Το ημερολόγιο έγραφε 9 Δεκεμβρίου 1967, όταν ο μετέπειτα προπονητής και πρωτομάστορας της ελληνικής dream team της άρσης βαρών, Χρήστος Ιακώβου, στην αίθουσα του φαληρικού σταδίου και στο πλαίσιο του πανελληνίου πρωταθλήματος, κατέρριψε την παγκόσμια επίδοση εφήβων στην κίνηση του ντεβελοπέ (που δεν υπάρχει πια), σηκώνοντας 136 κιλά. Το επόμενο έτος (1968), ο Κωνσταντινουπολίτης πρωταθλητής του Παναθηναϊκού θα υψώσει μισό κιλό παραπάνω (136,5), βελτιώνοντας το δικό του, παγκόσμιο ρεκόρ. Και αυτήν τη φορά, τόπος «πράσινης» δόξας ήταν το στάδιο «Γ. Καραϊσκάκης».
Ένδεκα χρόνια αργότερα, στις 7 Ιουνίου 1979, σε ημερίδα του ΣΕΓΑΣ για την προεθνική ομάδα, τα αδέρφια Άρης και Χρήστος Καραγεώργος, αμφότεροι αθλητές του Παναθηναϊκού, θα επιτύχουν παγκόσμιο ρεκόρ στα 3.000 μέτρα βάδην (εντός σταδίου), τερματίζοντας -όπως συνήθιζαν- μαζί, σε χρόνο 11΄ 31΄΄. Οι φίλαθλοι που βρίσκονταν στις εξέδρες του πειραϊκού σταδίου θα τους χαρίσουν την αποθέωση, έστω και αν η επίδοση αφορούσε μη ολυμπιακή απόσταση. Άλλωστε, το να σημειώσει Έλληνας αθλητής παγκόσμιο ρεκόρ σε οποιοδήποτε σπορ ή αγώνισμα ήταν -και είναι ακόμα- γεγονός σπανιότατο. Οι συμπαθέστατοι βαδιστές από τη Μεσοκώμη Ευρυτανίας δεν επαναπαύτηκαν εκεί. Στις 23 Νοεμβρίου 1981, στον περιβάλλοντα χώρο του σταδίου «Γ. Καραϊσκάκης», θα κόψουν εκ νέου μαζί το νήμα, γεγονός πρωτοφανές σε παγκόσμιο επίπεδο και δείγμα του «δεσίματος» και της αλληλοεκτίμησης που είχαν μεταξύ τους, καταρρίπτοντας ξανά το παγκόσμιο ρεκόρ, αλλά, στην προκειμένη περίπτωση, στα 7 μίλια βάδην, με χρόνο 47΄ 12΄΄.
Το στάδιο «Γεώργιος Καραϊσκάκης» δεν είναι, όμως, το μοναδικό πειραϊκό γήπεδο που, αν και αποτελεί σήμερα έδρα του Ολυμπιακού, έχει μια «πράσινη» πρωτοπορία. Ο Παναθηναϊκός (μαζί με τον Άρη Θεσσαλονίκης) είναι η πρώτη ελληνική ομάδα μπάσκετ που αγωνίστηκε ποτέ στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας (9 Μαΐου 1985, τελικός Κυπέλλου Ελλάδας). Ο Σύλλογος Μεγάλος, επίσης, είναι η πρώτη ομάδα βόλεϊ που κατέκτησε τίτλο μέσα στο «Παλέ». Το ίδιο έτος, η ομάδα των Στέλιου Καζάζη, Δημήτρη Ανδρεόπουλου και Τάσου Τεντζέρη θα νικήσει τον Ολυμπιακό με 3-0 σετ, κατακτώντας το τρίτο Κύπελλο της ιστορίας της. Μέχρι το φαληρικό κλειστό γήπεδο να αρχίσει να συνδέεται, αναπόφευκτα, με τον Ολυμπιακό, ο Παναθηναϊκός είχε προλάβει να πανηγυρίσει τίτλους στο μπάσκετ (Παναθηναϊκός-Ολυμπιακός 88-78, στον τελικό Κυπέλλου του 1986), ή ακόμα και στο στίβο (πρωταθλητές Ελλάδας οι «πράσινοι» στον κλειστό στίβο, τον Φεβρουάριο του 1986)…
* Η αποκάλυψη για το «χαμένο» πανελλήνιο πρωτάθλημα του 1918 που κατέκτησε ο Παναθηναϊκός θα αποτελεί ένα από τα βασικά θέματα του τόμου 04 του graphic novel «1908», που κυκλοφορεί τη Δευτέρα 16 Δεκεμβρίου.
ΥΓ.1: Για τα αξέχαστα «διπλά» σε Καραϊσκάκη, ΣΕΦ, Δραπετσώνα, Παπαστράτειο κλπ., καθώς και για τις «πράσινες» εξέδρες και πορείες στον Πειραιά θα ακολουθήσει μελλοντική ανάρτηση.
ΥΓ.2: Αντλήθηκαν στοιχεία από την ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια «Paopedia», από το προσωπικό αρχείο του συλλέκτη, Γιώργου «Αλβαρέζ» καθώς και από το βιβλίο «Λεωφόρος Αλεξάνδρας 160 που κυκλοφορεί σε όλα τα κεντρικά βιβλιοπωλεία και στο www.vivliapao.gr.
Πηγή: sdna.gr
