COVID-19 
Έχουν περάσει περίπου έξι μήνες από τότε που μαχητές της Χαμάς εισέβαλαν από τη Γάζα στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023, σκοτώνοντας περίπου 1.200 ανθρώπους και παίρνοντας εκατοντάδες ομήρους.
Το Ισραήλ υποσχέθηκε να «συντρίψει και να καταστρέψει τη Χαμάς» ώστε να μην αποτελεί απειλή και να φέρει όλους τους ομήρους στην πατρίδα τους.
Στον πόλεμο που ακολούθησε, τουλάχιστον 33.000 Παλαιστίνιοι σκοτώθηκαν, όπως αναφέρει το υπουργείο Υγείας της Χαμάς, την ώρα που μεγάλα τμήματα της Γάζας καταστράφηκαν.
Το Ισραήλ λέει ότι έχει σκοτώσει χιλιάδες μαχητές της Χαμάς και έχει καταστρέψει μεγάλο μέρος του τεράστιου δικτύου σηράγγων κάτω από τη Γάζα, το οποίο η Χαμάς χρησιμοποιούσε για επιθέσεις.
Το BBC αναλύει πόσοι ηγέτες της Χαμάς έχουν σκοτωθεί, με βάση τα στοιχεία που παρέχει ο IDF.
Πριν από τις 7 Οκτωβρίου, η Χαμάς πιστεύεται ότι διέθετε περίπου 30.000 μαχητές στη Γάζα, σύμφωνα με αναφορές που επικαλούνται διοικητές των IDF.
Πολλά από τα ανώτερα πολιτικά στελέχη της Χαμάς, όπως ο Ισμαήλ Χανίγια, που θεωρείται ως ο γενικός ηγέτης της ομάδας, ζουν στο εξωτερικό. Όμως, πολλά από τα μέλη της στρατιωτικής ηγεσίας της πιστεύεται ότι βρίσκονται εντός της Γάζας.
Σε πρόσφατη δήλωσή του, ο IDF δήλωσε ότι έχει σκοτώσει περίπου 13.000 μαχητές της Χαμάς από την έναρξη του πολέμου, αν και δεν ενημέρωσε για τον υπολογισμό του αριθμού αυτού.
Το Ισραήλ δημοσιεύει και ονόματα μεμονωμένων ηγετών της Χαμάς που λέει ότι έχουν σκοτωθεί.
Συνολικά 113 άτομα έχουν κατονομαστεί από τον Οκτώβριο, η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων αναφέρθηκε ότι σκοτώθηκαν τους πρώτους τρεις μήνες του πολέμου. Ο ισραηλινός στρατός δεν ανέφερε κανένα ανώτερο στέλεχος της Χαμάς που να έχει σκοτωθεί στη Γάζα φέτος μέχρι τον Μάρτιο.
Στις 26 Μαρτίου, οι IDF δήλωσαν ότι σκότωσαν τον Marwan Issa, αναπληρωτή διοικητή της στρατιωτικής πτέρυγας της Χαμάς. Ο Issa θεωρείται ένας από τους πλέον καταζητούμενους άνδρες του Ισραήλ και ήταν ο πιο υψηλόβαθμος ηγέτης της οργάνωσης που σκοτώθηκε από την έναρξη του πολέμου. Οι ΗΠΑ δήλωσαν ότι πιστεύουν ότι σκοτώθηκε, αλλά η Χαμάς δεν το επιβεβαίωσε.
Οι IDF δημοσιεύουν ονόματα ατόμων που λένε ότι είναι ανώτεροι ηγέτες της Χαμάς που έχουν σκοτωθεί, αλλά δεν είναι δυνατόν να εξακριβωθεί αν είναι μέλη της ομάδας.
Ένας από αυτούς που κατονομάστηκαν σε αυτή την κατηγορία ήταν ο Mustafa Thuraya, ο οποίος εργαζόταν ως ανεξάρτητος δημοσιογράφος στη νότια Γάζα όταν το όχημά του χτυπήθηκε τον Ιανουάριο.
Εκτός Γάζας, ο πολιτικός ηγέτης της Χαμάς Saleh al-Arouri πέθανε σε έκρηξη στο νότιο προάστιο Dahiyeh της Βηρυτού τον Ιανουάριο. Το Ισραήλ θεωρείται υπεύθυνο για την επίθεση αυτή.
Ωστόσο, ειδικοί δήλωσαν ότι πολλοί από τους εξέχοντες ηγέτες της οργάνωσης στη Γάζα, συμπεριλαμβανομένου του Yahya Sinwar, πιστεύεται ότι είναι ακόμη ζωντανοί.
«Οι IDF δεν έχουν καταφέρει να φτάσουν στα ανώτατα κλιμάκια της ηγεσίας της Χαμάς», λέει ο Mairav Zonszein, ανώτερος αναλυτής σε ισραηλινο-παλαιστινιακές υποθέσεις στο International Crisis Group.
«Τόσο σε συμβολικό επίπεδο να φτάσει στους κύριους ηγέτες, όσο και σε επίπεδο αντικατάστασης της Χαμάς ως κατόχου του εδάφους, αυτό είναι κάτι που δεν μπόρεσε να επιτύχει», λέει η κ. Zonszein.
Πόσοι όμηροι παραμένουν στη Γάζα;
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του Ισραήλ, 253 άνθρωποι κρατήθηκαν όμηροι στις 7 Οκτωβρίου. Από αυτούς, 109 έχουν απελευθερωθεί στο πλαίσιο ανταλλαγής κρατουμένων ή σε ξεχωριστές συμφωνίες, ενώ 3 διασώθηκαν από τον ισραηλινό στρατό σε στρατιωτικές επιχειρήσεις.
Επίσης, ανακτήθηκαν τα πτώματα 12 ομήρων, μεταξύ των οποίων τρεις που οι IDF παραδέχθηκαν ότι σκότωσαν σε μια από τις επιχειρήσεις τους. Ο νεότερος επιβεβαιωμένα εν ζωή όμηρος είναι 18 ετών και ο γηραιότερος 85 ετών.
Από τους υπόλοιπους 129 ομήρους, το Ισραήλ λέει ότι τουλάχιστον 34 είναι νεκροί. Η Χαμάς λέει ότι ο αριθμός των νεκρών ομήρων είναι μεγαλύτερος – αποτέλεσμα των αεροπορικών επιδρομών των IDF. Αλλά δεν είναι δυνατόν να επαληθευτούν οι ισχυρισμοί.
Οι δύο νεότεροι όμηροι που συνελήφθησαν στις επιθέσεις της Χαμάς ήταν ο Ariel και ο Kfir, οι οποίοι ήταν 4 ετών και 9 μηνών αντίστοιχα κατά τη στιγμή της απαγωγής τους. Ο θάνατός τους έχει αναφερθεί, αλλά δεν έχει επιβεβαιωθεί.
Πόσο μεγάλο μέρος του δικτύου σηράγγων της Χαμάς έχει καταστραφεί;
Στο πλαίσιο της υπόσχεσής του να εξαλείψει τη Χαμάς, το Ισραήλ υποσχέθηκε να καταστρέψει το εκτεταμένο δίκτυο σηράγγων της οργάνωσης κάτω από τη Γάζα, το οποίο χρησιμοποιεί για τη διακίνηση αγαθών και ανθρώπων.
«Σκεφτείτε τη Λωρίδα της Γάζας ως ένα στρώμα για τους πολίτες και μετά ένα άλλο στρώμα για τη Χαμάς. Προσπαθούμε να φτάσουμε σε αυτό το δεύτερο στρώμα που έχει χτίσει η Χαμάς», δήλωσε τον Οκτώβριο ο εκπρόσωπος των IDF Τζόναθαν Κόνρικους.
Η Χαμάς έχει δηλώσει στο παρελθόν ότι το δίκτυο των σηράγγων της εκτείνεται σε μήκος 500 χιλιομέτρων, αν και δεν υπάρχει τρόπος να επαληθευτεί αυτό ανεξάρτητα.
Στην ερώτηση του BBC προς τον IDF πόσες σήραγγες και ποιο ποσοστό του συνολικού δικτύου σηράγγων είχαν καταστρέψει, η απάντησή τους ήταν ότι οι δυνάμεις τους είχαν «καταστρέψει μεγάλο μέρος της τρομοκρατικής υποδομής στη Γάζα».
Οι IDF έχουν κατά καιρούς δείξει στοιχεία για τις σήραγγες της Χαμάς που έχουν αποκαλύψει, όπως πχ τον Νοέμβριο όπου δημοσίευσαν βίντεο από μέρος ενός δικτύου σηράγγων κάτω από το νοσοκομείο al-Shifa στην πόλη της Γάζας, το οποίο, όπως είπαν, χρησιμοποιούνταν ως κέντρο διοίκησης.
Για να προσπαθήσει να προσδιορίσει την έκταση του συνολικού δικτύου που αποκάλυψαν οι ισραηλινές δυνάμεις, το BBC εξέτασε όλα τα μηνύματα των IDF στην πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης Telegram που αναφέρονται σε σήραγγες στη Γάζα, μεταξύ 7 Οκτωβρίου 2023 και 26 Μαρτίου 2024.
Από αυτά, 198 ανέφεραν την ανακάλυψη σηράγγων, όπου ο στρατός δήλωσε ότι εντόπισε σήραγγες ή φρεάτια σηράγγων, ενώ άλλα 141 μηνύματα υποστηρίζουν ότι μια σήραγγα καταστράφηκε ή εξαρθρώθηκε.
Τα περισσότερα από αυτά δεν έδιναν ακριβείς λεπτομέρειες ή συγκεκριμένες τοποθεσίες, οπότε δεν είναι δυνατόν να επιβεβαιωθεί η έκταση του δικτύου που αποκάλυψε ή κατέστρεψε ο IDF.
Ο λαβύρινθος κάτω από τη Γάζα αποτελείται από διάφορα στοιχεία, όπως διαδρομές σήραγγας και δωμάτια διαφόρων μεγεθών, καθώς και το σημείο στο οποίο η σήραγγα συναντά την επιφάνεια – αυτά είναι γνωστά ως φρεάτια σήραγγας.
Από τα μηνύματα, τα 36 αναφέρονταν σε χτυπήματα σε συνολικά περισσότερα από 400 φρεάτια σηράγγων. Ωστόσο, η εξίσωση ενός φρεατίου με μια ολόκληρη σήραγγα θα ήταν παραπλανητική, λέει ο Δρ Daphné Richemond-Barak, ειδικός στον υπόγειο πόλεμο που διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Reichman στο Ισραήλ.
Η απλή καταστροφή των φρεατίων των σηράγγων αφήνει το δίκτυο άθικτο, λέει. «Δεν νομίζω ότι έχουμε δει πολλές περιπτώσεις πλήρους καταστροφής σηράγγων σε αυτόν τον πόλεμο», προσθέτει.
Η επίθεση του Ισραήλ είχε υψηλό τίμημα
Οι πολεμικοί στόχοι του Ισραήλ έχουν έρθει με τεράστιο κόστος για τους Παλαιστίνιους στη Γάζα.Περισσότεροι από 33.000 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί, σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας που διοικείται από τη Χαμάς.
Η τελευταία δημογραφική ανάλυση του υπουργείου από τις 5 Απριλίου δείχνει ότι πάνω από το 70% των νεκρών ήταν γυναίκες και παιδιά. Πολλοί άλλοι έχουν εκτοπιστεί και μείνει άστεγοι καθώς οι ισραηλινές δυνάμεις προσπαθούν να καταστρέψουν τις υποδομές της Χαμάς. Πάνω από 1,7 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν εκτοπιστεί στο εσωτερικό της χώρας, σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη.
Κατοικημένες περιοχές έχουν καταστραφεί, πολυσύχναστοι δρόμοι έχουν μετατραπεί σε ερείπια, πανεπιστήμια έχουν καταστραφεί και καλλιεργήσιμες εκτάσεις έχουν προβλήματα.
Πάνω από το 56% των κτιρίων της Γάζας έχουν υποστεί ζημιές ή έχουν καταστραφεί από τις 7 Οκτωβρίου, σύμφωνα με ανάλυση δορυφορικών δεδομένων. Έξι μήνες από την έναρξη του πολέμου, δεν είναι ακόμη σαφές αν το Ισραήλ έχει επιτύχει τους στόχους του στον πόλεμο.
