COVID-19 
Να ανησυχούμε και για τα χάρτινα καλαμάκια που αντικατέστησαν τα πλαστικά; Ορισμένα καλαμάκια από χαρτί και μπαμπού περιέχουν τις λεγόμενες «χημικές ουσίες για πάντα», που θα μπορούσαν να τα καταστήσουν μια λιγότερο ιδανική εναλλακτική λύση σε σχέση με το πλαστικό, όπως διαπίστωσαν ερευνητές.
Επιστήμονες στο Βέλγιο εξέτασαν πρόσφατα δεκάδες καλαμάκια από σούπερ μάρκετ, καταστήματα λιανικής πώλησης και εστιατόρια fast food της χώρας και διαπίστωσαν ότι η πλειονότητα περιείχε PFAS, μια οικογένεια συνθετικών χημικών ουσιών που χρησιμοποιούνται στην κατασκευή καταναλωτικών προϊόντων επειδή μπορούν να αντισταθούν στους λεκέδες, τα λίπη και το νερό.
Τι έδειξε η έρευνα για τα καλαμάκια
Οι ερευνητές πήραν δείγμα από 39 μάρκες για καλαμάκια από χαρτί, μπαμπού, γυαλί, ανοξείδωτο ατσάλι και πλαστικό. Από αυτά, τα 27 βρέθηκαν να περιέχουν PFAS, αν και οι συγκεντρώσεις ήταν χαμηλές. Τα αποτελέσματα δημοσιεύθηκαν την Πέμπτη στο περιοδικό Food Additives and Contaminants.
Τα PFAS αναφέρονται συχνά ως «χημικές ουσίες για πάντα» επειδή παραμένουν σχεδόν μόνιμα στον αέρα, το νερό και το έδαφος. Εντοπίζονται συχνά σε περιτυλίγματα τροφίμων, καλλυντικά, χαλιά, έπιπλα και υφάσματα όπως αδιάβροχα ή ρούχα γυμναστικής.
Από τα καλαμάκια που εξετάστηκαν στη μελέτη, εκείνα που ήταν κατασκευασμένα από χαρτί ήταν πιο πιθανό να περιέχουν PFAS: Οι χημικές ουσίες ανιχνεύθηκαν σε 18 από τις 20 μάρκες. Τέσσερα στα πέντε καλαμάκια από μπαμπού που υποβλήθηκαν σε δειγματοληψία περιείχαν PFAS, σε σύγκριση με τρία στα τέσσερα πλαστικά καλαμάκια και δύο στα πέντε γυάλινα καλαμάκια. Και τα πέντε καλαμάκια από ανοξείδωτο ατσάλι που αναλύθηκαν δεν περιείχαν PFAS.
Προηγούμενες έρευνες στις ΗΠΑ έχουν, επίσης, ανιχνεύσει PFAS σε χάρτινα και άλλα καλαμάκια φυτικής προέλευσης μεταξύ πολλών άλλων τύπων μαγειρικών σκευών και συσκευασιών. Η έκθεση σε PFAS μπορεί να σχετίζεται με χαμηλό βάρος γέννησης, υψηλή χοληστερόλη, θυρεοειδοπάθεια και αυξημένο κίνδυνο καρκίνου των νεφρών και του ήπατος, αλλά οι ερευνητές εξακολουθούν να μαθαίνουν για αυτούς τους κινδύνους για την υγεία και δεν είναι σίγουροι ποια επίπεδα έκθεσης είναι προβληματικά.
Το μυστήριο με το PFAS
Ο Thimo Groffen, συγγραφέας της νέας μελέτης και περιβαλλοντολόγος στο Πανεπιστήμιο της Αμβέρσας, δήλωσε ότι δεν είναι σαφές εάν οι βιομηχανίες που κατασκευάζουν καλαμάκια που ανέλυσε προσθέτουν σκόπιμα PFAS ως αδιάβροχη επίστρωση. Άλλες πιθανότητες, είπε, είναι ότι τα PFAS καταλήγουν κατά λάθος στα καλαμάκια κατά την διαδικασία παραγωγής ή ότι τα καλαμάκια από μπαμπού έχουν ίχνη PFAS λόγω της καλλιέργειας των φυτών σε μολυσμένο έδαφος.
Ο Graham Peaslee, ο οποίος μελετά τα PFAS στο Πανεπιστήμιο Notre Dame και δεν συμμετείχε στην νέα έρευνα, δήλωσε ότι είναι πιθανό οι κατασκευαστές να μην ελέγχουν για τις χημικές ουσίες στα δικά τους προϊόντα.
Ο Groffen δήλωσε ότι αυτοί που χρησιμοποιούν καλαμάκι πιθανώς δεν χρειάζεται να πανικοβάλλονται για τον ατομικό τους κίνδυνο. «Αυτή είναι μόνο μια πολύ μικρή πηγή πρόσθετης έκθεσης που θα μπορούσε εύκολα να αποφευχθεί, αλλά δεν περιμένω ότι τα ίδια τα καλαμάκια θα είναι πολύ επιβλαβή» είπε.
Πρόσθεσε, όμως, ότι επειδή τα PFAS συσσωρεύονται στον οργανισμό, οι άνθρωποι θα πρέπει ιδανικά να μειώσουν την έκθεση όπου μπορούν: «Όλα αθροίζονται μαζί με άλλες οδούς έκθεσης και ο συνδυασμός θα μπορούσε να προκαλέσει επιπτώσεις στην υγεία» εξήγησε.
Μήπως διαρρέουν τα PFAS σε τρόφιμα και νερό;
Δεν υπάρχει ομοσπονδιακό όριο για τα PFAS στις συσκευασίες τροφίμων στις ΗΠΑ, αν και ορισμένες πολιτείες έχουν τους δικούς τους περιορισμούς. Ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων επιτρέπει την χρήση PFAS σε ορισμένο εξοπλισμό επεξεργασίας τροφίμων και ως λιποδιαλυτικό μέσο σε χάρτινες συσκευασίες τροφίμων.
Τα PFAS μπορούν να διαρρεύσουν από τις χωματερές στο νερό και το έδαφος και να έχουν τοξικές επιπτώσεις στα ζώα, συμπεριλαμβανομένης της ηπατικής βλάβης ή των προβλημάτων αναπαραγωγής. Η μελέτη του Groffen εντόπισε μια συγκεκριμένη ένωση που είναι ιδιαίτερα διαλυτή στο νερό, το τριφθοροοξικό οξύ, σε πέντε χάρτινα καλαμάκια και ένα καλαμάκι από μπαμπού.Ωστόσο, ο Groffen δήλωσε ότι τα καλαμάκια με φυτική βάση εξακολουθούν να είναι καλύτερα για το περιβάλλον από τα πλαστικά. «Εξακολουθώ να περιμένω ότι τα πλαστικά καλαμάκια θα ήταν πιο επιβλαβή για το περιβάλλον, επειδή φυσικά έχουμε και την αποικοδόμηση των πλαστικών σε μικροπλαστικά που μπορούν να καταναλωθούν από τα ζώα», είπε.
Οι ερευνητές που ερωτήθηκαν συμφώνησαν ότι τα καλαμάκια από ανοξείδωτο ατσάλι είναι προτιμότερα από τα χάρτινα, τα μπαμπού ή τα πλαστικά, αλλά αμφισβήτησαν ότι οι άνθρωποι θα τα υιοθετήσουν ευρέως. «Αν μπορούσαμε όλοι να στραφούμε σε ανοξείδωτο ατσάλι, αυτό θα ήταν υπέροχο» δήλωσε ο Vorst. «Δεν νομίζω ότι είναι πρακτικό».
