COVID-19 
Ο Οργανισμός Μολυσματικών Ασθενειών της ΕΕ προτείνει στα Κράτη μέλη να προετοιμάσουν στρατηγικές για πιθανά προγράμματα εμβολιασμού για την αντιμετώπιση της ευλογιάς των πιθήκων.
Αυτό αναφέρουν οι Financial Times καθώς υπάρχουν αυξανόμενες ενδείξεις μετάδοσης της νόσου από την κοινότητα.
Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC), απαντώντας σε ερωτήσεις την Κυριακή, δήλωσε ότι θα κάνει τη σύσταση σε μια αξιολόγηση κινδύνου που θα δημοσιευθεί τη Δευτέρα. Οποιαδήποτε κίνηση εμβολιασμού θα χρησιμοποιούσε το υπάρχον εμβόλιο ευλογιάς καθώς δεν υπάρχει εγκεκριμένος εμβολιασμός κατά της ευλογιάς των πιθήκων και θα σήμαινε ανοσοποίηση των στενών επαφών επιβεβαιωμένων ασθενών με ευλογιά των πιθήκων.
Η ανοσία κατά της ευλογιάς έχει αποδειχθεί ότι προσφέρει κάποια διασταυρούμενη προστασία έναντι της ευλογιάς. Η ευλογιά κηρύχθηκε εξαλειφθείσα το 1980, αλλά διατηρήθηκαν αποθέματα εμβολίων για να προστατευθούν από μια πιθανή αναζωπύρωση.
Το ECDC που εδρεύει στη Στοκχόλμη σημείωσε ότι δεν ήταν «εύκολη απόφαση» να συστήσει τον εμβολιασμό κατά της ευλογιάς σε στενές επαφές κατά της ευλογιάς των πιθήκων σε αυτό το στάδιο και είπε ότι θα πρέπει να γίνει ανάλυση κινδύνου-οφέλους για κάθε προσβεβλημένο άτομο. Το εμβόλιο που διατίθεται στην ΕΕ, η δανική φαρμακοβιομηχανία Bavarian Nordic’s Imvanex, δεν είναι εγκεκριμένο για χρήση κατά της ευλογιάς των πιθήκων και δεν υπάρχουν δεδομένα ασφάλειας για τη χρήση του σε άτομα με ανοσοκαταστολή ή σε μικρά παιδιά, εκείνα που διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο από τη νόσο, ανέφερε το ECDC. .
Η προσέγγιση, γνωστή ως προφύλαξη μετά την έκθεση, συνιστάται επειδή η ασθένεια εξαπλώνεται σε άτομα χωρίς γνωστές συνδέσεις με άλλο επιβεβαιωμένο κρούσμα ή πληγείσα περιοχή, σε αυτό που είναι γνωστό ως μετάδοση στην κοινότητα.
Το εμβόλιο είναι επίσης διαθέσιμο στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπου οι υγειονομικές αρχές έχουν συστήσει παρόμοια στρατηγική.
Οι επιστήμονες και οι υγειονομικές αρχές αγωνίζονται να κατανοήσουν καλύτερα το ξέσπασμα, το μεγαλύτερο μέχρι σήμερα εκτός των περιοχών όπου είναι ενδημικό. Μέχρι το Σάββατο, 92 εργαστηριακά επιβεβαιωμένα κρούσματα είχαν αναφερθεί στον ΠΟΥ από 12 χώρες όπου ο ιός κανονικά δεν κυκλοφορεί.
Το Ισραήλ, η Αυστρία και η Ελβετία δήλωσαν ότι επιβεβαίωσαν τα πρώτα τους κρούσματα την Κυριακή.
Η ευλογιά των πιθήκων είναι μια ιογενής ασθένεια και οι περισσότερες περιπτώσεις μέχρι στιγμής, αν και όχι όλες, έχουν παρατηρηθεί σε άνδρες που κάνουν σεξ με άνδρες. Σύμφωνα με το ECDC, η μετάδοση μεταξύ των ανθρώπων γίνεται κυρίως μέσω μεγάλων αναπνευστικών σταγονιδίων. Επειδή αυτά τα σταγονίδια δεν ταξιδεύουν μακριά, απαιτείται παρατεταμένη επαφή. Ο ιός μπορεί επίσης να μεταδοθεί μέσω άλλων σωματικών υγρών. Οι υγειονομικές αρχές επιδιώκουν να αποκλείσουν τη μετάδοση με αεροζόλ ή την εξέλιξη του ιού σε πιο εύκολα μεταδοτικό στέλεχος.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας δήλωσε το Σαββατοκύριακο ότι οι διαθέσιμες πληροφορίες υποδηλώνουν ότι η μετάδοση «συμβαίνει σε άτομα σε στενή σωματική επαφή με περιπτώσεις που είναι συμπτωματικά». Όλα τα εργαστηριακά επιβεβαιωμένα δείγματα μέχρι σήμερα έχουν επιβεβαιωθεί ότι ανήκουν στην υποοικογένεια της Δυτικής Αφρικής. Μέχρι στιγμής δεν έχουν αναφερθεί σχετικοί θάνατοι.
Τα συμπτώματα μοιάζουν με γρίπη και περιλαμβάνουν επίσης εξάνθημα, το οποίο συχνά ξεκινά από το πρόσωπο και στη συνέχεια εξαπλώνεται σε άλλα μέρη του σώματος. Η επώαση μπορεί να διαρκέσει έως και 21 ημέρες, περιπλέκοντας τις προσπάθειες ανίχνευσης επαφών.
«Η κατάσταση εξελίσσεται και ο ΠΟΥ αναμένει ότι θα εντοπιστούν περισσότερα κρούσματα ευλογιάς των πιθήκων καθώς επεκτείνεται η επιτήρηση σε μη ενδημικές χώρες», πρόσθεσε ο οργανισμός υγείας που εδρεύει στη Γενεύη.
Γιατί ο ιός της ευλογιάς των πιθήκων προκαλεί ανησυχία ως παθογόνο για την δημόσια υγεία;
Ένας από τους κυριότερους λόγους ανησυχίας είναι η απότομη άνοδος των κρουσμάτων, καθώς μέχρι το απόγευμα της 21ης Μαΐου 145 περιστατικά (επιβεβαιωμένα και ύποπτα) έχουν καταγραφεί σε 9 ευρωπαϊκές χώρες καθώς και σε Ηνωμένες Πολιτείες, Καναδά, Αυστραλία και Ισραήλ, όπως επισημαίνει ο κ. Moritz Kraemer, PhD, αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Επίσης, άλλος λόγος ανησυχίας είναι η δυνατότητα μετάδοσης από άνθρωπο σε άνθρωπο χωρίς ιστορικό ταξιδιού σε ενδημική περιοχή, το οποίο σημαίνει ότι υπάρχει οριζόντια μετάδοση στην κοινότητα.
Το μεγαλύτερο ερώτημα είναι, όπως επισημαίνει και ο Andrea McCollum, επιδημιολόγος στο Τμήμα Poxvirus του CDC, πόσο εύκολα μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο. Για τον λόγο αυτό, ο κ. Osterholm, διευθυντής του Κέντρου Λοιμωδών Νοσημάτων του Πανεπιστημίου της Μινεσότας, προβλέπει την πιθανότητα δυναμικής μετάδοσης του ιού λόγω της αγνώστου μέχρι ώρας μεταδοτικότητας του. Η αναπληρώτρια διευθύντρια του κέντρου ελέγχου και πρόληψης των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής κ. Jennifer McQuinston δήλωσε ότι «δεδομένου των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων στην Πορτογαλία, και των ύποπτων περιστατικών στην Ισπανία, και δεδομένου της ανεύρεσης περιστατικών σε πολλές χώρες του κόσμου, είναι ακόμα άγνωστο πόσο μεγάλη θα είναι η διασπορά του ιού, και λόγω των συχνών μετακινήσεων μεταξύ των χωρών, θα δούμε περιστατικά σε όλο το κόσμο». Τέλος, η κ. Marion Koopmans, DVM, PhD, διευθύντρια τμήματος Erasmus που επικεντρώνεται στην έρευνα σχετικά με ιούς, επισημαίνει ότι η επιδημική έκρηξη αρχίζει να είναι ανησυχητική καθώς τα περιστατικά εντοπίζονται σε διαφορετικές χώρες, ασυνήθιστο για τον ιό της ευλογιάς των πιθήκων που δεν είναι τόσο μεταδοτικός.
Κρίσιμες ερωτήσεις και απαντήσεις για την ευλογιά των πιθήκων
Τι είναι η ευλογιά των πιθήκων;
Η ευλογιά των πιθήκων είναι μια σπάνια ιογενής λοίμωξη που κυρίως εμφανίζεται σε τροπικές περιοχές της Δυτικής και Κεντρικής Αφρικής.
Πως μπορεί να νοσήσει κάποιος από ευλογιά των πιθήκων;
Η ευλογιά των πιθήκων μπορεί να μεταδοθεί μέσω του αναπνευστικού συστήματος κατόπιν εισπνοής μεγάλου μεγέθους σταγονιδίων και μέσω επαφής με δερματικές βλάβες πάσχοντος ή μολυσμένα υλικά (π.χ. κλινοσκεπάσματα ή πετσέτες που έχει χρησιμοποιήσει ασθενής
Μετάδοση καταγράφεται, επίσης, μέσω της επαφής με άγρια ζώα, συνήθως πρωτεύοντα και τρωκτικά, όπως αρουραίοι, ποντίκια και σκίουροι ή ακόμα και με ζώα συντροφιάς που έχουν μολυνθεί από τα προηγούμενα.
Μπορεί σπάνια να μεταδοθεί με την κατανάλωση κρέατος από μολυσμένο ζώο που δεν έχει μαγειρευτεί επαρκώς ή με την επαφή με το δέρμα ή το τρίχωμα μολυσμένου ζώου.
Τι πρέπει να κάνω για να μην νοσήσω;
Απαιτείται η τήρηση των βασικών μέτρων ατομικής υγιεινής.
πλένετε τα χέρια σας με σαπούνι και νερό τακτικά ή χρησιμοποιείτε αλκοολούχο αντισηπτικό
καταναλώνετε κρέας μόνο αν έχει μαγειρευτεί επαρκώς
μην πλησιάζετε άγρια ζώα, συμπεριλαμβανομένων νεκρών ζώων
μην έρχεστε σε στενή επαφή και μην μοιράζεστε ρούχα με άτομα που δεν αισθάνονται καλά και παρουσιάζουν δερματικές βλάβες
Ποια συμπτώματα μπορεί να έχει κάποιος που νοσεί;
Από τη στιγμή που κάποιος μολυνθεί με τον ιό της ευλογιάς των πιθήκων χρειάζεται να περάσουν 5 έως 21 μέρες για να εμφανιστούν τα πρώτα συμπτώματα (συνήθως 6 με 13 ημέρες).
Αυτά μπορεί να είναι:
Πυρετός
Κεφαλαλγία
Μυαλγίες
Οσφυαλγία
Διογκωμένοι λεμφαδένες (χαρακτηριστικό σημείο διαφορικής διάγνωσης από την ευλογιά)
Ρίγος
Καταβολή δυνάμεων
Εξάνθημα (συνήθως παρουσιάζεται 1 με 3 ημέρες μετά την εμφάνιση του πυρετού). Συχνά προηγείται το δερματικού εξανθήματος, εμφάνιση βλαβών σε βλεννογόνους, όπως του στόματος. Το εξάνθημα εντοπίζεται αρχικά στο κεφάλι και στο πρόσωπο και στη συνέχεια επεκτείνεται σε άλλα σημεία του σώματος συμπεριλαμβανομένων των παλαμών και των πελμάτων. Αρχικά εμφανίζεται με τη μορφή κηλίδων και βλατίδων οι οποίες εξελίσσονται σε μικρές φυσαλίδες, φλύκταινες και έπειτα σε εφελκίδες που τελικά υποχωρούν.) Το εξάνθημα αυτό μερικές φορές συγχέεται με το εξάνθημα της ανεμευλογιάς.
Πόσο επικίνδυνο είναι το συγκεκριμένο νόσημα;
Στους περισσότερους ασθενείς τα συμπτώματα υποχωρούν σε 2 με 4 εβδομάδες.
Πότε να επικοινωνήσετε με το γιατρό σας;
Εάν έχετε ένα εξάνθημα με φυσαλίδες και:
έχετε επιστρέψει από τη Δυτική ή Κεντρική Αφρική τις τελευταίες 3 εβδομάδες
έχετε έρθει σε επαφή με κάποιον που είχε ευλογιά των πιθήκων τις τελευταίες 3 εβδομάδες
έχετε έρθει σε επαφή με κάποιον που είχε δερματικές βλάβες τις τελευταίες 3 εβδομάδες
Ποια είναι η θεραπεία για την ευλογιά των πιθήκων;
Η αντιμετώπιση της νόσου αποσκοπεί στη βελτίωση των συμπτωμάτων. Συνήθως η πορεία είναι ήπια και οι περισσότεροι ασθενείς αναρρώνουν σε 2 με 4 εβδομάδες.
Συχνά χρειάζεται παραμονή στο νοσοκομείο προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα συμπτώματα αλλά και να αποτραπεί η μετάδοση της νόσου.
Ο ιός της Αφρικής έχει θνητότητα 10%, λέει ο καθηγητής Γαλιατσάτος
Για την έξαρση της ευλογιάς των πιθήκων σε Ευρώπη και Αμερική μίλησε ο πνευμονολόγος και επικεφαλής μονάδας Covid του νοσοκομείου John Hopkins Παναγής Γαλιατσάτος λέγοντας πως οι επιστημονική κοινότητα εξετάζει το ενδεχόμενο μετάλλαξης του ιού.
Όπως είπε στην ΕΡΤ υπάρχουν δύο παραλλαγές του ιού, με αυτή της κεντρικής Αφρικής να είναι πιο σοβαρή και να παρουσιάζει θνησιμότητα στο 10%των κρουσμάτων. Στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ – όπως είπε – εντοπίζεται η παραλλαγή της Ανατολικής Αφρικής, που είναι ηπιότερη.
«Η τόσο γρήγορη διασπορά του συγκεκριμένου ιού στον κόσμο, μας κάνει να πιστεύουμε πως ίσως πρόκειται για μετάλλαξη του ιού της ευλογιάς των πιθήκων», σημείωσε ο Παναγής Γαλιατσάτος, «καθώς φαίνεται να μεταδίδεται μέσω του αναπνευστικού συστήματος κατόπιν εισπνοής μεγάλου μεγέθους σταγονιδίων και όχι μόνο με την επαφή με εξάνθημα πάσχοντος, όπως συμβαίνει στην Αφρική».
Ο καθηγητής εκτίμησε πως δεν υπάρχει φόβος πανδημίας με την ευλογιά των πιθήκων. Όσο για την παραλλαγή της Ανατολικής Αφρικής σημείωσε πως «είναι πιο μεταδοτική αλλά δεν οδηγεί σε σοβαρή νόσο, οπότε δεν υπάρχει και κίνδυνος να δημιουργηθεί συμφόρηση στα νοσοκομεία από τις νοσηλείες».
Το μυστήριο στο οποίο η επιστημονική κοινότητα δεν έχει απαντήσει ακόμη είναι το «πως βγήκε από την Αφρική και μεταδόθηκε στον κόσμο η ευλογιά των πιθήκων».
Επιπλέον σημείωσε, πως τα συμπτώματα της νόσου με τον πυρετό, τις κεφαλαλγίες και τα εξανθήματα είναι πιο εμφανή από αυτά του κορωνοϊού και ο ασθενής οδηγείται σε απομόνωση και στην άμεση αντιμετώπισή τους, περιορίζοντας έτσι την μετάδοση
«Είναι μικρόβιο γνωστό εδώ και 70 χρόνια στην ιατρική κοινότητα” επισημαίνει, όσο για τη μετάδοσή της συγκεκριμένης ιογενούς λοίμωξης, σημειώνει πως “γίνεται με την επαφή με δερματικές βλάβες πάσχοντος (εξάνθημα)».
«Εξετάζουμε τώρα εάν υπάρχει μια μετάλλαξη του ιού της ευλογιάς των πιθήκων που μπορεί να κολλήσει με την αναπνοή. Αναρωτιόμαστε, γιατί δεν εξηγείται πως έχουμε τόσα κρούσματα σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα σε Ευρώπη και ΗΠΑ» κατέληξε.
