COVID-19 
Ένα καινούργιο χάπι για την επιλόχειο κατάθλιψη εγκρίθηκε πρόσφατα από τον Αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων. Σε τι διαφέρει από τα υπόλοιπα αντικαταθλιπτικά και πώς μπορεί να βοηθήσει τις νέες μητέρες;
Ίσως να ήσουν από τις τυχερές που βίωσαν «αναίμακτα» την περίοδο της λοχείας. Ίσως και όχι. Από την ελαφριά μελαγχολία, τα δάκρυα που κυλάνε ανεξήγητα κάθε τρεις και λίγο, τα νεύρα και την εξάντληση, μέχρι τα διαρκή αισθήματα αναξιότητας και ενοχών, την έλλειψη ενδιαφέροντος για το μωρό και τον αυτοκτονικό ιδεασμό, ο κατάλογος των συμπτωμάτων είναι μακρύς και οι διακυμάνσεις πολλές.
Η επιλόχειος κατάθλιψη είναι μία από τις πιο συχνές αλλά και «συγκεκριμένες» μορφές κατάθλιψης. Σύμφωνα με τα ελληνικά στατιστικά δεδομένα, από τη γέννηση μέχρι το 2ο μήνα της εξωμήτριας ζωής, το 12% των μητέρων θα παρουσιάσει ελάσσονα ή μείζονα κατάθλιψη. Στην Ευρώπη το αντίστοιχο ποσοστό κυμαίνεται στο 10%-15%.
Από τις γυναίκες αυτές, το 70% έχει προηγούμενο ιστορικό ψυχικών διαταραχών, έστω σε ελάσσονα μορφή, ενώ 1-2 γυναίκες στις 1.000 θα παρουσιάσουν επιλόχειο ψύχωση, μια πολύ επικίνδυνη κατάσταση, απειλητική για τη ζωή τόσο της μητέρας όσο και του βρέφους.
Επιλόχειος κατάθλιψη: Πώς θα την αναγνωρίσεις
Από τις γυναίκες που παρουσιάζουν επιλόχειο κατάθλιψη, ένα πολύ μικρό ποσοστό αναζητά βοήθεια. «Ένας από τους λόγους είναι η άγνοια που επικρατεί για τα πρώιμα σημάδια της επιλόχειου κατάθλιψης», αναφέρει η Μερόπη Μιχαλέλη, Ψυχαναλύτρια, Ιδρύτρια και Επιστημονικά Υπεύθυνη της Κοιτίδας, ενός ινστιτούτου για την προαγωγή της ψυχικής υγείας στην εγκυμοσύνη και στα πρώτα χρόνια της ζωής.
Αν τα συμπτώματα της νευρικότητας, της θλίψης, της απουσίας ενδιαφέροντος για οτιδήποτε, αν τα αισθήματα της αναξιότητας (ότι δεν κάνεις τίποτε καλά, ότι μπορεί ακόμη και να κάνεις κακό στο μωρό σου) και της αποτυχίας, σε συντροφεύουν διαρκώς και για διάστημα μεγαλύτερο των 15 ημερών μετά τη γέννηση του μωρού, τότε ενδέχεται να περνάς επιλόχειο κατάθλιψη.
Ποιο είναι το νέο αντικαταθλιπτικό φάρμακο
Τα καλά νέα είναι ότι μόλις πρόσφατα εγκρίθηκε από τον Αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων, τον περίφημο FDA, το πρώτο αντικαταθλιπτικό φάρμακο σε μορφή χαπιού που μπορεί να πάρει μια νέα μητέρα με διαγνωσμένη επιλόχειο κατάθλιψη και να δει άμεσα αποτελέσματα.
Η ουσία του χαπιού, που λαμβάνεται από το στόμα για 14 ημέρες, ονομάζεται ζουρανολόνη. Η ζουρανολόνη είναι ένα στεροειδές φάρμακο που σχετίζεται με την αλλοπρεγνανολόνη, η οποία παράγεται ως μεταβολίτης της προγεστερόνης. Τα επίπεδα αλλοπρεγνανολόνης αυξάνονται σημαντικά κατά την εγκυμοσύνη, αλλά πέφτουν απότομα μετά τoν τοκετό και έχει παρατηρηθεί ότι σχετίζονται με την εκδήλωση συμπτωμάτων κατάθλιψης.
Μετά τις κλινικές δοκιμές σε διάστημα 14 ημερών, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι το 57% των γυναικών ανέφερε 50% ή υψηλότερη βελτίωση στα καταθλιπτικά συμπτώματά τους, σε σύγκριση με το 38% εκείνων που έλαβαν εικονικό φάρμακο. Καθώς οι ερευνητές συνέχισαν να παρακολουθούν τις γυναίκες για 45 ημέρες, το 61,9% των συμμετεχόντων που έλαβαν ζουρανολόνη, σε σύγκριση με το 54,1% εκείνων που έλαβαν placebo, είδαν σημαντική βελτίωση.
Γιατί είναι σημαντικό το νέο χάπι για την επιλόχειο κατάθλιψη
Ο μηχανισμός δράσης είναι διαφορετικός από τα κοινά αντικαταθλιπτικά, που δίνονταν μέχρι τώρα σε περιπτώσεις σοβαρής μητρικής κατάθλιψης. Το πλεονέκτημα που έχει η ζουρανολόνη είναι ότι δρα μέσα σε λίγες ημέρες αντί των τουλάχιστον 3 εβδομάδων που χρειάζονται τα κλασικά αντικαταθλιπτικά.
Και αυτό είναι σπουδαίο, επειδή σε αυτές τις πρώτες ημέρες ζωής μετά τον τοκετό, η μητέρα συνάπτει συναισθηματικό δεσμό με το βρέφος. Έχει μάλιστα παρατηρηθεί ότι τα παιδιά των μητέρων με επιλόχειο κατάθλιψη, που δεν αντιμετωπίστηκε θεραπευτικά, αποτελούν πληθυσμό υψηλού κινδύνου για εμφάνιση ψυχικών διαταραχών.
«Η έγκριση της ζουρανολόνης από τον FDA σηματοδοτεί ένα πολύ σημαντικό βήμα στον τομέα της μητρικής ψυχικής υγείας», δήλωσε η δρ Samantha Meltzer-Brody, διευθύντρια και ειδική στις γυναικείες συναισθηματικές διαταραχές στο Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας στο Chapel Hill.
«Πρόκειται για ένα σημαντικό εργαλείο στη θεραπεία της κατάθλιψης μετά τον τοκετό, όπου απαιτούνται αντικαταθλιπτικές θεραπείες ταχείας δράσης. Το νέο χάπι βελτιώνει σημαντικά τις θεραπευτικές επιλογές για τις γυναίκες με επιλόχειο κατάθλιψη», συμπλήρωσε.
Το φάρμακο που περιέχει την ουσία ζουρανολόνη δεν είναι το πρώτο φάρμακο για την επιλόχειο κατάθλιψη, το οποίο έχει εγκριθεί από τον FDA. Το 2019, μια άλλη ουσία η βρεξανολόνη είχε προηγηθεί, με τη διαφορά ότι η χορήγησή της γινόταν ενδοφλέβια και σε διάστημα 60 ωρών, συνεπώς η νέα μητέρα έπρεπε να βρίσκεται σε νοσοκομείο κι όχι στο σπίτι της.
Πότε να μην πάρεις το χάπι για την επιλόχειο κατάθλιψη
Ας μην βιαστούμε όμως να πανηγυρίσουμε. Παρενέργειες υπάρχουν, όπως άλλωστε συμβαίνει και με κάθε φάρμακο. Ως τέτοιες αναφέρθηκαν πιο συχνά η υπνηλία, η ζάλη, η διάρροια, η κόπωση, η ρινοφαρυγγίτιδα (το κοινό κρυολόγημα) και οι λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος, ενώ πολύ σπάνια οι αυτοκτονικές σκέψεις.
Από την άλλη, το φάρμακο έχει δοκιμαστεί μόνο σε περιπτώσεις σοβαρής επιλόχειου κατάθλιψης και μόνο σε γυναίκες που δεν θηλάζουν. Απαιτείται λοιπόν προσοχή στη λήψη του σε περιπτώσεις ήπιας κατάθλιψης.
Ο FDA συνιστά οι μητέρες να απευθύνονται πάντα σε ειδικό για τη διάγνωση του προβλήματος και να προτιμούν ως πρώτη επιλογή την ψυχοθεραπεία, αν τα συμπτώματά τους δεν είναι έντονα και επίμονα. Άλλωστε, η επιλόχειος κατάθλιψη δεν έχει μόνο οργανικά –ορμονικά αν θέλετε– αίτια και δεν είναι τυχαίο που πλέον παρατηρείται και στους μπαμπάδες.
Όσον αφορά τον θηλασμό και το κατά πόσο το φάρμακο μπορεί να «περάσει» στο βρέφος και με ποιες συνέπειες, απαιτούνται περισσότερες δοκιμές και μελέτες. Εσείς, κρατήστε ότι πρόκειται για στεροειδές φάρμακο, σε πολύ ελεύθερη και απλοϊκή προσέγγιση ότι περιέχει ουσίες που μιμούνται τις ορμόνες.
