COVID-19 
Μετά από το έγκλημα που πάγωσε το πανελλήνιο με 57 νεκρούς στα Τέμπη και απέδειξε την αδιαφορία της κυβέρνησης στις συνεχείς προειδοποιήσεις των εργαζομένων για κίνδυνο δυστυχήματος, η έρευνα των Data Journalists φέρνει στο φως την τραγική κατάσταση στην οποία βρίσκεται η Πολιτική Αεροπορία. Κι ενώ θα περίμενε κανείς η κυβέρνηση να λάβει μέτρα για την ασφάλεια των επιβατών, όχι μόνο δεν έχει προχωρήσει σε προσλήψεις, αλλά κάνει και παραχωρήσεις σε ζητήματα ασφαλείας για μείωση του λειτουργικού κόστους.
Τρία ιδιωτικά ιδιωτικά αεροπλάνα και τρία ιδιωτικά ελικόπτερα έπεσαν μέσα σε ενάμιση χρόνο, με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους 5 άνθρωποι (Μάλεμε Χανίων 9/11/23, Θήβα 23/9/23, Ηράκλειο 15/12/22, Εύβοια 28/9/23). Βέβαια, οι νεκροί θα ήταν περισσότεροι αν τα αεροσκάφη έπεφταν σε κατοικημένες περιοχές.
Το ρεπορτάζ αναφέρει ότι βουλευτές της αντιπολίτευσης αλλά και της ΝΔ κατέθεσαν Ερωτήσεις στη Βουλή για το θέμα της ασφάλειας των αεροπορικών μεταφορών και της νεοσύστατης Αρχής Πολιτικής Αεροπορίας, ενώ μέλη του Πανελληνίου Συλλόγου Αερολιμενικών συνάντησαν την ηγεσία και τα κόμματα της Βουλής θίγοντας την ασφάλεια των αερομεταφορών.
Όπως τονίζεται στο δημοσίευμα, η κατάσταση στα αεροδρόμια τα τέσσερα χρόνια που υφίσταται η μεταβατική περίοδος σταδιακής κατάργησης και απαξίωσης των Αεροπορικών Αρχών των αεροδρομίων από τον Νόμο 4757 του τότε υπουργού Μεταφορών και Υποδομών, Κώστα Αχ. Καραμανλή, είναι απελπιστική.
Συγκεκριμένα:
– Πρόσφατα στον αερολιμένα της Καρπάθου μετά από βλάβη σε υποσταθμό της ΔΕΗ, λόγω ελλείψεως μπαταριών δεν υπήρχε ρεύμα ώστε να τεθούν σε λειτουργία οι γεννήτριες, με αποτέλεσμα να μείνει χωρίς ηλεκτροδότηση για πολλές ώρες. Αυτό είχε ως συνέπεια να μην πραγματοποιηθεί αεροδιακομιδή και ο ασθενής να καταλήξει.
– Η τραγωδία σε ελικοδρόμιο στις 25/7/2022, όπου 21χρονος Βρετανός τουρίστας σκοτώθηκε μετά την αποβίβαση του, χτυπημένος από τον έλικα στην ουρά του ελικοπτέρου, στην πίστα της εταιρείας Superior Air Helipad που βρίσκεται στο άκρο του πολυχώρου «Λώλου» στα Σπάτα, πολύ κοντά στο αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος».
– Ατύχημα στις 10/9/2022 με εμπλοκή του αυτοκίνητου που πήγε να παραλάβει τον Νίκο Δένδια στο αεροδρόμιο «Μακεδονία» και είχε ως συνέπεια τον τραυματισμό του οδηγού του οχήματος «Follow me» του αεροδρομίου.
– Έλλειψη εποπτείας σε εκτέλεση έργων που οδήγησε σε σοβαρό τραυματισμό εργαζομένου στην Κέρκυρα στις 12/4/2022, με την Διαχειρίστρια εταιρεία να μην παρουσιάζεται σε κλήση της κρατικής Υπηρεσίας του Αεροδρομίου που ασκούσε το σχετικό προανακριτικό έργο.
– Θάνατος εργαζόμενου σε φορέα επίγειας εξυπηρέτησης στον αερολιμένα «Ελευθέριος Βενιζέλος» των Αθηνών, κατά το ξεφόρτωμα των αποσκευών και αντίστοιχοι θάνατοι και σε άλλους αερολιμένες, όπως στην Σάμο.
– Μη συμμόρφωση στους αερολιμένες Ηρακλείου και Θεσσαλονίκης σε οδηγία της Αεροπορικής Αρχής για την προσωρινή παύση της διαδικασίας ανεφοδιασμού αεροσκαφών με καύσιμα κατά την διάρκεια καταιγίδας, με αποτέλεσμα τραυματισμό εργαζομένων από κεραυνό και παρ’ ολίγο ανάφλεξη δεξαμενής καυσίμου αεροσκάφους.
– Μη αναφορά συμβάντος -που μάλιστα προκάλεσε κλείσιμο διαδρόμου προσγείωσης- λόγω εκτροπής αεροσκάφους στο αεροδρόμιο της Κω, χωρίς έκδοση σχετικού NOTAM, χωρίς πιστή εφαρμογή εγκεκριμένου Σχεδίου Απομάκρυνσης Ακινητοποιημένου Αεροσκάφους, χωρίς έλεγχο των πτυχίων του μηχανικού που επισκεύασε το αεροσκάφος και χωρίς καταβολή προβλεπόμενου παράβολου προσωρινής αυτοεξυπηρέτησης με απώλεια δημοσίων εσόδων, λόγω απόκρυψης του συμβάντος.
– Προσπάθεια του Διαχειριστή του αερολιμένα της Κω για παραβίαση της Απόφασης της Ομάδας Αξιολόγησης Απειλής για βόμβα για έλεγχο των εγκαταστάσεων του αερολιμένα και μάλιστα παρουσία και πτήσης υψηλού κινδύνου προς το Ισραήλ.
– Έλλειψη ελέγχου και διαφυγή στο εξωτερικό μέσω παράνομης απαγωγής 6χρονου παιδιού, από Νορβηγό υπήκοο από το αεροδρόμιο Θεσσαλονίκης στις 26/5/2022.
– Απαράδεκτη καθυστέρηση στις 8/6/2022, εξυπηρέτησης επείγουσας πτήσης του ΕΚΑΒ στον αερολιμένα της Θεσσαλονίκης, που μετέφερε ζωντανό μόσχευμα για επέμβαση σε ασθενή.
– Απίστευτη ταλαιπωρία και απαράδεκτη διαχείριση δύο ηλικιωμένων επιβατών ΑμεΑ στον αερολιμένα Αθηνών στις 29/6/2022, που τελικά έχασαν την πτήση 216 της «Sky Express» για Ηράκλειο.
– Εκτίναξη 61χρονης τουρίστριας (7/7/2022) και 79χρονου τουρίστα (19/6/2022) στο αεροδρόμιο της Σκιάθου από τα καυσαέρια αεροσκάφους.
– Αεροσκάφος της «Aegean» έφυγε εκτός διαδρόμου, στις 14/1/2022 στο αεροδρόμιο της Μήλου.
– Προσπάθεια αναχώρησης από το αεροδρόμιο της Νέας Αγχιάλου, σταθμευμένου αεροσκάφους ελληνικού αερομεταφορέα μετά από ακινησία περίπου τριών μηνών, χωρίς να έχει πραγματοποιηθεί τεχνικός έλεγχος. Μετά από παρέμβαση του τοπικού Αερολιμενικού αφαιρέθηκε η άδεια πλοϊμότητας μέχρι να προβεί η εταιρεία σε συγκεκριμένες τεχνικές ενέργειες και έλεγχο.
– Παραλίγο παράνομη μεταφορά μεταναστών από την Μυτιλήνη μέσω αεροσκάφους ΜΚΟ που θα εξέθετε την χώρα και αποσοβήθηκε από Αερολιμενικό.
– Έλλειψη ελέγχου φορτωτικής αεροσκάφους (cargo manifest), που συνετρίβη πριν την προσγείωσή του στον αερολιμένα της Καβάλας για τον εντοπισμό επικίνδυνου φορτίου.
– Μη διενέργεια αλκοολομέτρησης σε πλήρωμα αεροσκάφους, μετά από καταγγελία της ίδιας της αεροπορικής εταιρείας κατά του πληρώματός της. Με το αεροπλάνο να πετά τελικά με πλήρωμα, χωρίς να γίνει αλκοολομέτρηση, αλλά μόνο καταγραφή του περιστατικού στα βιβλία συμβάντων του αερολιμένα Ηρακλείου.
Έστειλαν τα «κανονάκια» στην Ουκρανία!
Μάλιστα, ο πρόεδρος του ΠΑΣΑ, Μανώλης Καμηλάκης καταγγέλλει ότι μάζεψαν τα «κανονάκια» που διώχνουν τα πουλιά από τα αεροδρόμια και τα έστειλαν στην Ουκρανία: «Όλα τα αεροδρόμια είναι εφοδιασμένα με ειδικά «κανονάκια» που λειτουργούν με υγραέριο προκειμένου -όποτε αυτό απαιτείται- να διώχνουν τα πουλιά, ώστε να μην υπάρχει κίνδυνος να τ’ απορροφήσουν οι κινητήρες των αεροπλάνων (bird strike). Στην Αεροπορική Αρχή Ηρακλείου υπήρχαν επιπλέον ως εναλλακτική λύση, δυο παμπάλαια τουφέκια, ώστε οι υπάλληλοι να πυροβολούν με άσφαιρα σε τμήματα του αεροδρομίου, όταν τελείωνε κάποια φιάλη υγραερίου. Έχουν πλέον αφαιρεθεί για να σταλούν… στην Ουκρανία» ανέφερε στο Data Journalists.
Παράλληλα, εκτός από την υποστελέχωση και το θολό μισθολογικό καθεστώς στη νεοσύστατη ΑΠΑ, παρατηρείται ότι το προσωπικό δεν προσλαμβάνεται με αξιοκρατικές διαδικασίες. Δίνεται ως παράδειγμα η πρόσφατη μετάταξη υπαλλήλου από το υπουργείο Πολιτισμού, ειδικού στην κατασκευή… εκμαγείων!
Όπως αναφέρει το ρεπορτάζ, το ελληνικό Κράτος, μετά από ευρωπαϊκές πιέσεις, νομοθέτησε τον διαχωρισμό της ΥΠΑ το 2016 σε δύο οντότητες με απόλυτα διακριτούς ρόλους: Την -νέα- Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ) που αναλαμβάνει όλο το έργο της παροχής υπηρεσιών και την νεοσύστατη ΑΠΑ, στην οποία μεταφέρεται όλος ο εποπτικός/ρυθμιστικός ρόλος για την Πολιτική Αεροπορία, αφού η Ευρωπαϊκή Ένωση επανειλημμένα, είχε ενημερώσει την χώρα μας για τις δυσλειτουργίες της δομής της ενιαίας ΥΠΑ, όπου ο ελέγχων είναι και ελεγχόμενος. Πριν το 2016 υπήρχε μόνο η ΥΠΑ.
Η οποία:
Λειτουργούσε αεροδρόμια
Προσέφερε υπηρεσίες εναέριας κυκλοφορίας
Ήλεγχε όλους όσοι εμπλέκονταν με τις αεροπορικές μεταφορές
Ήταν δηλαδή υπεύθυνη για τον έλεγχο των ιδιωτών, αλλά και για τον έλεγχο… του εαυτού της! Επισημαίνοντας η ΕΕ αυτή την αντίφαση επέβαλε το 2016 τον διαχωρισμό.
Με το Νόμο 4427 του τότε υπουργού Μεταφορών και Υποδομών, Χρήστου Σπίρτζη, αυτός ο διαχωρισμός ναι μεν νομοθετήθηκε, αλλά δεν ολοκληρώθηκε. Το 2020 ο νέος υπουργός, Κώστας Αχ. Καραμανλής, έφερε τον Νόμο 4757 αποσπώντας όμως τις Αεροπορικές Αρχές από τα αεροδρόμια και αφαιρώντας αρμοδιότητες από τους Αερολιμενικούς.
Δημιουργήθηκε έτσι μια συρρικνωμένη Αρχή περιορισμένη σε μια Υπηρεσία στα Σπάτα με ανύπαρκτη παρουσία στους αερολιμένες της χώρας, ακριβώς εκεί όπου υφίστανται τα μεγάλα θέματα ασφάλειας των πτήσεων και γενικά το αεροπορικό έργο. Εκεί όπου πραγματικά υπάρχει η αναγκαιότητα της επαρκούς εποπτείας των αερομεταφορών, στην πηγή και στον πραγματικό χρόνο, στα αεροδρόμια. Ενώ, λοιπόν, δημιουργήθηκε μια Αρχή για τον έλεγχο και την εποπτεία των αεροδρομίων και των φορέων που δραστηριοποιούνται σε αυτό, αφαιρέθηκαν από τα αεροδρόμια, τα αρμόδια όργανα για τον έλεγχο για τον οποίο δημιουργήθηκε η ΑΠΑ, αφού καταργούνται οι Αεροπορικές Αρχές αεροδρομίων που αρχικά λειτουργούσαν υπό την ΥΠΑ και από προσωπικό με πολύχρονη επιστημονική κατάρτιση, γνώση, εμπειρία και εξειδίκευση στα θέματα αεροπορικής ασφάλειας, τους Αερολιμενικούς, που καθημερινά, με συστηματικούς και δειγματοληπτικούς αερολιμενικούς ελέγχους εντός των ορίων των αρμοδιοτήτων τους στα ελληνικά αεροδρόμια, διασφάλιζαν την εφαρμογή των κανονισμών και της εθνικής και ευρωπαϊκής νομοθεσίας για την ασφάλεια της Πολιτικής Αεροπορίας.
Παράλληλα, δεν λαμβάνεται καθόλου υπόψη ότι η Ελλάδα αποτελεί μια κατ’ εξοχήν νησιωτική χώρα όπου τα 42 αεροδρόμια, τα 72 αδειοδοτημένα ελικοδρόμια, τα 41 αδειοδοτημένα πεδία προσγείωσης (αεροδρόμια κατηγορίας Β) και τα 3 αδειοδοτημένα υδατοδρόμια -ο αριθμός των οποίων αναμένεται να αυξηθεί δραματικά στην επόμενη 5ετία- δεν είναι εύκολα προσβάσιμα. Επομένως, η εποπτεία όλων αυτών είναι αδύνατη από ένα γραφείο στην Αθήνα.
Πέρα από την εποπτεία των προαναφερόμενων 158 αεροπορικών μονάδων, προστίθενται η απαίτηση παρακολούθησης αεροπορικών εταιρειών, φορέων παροχής υπηρεσιών, χρηστών αεροδρομίων, διαχειριστών αεροδρομίων, σχολών αεροπορίας, πτυχία, εξειδικεύσεις και ιστορικό προσωπικού κλπ. Η παρακολούθηση όλων αυτών είναι δύσκολο να πραγματοποιηθεί από τους ελάχιστους εναπομείναντες περίπου 80 αερολιμενικούς.
Στο ρεπορτάζ τονίζεται ότι η Κομισιόν επισημαίνει πως οι αρμόδιες αρχές των Κρατών-Μελών πρέπει να ελέγχουν τη συμμόρφωση των εμπορικών αερομεταφορέων με την Κοινοτική Νομοθεσία και ότι η αρμόδια αρχή στην Ελλάδα δεν διενήργησε τις αναγκαίες επαληθεύσεις αυτής της συμμόρφωσης. Για τον λόγο αυτό άλλωστε και ζήτησε να ελέγχονται οι ελληνικές αεροπορικές εταιρείες από τις αρμόδιες υπηρεσίες κάθε Κράτους-Μέλους της ΕΕ σε κάθε άφιξη ή και αναχώρηση σε ξένο αεροδρόμιο.
Άλλο ένα σοβαρό ζήτημα είναι τα έσοδα που θα μπορούσε να αποκομίζει το Ελληνικό Δημόσιο από τη σωστή χρήση του συνόλου των αεροδρομίων του. Με τιμές που χρεώνει σήμερα η Fraport Greece στα 14 αεροδρόμια που διαχειρίζεται, αυτά θα ήταν πολλαπλάσια. Αντίθετα, στα 23 κρατικά περιφερειακά αεροδρόμια, τα οποία παραμένουν υπό τον έλεγχο της ΥΠΑ, υφίστανται χρεώσεις της δεκαετίας του ‘80!
Υποβάθμιση των ελέγχων για την ασφάλεια
Την ίδια στιγμή, όπως σημειώνεται, ο αποσυντονισμός, η υποστελέχωση και η υποχρηματοδότηση έχουν οδηγήσει ουσιαστικά στην υποβάθμιση των ελέγχων για την ασφάλεια, την ισχύ των ευρωπαϊκών κανονισμών και της εθνικής νομοθεσίας στα αεροδρόμια της χώρας, προκαλώντας μεγάλη ανησυχία για το τι μπορεί να συμβεί ως αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης.
Λόγω της διολίσθηση της χώρας σε ζητήματα ασφάλειας, οι ευρωπαϊκοί Οργανισμοί καλούν πλέον από πέρυσι, τα Κράτη-Μέλη να ελέγχουν κατά προτεραιότητα όλα τα αεροπλάνα των ελληνικών εταιρειών, επικαλούμενοι ζητήματα ασφαλείας που απορρέουν από το πλαίσιο πλημμελών ελέγχων που προβλέπεται στην Ελλάδα.
Επιπλέον από πέρυσι, έπειτα από έρευνα του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Ασφάλειας της Αεροπορίας (European Union Aviation Safety Agency – EASA) η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακάλυψε 10 πολιτικά και 4 στρατιωτικά αεροδρόμια (μεικτής χρήσης) στην Ελλάδα που δεν διαθέτουν τις ευρωπαϊκές πιστοποιήσεις ασφαλείας.
Έτσι, η Κομισιόν στις 14 Ιουλίου 2023 αποφάσισε να εγκαλέσει την Ελλάδα, αποστέλλοντας προειδοποιητική επιστολή για μη συμμόρφωση της χώρας με τους κανόνες της ΕΕ σχετικά με τη διεξαγωγή των δραστηριοτήτων εποπτείας στον τομέα της ασφάλειας της Πολιτικής Αεροπορίας και την επαλήθευση της συμμόρφωσης των φορέων εκμετάλλευσης αερομεταφορών [κανονισμός (ΕΕ) 2018/1139 και κανονισμός (ΕΕ) 965/2012], καθώς και για μη συμμόρφωση με τους κανόνες της ΕΕ σχετικά με την πιστοποίηση των αεροδρομίων [κανονισμός (ΕΕ) 2018/1139 και κανονισμός (ΕΕ) 139/2014]. Ακόμη δεν έχει γίνει κάτι, τονίζουν οι Data Journalists.
