COVID-19 
Τα Βαλκάνια, μία περιοχή από την οποία δεν έλειψαν οι εντάσεις και οι ανακατατάξεις, βρίσκονται για άλλη μία φορά ενώπιον αλλαγών. Στις αλλαγές αυτές μετέχουν με τον δικό τους τρόπο και για τους δικούς τους λόγους και οι μεγαλύτερες δυνάμεις.
Σημαντικά γεωπολιτικά ζητήματα, εντελώς άσχετα με το όνομα σχετίζονται με τη Συμφωνία των Πρεσπών, σύμφωνα με τον Πέτρο Σιούσιουρα, καθηγητή του Πανεπιστημίου Αιγαίου, ειδικού σε ζητήματα γεωπολιτικής και δικαίου της θάλασσας.
Ο κ. Σιούσιουρας μίλησε στο Sputnik λίγες ώρες πριν την χθεσινή ψηφοφορία στη Βουλή, κάνοντας μια συνολική θεώρηση του ζητήματος και υπογράμμισε, μεταξύ άλλων, πως «δεν είναι το όνομα αυτό καθ’ αυτό, είναι το ότι η υπογραφή της συμφωνίας σηματοδοτεί την ένταξη της πΓΔΜ στους κόλπους του ΝΑΤΟ».
Αποτίμησε μεν ως θετικό το γεγονός ότι μένουν εκτός του Συντάγματος της γείτονος οι αλυτρωτικές αναφορές «αλλά στο μέτρο που δημιουργεί πρόσκομμα στις ελληνορωσικές σχέσεις σε μία περίοδο αναθέρμανσης αναρωτιέται κανείς αν αυτό το τάιμινγκ είναι ιδανικό στην εξωτερική πολιτική της Ελλάδας. Σημείωσε δε ότι «αν και η Ελλάδα προσδοκά ωφελήματα ως χώρα του ΝΑΤΟ από τη Συμφωνία των Πρεσπών, τελικά κερδίζει κυρίως το ΝΑΤΟ».
«Η Ελλάδα ως ορθόδοξη χώρα στο θρήσκευμα, θα μπορούσε να κερδίσει από μία πιο μετριοπαθή πολιτική κρατώντας μεγαλύτερες ισορροπίες με την ομόδοξη Ρωσία, η πολιτική της οποίας σε μεγάλο βαθμό ταυτίζεται με τα ελληνικά συμφέροντα. Ειδικά αν λάβουμε υπόψιν ότι στην παρούσα ιστορική συγκυρία που η Τουρκία αφενός βρίσκεται κοντά στη Ρωσία, αφετέρου η απομάκρυνσή της από το ΝΑΤΟ αναβαθμίζει ούτως ή άλλως τον ρόλο της Ελλάδας» ανέφερε ο κ. Σιούσιουρας.
«Η Ελλάδα, ούτως ή άλλως αναβαθμισμένη, δεν είχε κανένα λόγο να προσφέρει περισσότερα στο ΝΑΤΟ» τόνισε.
Όπως εξήγησε ο καθηγητής, η επιδείνωση των σχέσεων ΗΠΑ και Τουρκίας ώθησαν τις ΗΠΑ να αναζητήσουν αντίβαρο στην περιοχή. «Στον βαθμό που η Τουρκία ακολουθεί μία πολιτική η οποία δημιουργεί στρατηγική ανασφάλεια στους αμερικανούς, χώρες όπως η Ελλάδα, τα Σκόπια, η Βουλγαρία, αυτόματα αναβαθμίζονται στρατηγικά γιατί ακριβώς σηκώνουν το βάρος της ανασφάλειας που δημιουργεί η Τουρκία» παρατήρησε.
Η Συμφωνία των Πρεσπών όμως επηρεάζει και τις σχέσεις με τη Βουλγαρία που δεν έχει αναγνωρίσει μακεδονική εθνότητα και μακεδονική γλώσσα, επομένως «αυτή η συμφωνία αποτελεί σοβαρή τροχοπέδη στη στρατηγική πολιτική που ακολουθεί η Βουλγαρία προς τα Σκόπια αλλά και προς την Ελλάδα» σημείωσε, διερωτώμενος: «Αξίζει τον κόπο;».
Παράλληλα, η Ελλάδα με τη Συμφωνία φαίνεται ότι δημιουργεί προσκόμματα και στην πολιτική της Βουλγαρίας που δεν έχει αναγνωρίσει μακεδονικό έθνος και γλώσσα.
Ένα ακόμα δεδομένο που αποσπά ο κ. Σιούσιουρας από τις καταιγιστικές εξελίξεις των τελευταίων μηνών, είναι πως με δεδομένη την απομάκρυνση της Τουρκίας από τις ΗΠΑ, η Ελλάδα είναι ούτως ή άλλως αναβαθμισμένη οπότε στην παρούσα συγκυρία «δεν είχε κανένα λόγο να προσφέρει περισσότερα στο ΝΑΤΟ».
Όσο για τον ρόλο της Γερμανίας που έχει δείξει την έντονη στήριξή της στη Συμφωνία, ο ίδιος μας ανέφερε ότι η Γερμανία είναι μία από τις χώρες «νονούς» της Αλβανίας και θα επιθυμούσε την ανεμπόδιστη και ελεύθερη έξοδο στη Μεσόγειο κάτι που θα της εξασφάλιζε η «μεγάλη Αλβανία».
Πώς από γεωγραφικό το ζήτημα έγινε εθνολογικό
Μετά την ανάδειξή του στην προεδρία όλης της Γιουγκοσλαβίας, ο Τίτο χώρισε τη χώρα σε έξι σοσιαλιστικές δημοκρατίες, μία εκ των οποίων η «Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Μακεδονίας» και ήταν αυτός που κατά κάποιο τρόπο δημιούργησε τη μακεδονική εθνότητα. Στόχος του ήταν να φτιάξει ένα τεράστιο κράτος στην καρδιά της Βαλκανικής, τη βαλκανική ομοσπονδία, παίρνοντας μέρος των Σκοπίων, της Βουλγαρίας και προσδοκώντας να πάρει και την ελληνική Μακεδονία.
«Ταυτόχρονα προσδοκούσε να πάρει και ολόκληρη την Αλβανία στην οποία είχε δώσει ως δέλεαρ ολόκληρο το Κόσοβο, για να φτιάξει τη Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Αλβανίας» επισήμανε.
«Αυτό που έκανε ο Τίτο εννοείται ότι ενόχλησε την Ελλάδα γιατί έκλεψε από τότε την πολιτιστική κληρονομιά, αλλά στην πραγματικότητα χτύπησε τη Βουλγαρία γιατί η Ιστορία είχε χαρακτηρίσει ως βουλγαρίζοντες Σλάβους τους Σκοπιανούς και πλέον εκείνος τους ονόμασε “Μακεδόνες”».
Το σχέδιο δεν προχώρησε εξαιτίας της διαφωνίας του Στάλιν που αντέδρασε διώχνοντας τον Τίτο με έκτακτη σύγκληση της Κομιφόρμ.
Η δημιουργία της πΓΔΜ και τα λάθη της Ελλάδας
Όταν ο Μιλόσεβιτς ανέλαβε τα ηνία της Γιουγκοσλαβίας το 1990, ακολούθησε μία άκρως εθνικιστική πολιτική που οδήγησε στη διάσπαση. Ωστόσο, τα Σκόπια δεν είχαν καμία πρόθεση να φύγουν από την αγκαλιά της Γιουγκοσλαβίας. «Την έξοδό τους σηματοδότησε ένα τραγικό λάθος του Μιλόσεβιτς που τους ζήτησε ουσιαστικά να γίνουν Σερβία αλλιώς δεν θα υπήρχαν», εξήγησε ο κ. Σιούσιουρας.
Η σκληρή αυτή στάση οδήγησε σε δημοψήφισμα και απόσχιση των Σκοπίων.
«Σε εκείνη την ιστορική συγκυρία η Ελλάδα έπρεπε να ακολουθήσει άλλη πολιτική, σύσφιξης σχέσεων απέναντι σε μία χώρα που ήθελε με κάθε τρόπο να φύγει από τη δαγκάνα του Μιλόσεβιτς» υποστήριξε ο καθηγητής.
Αναφερόμενος στην πολιτική που ακολούθησε η Ελλάδα εκτιμά ότι την περίοδο εκείνη ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης έπαιξε «πολύ σωστό και έξυπνο ρόλο» καθώς κατάφερε για πρώτη φορά τα Ηνωμένα Έθνη να κάνουν δεκτό ένα κράτος χωρίς όνομα και χωρίς δική του σημαία. «Ήταν μεγάλη επιτυχία της κυβέρνησης Μητσοτάκη που κέρδισε το όνομα FYROM. Και αυτή η μεγάλη επιτυχία πέρασε στα ψιλά» σημείωσε.
Ο ίδιος υπογράμμισε ότι αντίθετα η στάση του Ανδρέα Παπανδρέου δεν ήταν επιτυχής. «Έπαιξε πολύ ακραία το εθνικιστικό χαρτί ο Ανδρέας Παπανδρέου που έπαιξε καθοριστικό ρόλο για να κερδίσει τις εκλογές» σημείωσε.
Όμως η είσοδος των Σκοπίων στα Ηνωμένα Έθνη χωρίς όνομα και σημαία ήταν προσωρινή και έπρεπε άμεσα να βρεθεί λύση. «Ο Παπανδρέου έστειλε τελεσίγραφο τονίζοντας ότι δεν θα γίνει δεκτή χρήση του όρου Μακεδονία, απειλώντας να αποχωρήσει από τον διάλογο».
«Αυτό ήταν το πρώτο τραγικό λάθος» τόνισε και πρόσθεσε ότι «το αποτέλεσμα ήταν ότι όλες οι χώρες του ΟΗΕ περίμεναν την έκβαση των διαπραγματεύσεων με την Ελλάδα, όταν η Ελλάδα αποχώρησε όλες οι χώρες αναγνώρισαν σωρηδόν τα Σκόπια».
Στη συνέχεια «ο Παπανδρέου βλέπει ότι χάνει τη μάχη και κάνει το ακόμα χειρότερο, κλείνει το λιμάνι της Θεσσαλονίκης».
Το αποτέλεσμα αυτής της πολιτικής ήταν τα Σκόπια να θεωρούνται πλέον ένα πολύ φτωχό κράτος που όλοι σπεύδουν να βοηθήσουν. «Πλέον έχουμε σειρά αναγνωρίσεων. Τα Σκόπια παίρνουν χρηματοδοτήσεις από παντού και η Ελλάδα παραπέμπεται στο ευρωπαϊκό δικαστήριο γιατί έκλεισε το λιμάνι κατά παράβαση του κοινοτικού κώδικα για τα τελωνεία» τόνισε.
«Ήταν πολύ μεγάλο λάθος το ότι η Ελλάδα επέμεινε να μην υπάρχει το Μακεδονία ως δεύτερος όρος, γιατί το όνομα Σλαβομακεδονία που εικάζεται ότι είχε συμφωνήσει ο Μητσοτάκης με τον Γκλιγκόροφ θα ήταν ιδανικό με την έννοια ότι είναι Σλάβοι που μένουν στην Μακεδονία. Όπως Ελληνοκύπριοι είναι οι Έλληνες που μένουν στην Κύπρο. Βεβαίως στην πορεία θα δημιουργούσε κάποια προβλήματα με την έννοια ότι απέκλειε τους αλβανόφωνους» παρατήρησε.
Γιατί αντιτίθεται η Ρωσία
«Η Ρωσία, απόλυτα δικαιολογημένα, ενοχλείται γιατί αφενός θεωρεί ότι τα Σκόπια βρίσκονται στο πλαίσιο των χωρών με τις οποίες έχει πολύ στενές σχέσεις και βλέπει τώρα ότι τα Σκόπια μπαίνουν με ξεκάθαρο τρόπο στη δυναμική του ΝΑΤΟ, βρίσκεται έτσι σε μία στρατηγική περικύκλωση. Υπάρχουν βάσεις στο Κόσοβο και στα Σκόπια και βλέπει ότι χάνει τις χώρες που είναι πολύ κοντά της και γι’ αυτό είναι πολύ πιθανό να υπάρξουν αντιδράσεις. Άρα δεν είναι το όνομα δεδομένου ότι το ζήτημα είναι καθαρά γεωπολιτικό», επισήμανε ο καθηγητής.
Κατά τον κ. Σιούσιουρα, οι γεωπολιτικές στρατηγικές επιδιώξεις της Ρωσίας σε μεγάλο βαθμό ευθυγραμμίζονται στο ζήτημα με τα ελληνικά συμφέροντα «στο μέτρο που η Ρωσία δεν θέλει μεγάλη Αλβανία που λειτουργεί απέναντι και στη Σερβία δεδομένου ότι οι Σέρβοι και οι Αλβανοί είναι παραδοσιακοί αντίπαλοι».
«Η Αυστροουγγαρία μαζί με την Γερμανία και την Ιταλία υπέγραψαν συνθήκη για τη δημιουργία της Αλβανίας, είναι δηλαδή οι «νονοί» της. Και αυτό εξηγεί πολλά», είπε.
«Η Γερμανία στη λογική της που θεωρεί ότι δεν έχει έξοδο στη θάλασσα θα ήθελε μέσω Αλβανίας να βγει στη Μεσόγειο. Γι’ αυτό προωθεί πάρα πολύ την μεγάλη Αλβανία. Σε αυτή τη λογική οι Ρώσοι εξυπηρετούν τα δικά μας συμφέροντα στον βαθμό που και εμείς δεν θέλουμε τη μεγάλη Αλβανία που προωθεί και η Γερμανία και η Τουρκία γιατί έτσι περικυκλώνεται η Ελλάδα» κατέληξε.
