«Η Ελλάδα έχει καταστεί η Ευρωπαϊκή πύλη εισόδου για παράνομους μετανάστες», δηλώνει ο Έλληνας ερευνητής Ιωάννης Κολoβός.
Από τα αλβανικά μεταναστευτικά κύματα της δεκαετίας του 1990 ως τις σύγχρονες ροές από τη Μ. Ανατολή, την Ασία και την Αφρική, οι ελληνικές κυβερνήσεις άνοιξαν τις θύρες και προχώρησαν σε εκτεταμένες νομιμοποιήσεις αλλοδαπών. Ο Κολοβός προειδοποιεί ότι τα υψηλά ποσοστά χορήγησης ασύλου, η προώθηση της πολυπολιτισμικότητας και η αποδυνάμωση της εθνικής ταυτότητας μπορούν να απειλήσουν τον ευρωπαϊκό πολιτισμό, τις χριστιανικές παραδόσεις και τα εθνικά σύνορα.
Ο Κολοβός, ο οποίος μελετά συστηματικά τη μεταναστευτική κρίση στην Ελλάδα και είναι γνωστός για το συγγραφικό του έργο, έχει αφιερώσει την έρευνά του στην ανάλυση του τρόπου με τον οποίο οι πολιτικές αποφάσεις διαμόρφωσαν τις μεταναστευτικές ροές προς την Ευρώπη. Τον συνάντησα σε ξενοδοχείο της Αθήνας, όπου μου παρουσίασε με ακρίβεια μια ιστορική διαδρομή που εκτείνεται σε δεκαετίες μεταναστευτικών εξελίξεων, πολιτικών επιλογών και πολιτισμικών μετασχηματισμών.
Το χρονικό
Στα τέλη της δεκαετίας του 1990, εκατοντάδες χιλιάδες παράτυποι μετανάστες κατέκλυσαν την Ελλάδα, ιδίως την Αθήνα, οι περισσότεροι από την Αλβανία. Η ελληνική κυβέρνηση νομιμοποίησε μεγάλο τμήμα τους – επιλογή που ο Κολοβός χαρακτηρίζει «αυτογκόλ».
Κατά τη διάρκεια μιας αριστερής κυβέρνησης, το 1997 και το 2001, αλλά και μίας δεξιάς, το 2005 και το 2007, θεσπίστηκαν νέοι κανόνες που επέτρεπαν την απόδοση νόμιμου καθεστώτος σε παράνομους μετανάστες. «Μπορείς να μπεις παράνομα», σημειώνει ο Κολοβός, «αλλά αργά ή γρήγορα θα νομιμοποιηθείς». Αυτό έστειλε ένα ιδιαίτερα προβληματικό μήνυμα: η παράνομη μετανάστευση επιβραβεύεται. Μέχρι την περίοδο 2004–2006 η πλειονότητα των μεταναστών προερχόταν από την Αλβανία, και η απέλασή τους ήταν σχετικά εύκολη, καθώς επρόκειτο για πολίτες γειτονικής χώρας. Ωστόσο, πολλοί επανέρχονταν σύντομα, συχνά περνώντας τα σύνορα πεζή, μέσα από ορεινές διαδρομές.
Με τον καιρό η κατάσταση έγινε πιο πολύπλοκη, καθώς αυξήθηκαν οι ροές μεταναστών από μουσουλμανικές χώρες της Αφρικής και της Ασίας – Πακιστάν, Μπανγκλαντές, Αφγανιστάν – που έφθαναν στην Ελλάδα με μικρές βάρκες από την Τουρκία. Η στρατηγική γεωγραφική θέση της χώρας την κατέστησε φυσική πύλη εισόδου της Ευρώπης.
Κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου στη Συρία κύματα προσφύγων εγκατέλειψαν τη χώρα. Πολλοί διέφυγαν μέσω Τουρκίας προς την Ελλάδα για να ζητήσουν στη συνέχεια άσυλο σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη, όπως η Γερμανία, η Δανία, η Σουηδία και η Νορβηγία. Η Μέρκελ άνοιξε τις πύλες της Γερμανίας και η Ελλάδα βρέθηκε στο επίκεντρο της μεγαλύτερης ανθρωπιστικής πρόκλησης της Ευρώπης. Ένα από τα χρόνια εκείνα, έφθασαν στην Ελλάδα πάνω από ένα εκατομμύριο μετανάστες, οι περισσότεροι από τους οποίους συνέχισαν προς άλλες χώρες της Ευρώπης.
Κριτική στην πολυπολιτισμικότητα
Ο Κολοβός ασκεί κριτική στην πολυπολιτισμικότητα την οποία πολλοί Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν υιοθετήσει: «Η πολυπολιτισμικότητα έχει αποτύχει σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες», υποστηρίζει. Το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ολλανδία, το Βέλγιο, η Σουηδία, η Γερμανία και η Νορβηγία έχουν δει τις συνέπειες. Η αφελής πίστη των ηγετών των χωρών ότι οι κοινωνίες τους μπορούν να απορροφήσουν μεγάλες ομάδες μεταναστών δίχως επιπτώσεις, έχει αποδυναμώσει τις ρίζες και την ταυτότητα των εθνών. Σήμερα, η Ελλάδα εγκρίνει περίπου το 70% των αιτήσεων ασύλου — ποσοστό διπλάσιο από εκείνο άλλων ευρωπαϊκών χωρών.
Το γεγονός αυτό έχει καταστήσει τη χώρα μαγνήτη για μετανάστες που επιδιώκουν καλύτερες συνθήκες ζωής. Ωστόσο, οι συνέπειες είναι εμφανείς: η εμπιστοσύνη των πολιτών προς την κυβέρνηση έχει διαβρωθεί, ενώ αυξάνεται ο φόβος ότι το ισλαμικό δίκαιο και οι αντίστοιχες πολιτισμικές αντιλήψεις θα επηρεάσουν τις ευρωπαϊκές κοινωνίες. Ο Κολοβός επισημαίνει παραδείγματα από το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Σουηδία, όπου –όπως αναφέρει– ασκούνται ήδη πιέσεις για εφαρμογή της Σαρία σε ορισμένες περιοχές και σχολεία. «Οι πολιτικοί έχουν αποδυναμώσει την εθνική ταυτότητα», τονίζει. «Τα εκπαιδευτικά συστήματα αλλάζουν για να προσαρμοστούν στους μετανάστες, η διδασκαλία του χριστιανισμού αποσύρεται και τα εθνικά σύμβολα αμφισβητούνται. Αυτό δεν είναι απλώς πολιτικό λάθος· είναι πολιτισμική κρίση»!
Προσθέτει ακόμη, ότι οι οικογένειες μεταναστών συχνά έχουν 6–7 παιδιά, ενώ οι ελληνικές οικογένειες αποκτούν πολύ λιγότερα. Μακροπρόθεσμα, αυτό θα μεταβάλει δραστικά τη δημογραφική σύνθεση της χώρας.
Το δικαστικό σύστημα συχνά δίνει προτεραιότητα στα δικαιώματα των μεταναστών έναντι της ασφάλειας και της προστασίας των ίδιων των πολιτών. Εγκληματίες μετανάστες, όπως υποστηρίζει, συχνά τιμωρούνται με ήπιες ποινές ή με κοινωνική εργασία, ακόμη και σε περιπτώσεις σοβαρών αδικημάτων.
Η πολιτική Τραμπ
Ο Έλληνας ερευνητής αντιπαραβάλλει την πολιτική του Ντόναλντ Τράμπ, η οποία έχει χαρακτηριστεί λαϊκιστική, αλλά –κατά την άποψή του– αποτελεί παράδειγμα πολιτικής που θέτει σαφή όρια στην παράτυπη μετανάστευση, κάτι που θεωρεί αναγκαίο για την εθνική ασφάλεια. Ο Κολοβός επιρρίπτει ευθύνες και στην Ευρωπαϊκή Ένωση. «Οι Βρυξέλλες έχουν τη δική τους ατζέντα», δηλώνει. «Επιδιώκουν την αποδυνάμωση των εθνικών συνόρων και της εθνικής ταυτότητας, προκειμένου να ασκήσουν μεγαλύτερο έλεγχο στην ευρωπαϊκή ήπειρο». Η στάση αυτή, όπως λέει, έχει προκαλέσει ευρεία δυσαρέσκεια σε ολόκληρη την Ευρώπη. Οι διαδηλώσεις και αντιδράσεις κατά της μετανάστευσης και της πολυπολιτισμικότητας έχουν γίνει συχνό φαινόμενο, ενώ πολλοί πολίτες νιώθουν ότι η φωνή τους δεν ακούγεται.
Ωστόσο, ο Κολοβός βλέπει και σημάδια ελπίδας: συντηρητικά κόμματα και ηγέτες όπως η Τζόρτζια Μελόνι στην Ιταλία και οι ‘Σουηδοί Δημοκράτες’ στη Σουηδία δείχνουν, σύμφωνα με τον ίδιο, ότι είναι δυνατό να ανακτηθεί η εθνική αξιοπρέπεια και η ταυτότητα. Ωστόσο, προειδοποιεί: «Αν η Ευρώπη συνεχίσει να κλείνει τα μάτια στις συνέπειες της μαζικής μεταναστευτικής πίεσης, ο πολιτισμός, η πίστη και η κληρονομιά των εθνών θα αρχίσουν σταδιακά να χάνονται».
Για τον Κολοβό, το ζήτημα δεν αφορά μόνο την πολιτική. «Πρόκειται για τη διαφύλαξη των ριζών, της ταυτότητας και του μέλλοντος της Ευρώπης. Οι πολίτες πρέπει να κατανοήσουν ότι μια πολυπολιτισμικότητα δίχως όρια δεν είναι βιώσιμη. Πρέπει να διδαχθούμε από το παράδειγμα της Ελλάδας και να δράσουμε πριν να είναι πολύ αργά», καταλήγει.
Κάντε like στη σελίδα μας στο facebook για να μαθαίνετε όλα τα νέα