Jerusalem Post: Το σχέδιο Τραμπ για τη Γάζα- Από τη «Συμφωνία του Αιώνα» στο «Deal του Millennium»

Η Jerusalem Post αναλύει τις συνεχείς προσπάθειες του Ντόναλντ Τραμπ από το 2020 για έναν «νέο χάρτη» στη Μέση Ανατολή και τον επαναπροσδιορισμό της ειρήνης στην περιοχή.

Jerusalem Post: Το σχέδιο Τραμπ για τη Γάζα- Από τη «Συμφωνία του Αιώνα» στο «Deal του Millennium»

Πέντε χρόνια μετά την αποτυχημένη «Συμφωνία του Αιώνα», που κατέρρευσε πριν καν δοκιμαστεί, ο Ντόναλντ Τραμπ επανέρχεται στον Λευκό Οίκο, ξανά πλάι στον Μπέντζαμιν Νετανιάχου, για να παρουσιάσει ένα νέο φιλόδοξο σχέδιο 20 σημείων για τη Γάζα, το οποίο ο ίδιος προβάλλει ως «ειρήνη στη Μέση Ανατολή».

Με τη Χαμάς να βρίσκεται σε σύγκρουση με το Ισραήλ για σχεδόν δύο χρόνια και οκτώ αραβικές και μουσουλμανικές χώρες να χαιρετίζουν την πρωτοβουλία, ο Τραμπ δεν κρύβει τον ενθουσιασμό του, χαρακτηρίζοντας τη μέρα ως «μία από τις σπουδαιότερες στην ιστορία του πολιτισμού».

Από την πρώτη παρουσίαση της «Συμφωνίας του Αιώνα» τον Ιανουάριο του 2020 μέχρι το πρόσφατο σχέδιο για τη Γάζα, η Jerusalem Post καταγράφει τις επαναλαμβανόμενες προσπάθειες του Τραμπ να επανασχεδιάσει την ειρήνη στη Μέση Ανατολή.

Στις 28 Ιανουαρίου 2020, ο τότε Πρόεδρος των ΗΠΑ στάθηκε στην Ανατολική Αίθουσα του Λευκού Οίκου δίπλα στον Νετανιάχου για να παρουσιάσει την «Συμφωνία του Αιώνα». Πέντε χρόνια αργότερα, η νέα του πρωτοβουλία παρουσιάζεται ως «Deal του Millennium», αυτή τη φορά σε άλλη αίθουσα, αλλά με ανάλογη θεατρικότητα.

Όπως σημειώνει η Jerusalem Post, αν η αρχική συμφωνία υποσχόταν να τερματίσει την ισραηλινο-παλαιστινιακή σύγκρουση – κάτι που δεν συνέβη – το νέο σχέδιο φιλοδοξεί να βάλει τέλος στον πόλεμο Ισραήλ-Χαμάς και, σύμφωνα με τον Τραμπ, να φέρει την ειρήνη που λείπει από την περιοχή εδώ και δύο χιλιετίες.

«Αυτή είναι μια μεγάλη, όμορφη μέρα, πιθανώς από τις σπουδαιότερες στην ιστορία του πολιτισμού», δήλωσε ο Τραμπ, προσθέτοντας: «Δεν μιλάω μόνο για τη Γάζα. Η Γάζα είναι μόνο η αρχή. Πρόκειται για ένα ευρύτερο σχέδιο, για την επίλυση όλων των προβλημάτων. Αυτό ονομάζεται ειρήνη στη Μέση Ανατολή».

Η αρχική «Συμφωνία του Αιώνα» συντάχθηκε από τον γαμπρό του Τραμπ, Τζάρεντ Κούσνερ, και παρουσιάστηκε σε δύο στάδια: ένα οικονομικό εργαστήριο στο Μπαχρέιν το 2019 και ένα πολιτικό πλαίσιο 181 σελίδων στην Ουάσινγκτον τον Ιανουάριο του 2020.

Jerusalem Post: Το σχέδιο Τραμπ για τη Γάζα- Από τη «Συμφωνία του Αιώνα» στο «Deal του Millennium»

Προέβλεπε ένα αποστρατιωτικοποιημένο παλαιστινιακό κράτος σε περίπου το 70% της Ιουδαίας και Σαμαρείας, με τη σύνδεσή του μέσω γεφυρών και σηράγγων και με την Ιερουσαλήμ ως αδιαίρετη πρωτεύουσα του Ισραήλ. Το Ισραήλ θα προσάρτησε όλους τους οικισμούς και την Κοιλάδα του Ιορδάνη, ενώ οι Παλαιστίνιοι θα λάμβαναν διεθνείς επενδύσεις ύψους 50 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Η απόρριψη από την πλευρά των Παλαιστινίων ήταν άμεση και πλήρης. Ο Μαχμούντ Αμπάς χαρακτήρισε το σχέδιο «το χαστούκι του αιώνα» και διέκοψε τις σχέσεις με την Ουάσινγκτον, ενώ η υποστήριξη των αραβικών και ευρωπαϊκών κρατών ήταν περιορισμένη.

Ωστόσο, η αποτυχία της συμφωνίας άνοιξε το δρόμο για τις Συμφωνίες του Αβραάμ, που κανονικοποίησαν τις σχέσεις του Ισραήλ με τα ΗΑΕ, το Μπαχρέιν, το Μαρόκο και το Σουδάν, μετατοπίζοντας την εστίαση από τη Ραμάλα στη μεγαλύτερη περιφερειακή συνεργασία.

Πέντε χρόνια μετά, η σύγκρουση στη Γάζα έχει διαρκέσει σχεδόν δύο χρόνια και επεκτείνεται σε Λίβανο, Συρία, Υεμένη και Ιράν. Σε αυτό το περιβάλλον, ο Τραμπ παρουσίασε το 20-σημείο σχέδιό του για τη Γάζα, με επίκεντρο την άμεση ανάγκη να τερματιστεί ο πόλεμος.

Το σχέδιο προβλέπει:

• Αποστρατιωτικοποίηση της Γάζας

• Σύσταση «Συμβουλίου Ειρήνης» υπό τον Τραμπ, με συμμετοχή διεθνών προσωπικοτήτων, όπως ο Τόνι Μπλερ

• Δημιουργία διεθνούς δύναμης ασφαλείας υποστηριζόμενης από αραβικές και μουσουλμανικές χώρες, που θα αντικαταστήσει σταδιακά τον IDF

• Ανοικοδόμηση της Γάζας σε «Νέα Γάζα», με ειδικές οικονομικές ζώνες και προσέλκυση ξένων επενδύσεων

Παρά τη συγκέντρωση της προσοχής στη Γάζα, ο Τραμπ παρουσιάζει το σχέδιο με όρους μεγαλοπρεπούς φιλόδοξης ειρήνης στη Μέση Ανατολή.

Το σχέδιο του 2025 διαφέρει σημαντικά από εκείνο του 2020:

1. Επείγουσα ανάγκη: Το 2020 προτάθηκε σε περίοδο σχετικής ηρεμίας. Το 2025, ο πόλεμος είναι πραγματικότητα και η καταστροφή στη Γάζα δημιουργεί πίεση για αποδοχή.

2. Πεδίο εφαρμογής: Το νέο σχέδιο επικεντρώνεται στη Γάζα και στη δημιουργία προσωρινής διακυβέρνησης, χωρίς να αντιμετωπίζει άμεσα ζητήματα Ιερουσαλήμ, συνόρων ή προσφύγων.

3. Περιφερειακή υποστήριξη: Αυτή τη φορά οκτώ αραβικές και μουσουλμανικές χώρες συμμετέχουν ενεργά, ακόμη και κράτη που προηγουμένως ήταν εχθρικά προς το Ισραήλ, όπως Κατάρ και Τουρκία.

4. Μέτρα ασφαλείας: Το Ισραήλ παραχωρεί σημαντικό ρόλο σε μια διεθνή δύναμη υπό αραβική ηγεσία, κάτι πρωτοφανές στην περιοχή.

5. Αντίδραση Παλαιστινίων: Η Παλαιστινιακή Αρχή εκφράζει πιο μετρημένη στάση, αναγνωρίζοντας την πίεση και την ανάγκη για συνεργασία.

Η εμπειρία του 2020 δείχνει ότι ακόμη και τα αποτυχημένα σχέδια μπορούν να επιφέρουν ιστορικές αλλαγές – όπως οι Συμφωνίες του Αβραάμ. Αν το σχέδιο για τη Γάζα δεν υλοποιηθεί πλήρως, μπορεί να αποτελέσει την αρχή για ευρύτερη περιφερειακή συνεργασία, νέο πλαίσιο ασφάλειας ή οικονομική ολοκλήρωση.

Ο Τραμπ έχει υποσχεθεί δύο φορές να «ξαναγράψει» την ειρήνη στη Μέση Ανατολή. Η πρώτη προσπάθεια απέτυχε να ενώσει Ισραηλινούς και Παλαιστίνιους, αλλά οδήγησε σε κανονικοποίηση σχέσεων με Άραβες. Η δεύτερη εστιάζει στη Γάζα και συνοδεύεται από ευρύτερη εμπλοκή του μουσουλμανικού κόσμου.

Το αν η πρωτοβουλία αυτή θα είναι «μια από τις σπουδαιότερες μέρες του πολιτισμού» ή μια ακόμη ψευδαίσθηση, μένει να φανεί. Αλλά, όπως έδειξε η ιστορία της Συμφωνίας του Αιώνα, η αποτυχία μπορεί να οδηγήσει σε απροσδόκητες και σημαντικές αλλαγές στην περιοχή.