COVID-19 
Δυσοίωνο βλέπει το μέλλον της ευρωπαϊκής οικονομίας, η διεθνής εφημερίδα Politico, γράφοντας χαρακτηριστικά ότι ενώ η Ευρώπη μετράει το κόστος των πυρκαγιών και τις υψηλές θερμοκρασίες ρεκόρ, οι κυβερνήσεις αντιμετωπίζουν ένα αναμφισβήτητα παγωμένο φθινόπωρο και χειμώνα.
Η οικονομία της ευρωζώνης εξασθενεί με ταχείς ρυθμούς, καθώς είναι ήδη εξουθενωμένη από το αυξανόμενο κόστος δανεισμού και την πτώση της εμπιστοσύνης των επιχειρήσεων και των καταναλωτών, ενώ τα επιτόκια αυτή την εβδομάδα αυξήθηκαν σε επίπεδα ρεκόρ, ο πληθωρισμός αν και πέφτει παραμένει πεισματικά υψηλός και, την Παρασκευή, ήρθε μια νέα προειδοποίηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την υποτονικότητα της ανάπτυξης.
Όλα αυτά συνθέτουν μια ζοφερή εικόνα που υποδηλώνει ότι η κρίση του κόστους ζωής που προκλήθηκε πρώτα από τις συνέπειες της πανδημίας του κορονοϊού και στη συνέχεια από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία θα ενταθεί ακόμα περισσότερ τον χειμώνα, κάνοντας τη ζωή δύσκολη για εκατομμύρια ευρωπαίους πολίτες.
«Μετά τη στασιμότητα στην αρχή του έτους, η ανάπτυξη είναι πιθανό να παραμείνει υποτονική» καθόλη τη διάρκεια του 2023, αναγνώρισε ο Επίτροπος Οικονομίας της ΕΕ Πάολο Τζεντιλόνι σε διάσκεψη στο Σάλτσμπουργκ της Αυστρίας την Παρασκευή.
Ένα «ίσως» πλανιέται πάνω από την Ευρώπη
Η απόδραση του Αυγούστου ξεκινά με 3,75% επιτόκια στην ευρωζώνη, το υψηλότερο που ήταν ποτέ, ενώ έχουν αυξηθεί και ταχύτερα από κάθε άλλη φορά στην 25χρονη ιστορία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, δυσκολεύοντας τη ζωή των δανειοληπτών.
Την Πέμπτη, η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ πρότεινε ότι οι αυξήσεις μπορεί να σταματήσουν — αλλά και πάλι, μπορεί και όχι.
«Υπάρχει η πιθανότητα μιας αύξησης, υπάρχει η πιθανότητα μιας παύσης, είναι ένα αποφασιστικό «ίσως»», είπε σχετικά με το τι μπορεί να κάνει η τράπεζα κατά την επόμενη συνεδρίασή της, τον Σεπτέμβριο.
Οι κεντρικές τράπεζες αυξάνουν τα επιτόκια για να ενθαρρύνουν τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά να αποταμιεύουν περισσότερα και να ξοδεύουν λιγότερα. Αυτό σχεδόν πάντα επιβραδύνει την οικονομική παραγωγή.
Η άνευ προηγουμένου αύξηση των επιτοκίων τον περασμένο χρόνο άρχισε να αποδίδει καρπούς στο μέτωπο του πληθωρισμού: από το 5,5% τον Ιούνιο, έχει μειωθεί σχεδόν στο μισό της κορύφωσης του Οκτωβρίου.
Ωστόσο, αυτό έχει και ένα κόστος: Η ζήτηση δανείων από τις επιχειρήσεις μειώθηκε σε ιστορικό χαμηλό το δεύτερο τρίμηνο, σύμφωνα με έρευνα της ΕΚΤ με τους δανειστές. Η ζήτηση για πιστώσεις από τα νοικοκυριά υποχώρησε επίσης. Και λόγω της αναπόφευκτης υστέρησης μεταξύ της αύξησης των επιτοκίων και της διαπίστωσης του πλήρους αντίκτυπού τους, οι αναλυτές προβλέπουν ότι η πλήρης επίδραση της νομισματικής σύσφιξης δεν έχει ακόμη φανεί.
Οι δείκτες δείχουν προς τα κάτω
Πολλά από τα δεδομένα δείχνουν προς μία κατεύθυνση: προς τα κάτω.
Η οικονομία της ευρωζώνης συρρικνώθηκε το τελευταίο τρίμηνο του 2022 και απέφυγε τη συρρίκνωση μόνο το πρώτο τρίμηνο του 2023 λόγω μιας στατιστικής ιδιορρυθμίας στην Ιρλανδία. Τα στοιχεία για το ΑΕΠ για τους επόμενους τρεις μήνες του τρέχοντος έτους, που θα δημοσιευθούν τη Δευτέρα, είναι απίθανο να προσφέρουν πολλά για να γιορτάσουμε. Υπήρχε ένα φωτεινό σημείο την Παρασκευή: Η γαλλική οικονομία αυξήθηκε κατά 0,5% το πρώτο τρίμηνο του 2023, αν και αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην παράδοση ενός μεγάλου κρουαζιερόπλοιου.
Το μήνυμα του Τζεντιλόνι την Παρασκευή έδειξε ότι η πρόβλεψη της Επιτροπής για την ανάπτυξη φέτος, που θα δημοσιευθεί στις 11 Σεπτεμβρίου, θα είναι λιγότερο θετική από την εκτίμηση του 1,1% που έγινε τον Ιούνιο.
Αυτή την εβδομάδα, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο αναθεώρησε ελαφρώς προς τα κάτω τις προβλέψεις του για την παγκόσμια ανάπτυξη, ενώ βελτίωσε οριακά την αναμενόμενη αύξηση της παραγωγής της ευρωζώνης για φέτος στο 0,9% – αύξηση 0,1 ποσοστιαίας μονάδας.
Ωστόσο, έβαλε τη Γερμανία σε μια ήπια ύφεση – ένα σημείο δεδομένων που επικυρώθηκε από το Ινστιτούτο του Κιέλου για την Παγκόσμια Οικονομία, το οποίο προέβλεψε ότι η παραγωγή θα συρρικνωθεί κατά 0,3% φέτος.
Το χειρότερο αποφεύχθηκε
Παρά τις ζοφερές προβλέψεις, η κατάσταση θα μπορούσε να είναι και χειρότερη. Η ζώνη του ενιαίου νομίσματος είχε καλύτερες επιδόσεις από ό,τι φανταζόμασταν πριν από περίπου ένα χρόνο, όταν η προσδοκία για διακοπές ρεύματος από τη διακοπή των ρωσικών εισαγωγών ενέργειας άφησε τις κυβερνήσεις να προετοιμάζονται για ύφεση.
Ενώ το μπλοκ των 20 χωρών βυθίστηκε σε αρνητικό έδαφος για δύο συνεχόμενα τρίμηνα αυτό ήταν πολύ πιο ήπιο από το αναμενόμενο, κυρίως χάρη στα πακέτα δημοσιονομικής τόνωσης και τα κεφάλαια της ΕΕ που διατήρησαν υψηλά τα επίπεδα ζήτησης και απασχόλησης.
