COVID-19 
Το ταχύτερα αναπτυσσόμενο εμβόλιο του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης ενάντια στον κορωνοϊό αναμένεται να διανεμηθεί σε πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέχρι τα τέλη του έτους. Πότε, όμως, θα πάρει την τελική έγκριση για την κυκλοφορία του, πότε θα έρθει στην Ελλάδα και ποιοι θα το κάνουν πρώτοι;
Το εμβόλιο, με την ονομασία AZD1222, που αναπτύσσουν από κοινού το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης (με επικεφαλής τη Σάρα Γκίλμπερτ) και η φαρμακευτική εταιρεία AstraZeneca, πιστεύεται ότι θα είναι το πρώτο που θα λάβει έγκριση για ευρεία χρήση –αν και η Ρωσία έχει ήδη εγκρίνει ένα εμβόλιο κατά του κορωνοϊού, το Sputnik V, με τον Βλαντιμίρ Πούτιν να λέει ότι το έχει ήδη κάνει η κόρη του.
Όσο για το εμβόλιο του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας και Αριστείας Φροντίδας της Μεγάλης Βρετανίας αναμένεται να γνωμοδοτήσει θετικά για την κυκλοφορία του περί τα μέσα Οκτωβρίου. Στη συνέχεια, η Επιτροπή Φαρμακευτικών Προϊόντων για Ανθρώπινη χρήση (CHMP) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναμένεται να εκδώσει με τη σειρά της θετική γνωμοδότηση, πράγμα που θα σηματοδοτήσει την έγκριση του εμβολίου από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΜΑ) στα τέλη Νοεμβρίου.
Κατόπιν, η βρετανική φαρμακευτική εταιρεία AstraZeneca θα ξεκινήσει την παράδοση των συμφωνηθέντων 400 εκατομμυρίων δόσεων του AZD1222 στην Ευρωπαϊκή Ένωση στα τέλη Δεκεμβρίου, με την Ελλάδα να αναμένεται να λάβει αρχικά 700.000 του εμβολίου, ξεκινώντας από τον Δεκέμβριο, όπως ανακοίνωσε ο υπουργός Υγείας Βασίλης Κικίλιας.
Τον Δεκέμβριο οι πρώτες δόσεις του εμβολίου στην Ελλάδα
Μιλώντας στον ΣΚΑΪ, ο κ. Κικίλιας υποστήριξε ότι η Ελλάδα από τον ερχόμενο Δεκέμβριο θα αποκτήσει πρόσβαση σε 700.000 δόσεις του νέου εμβολίου. Θα πρόκειται για το πρώτο πακέτο, όπως είπε, από τις συνολικά 3 εκατ. δόσεις του εμβολίου της Οξφόρδης και της AstraZeneca που θα λάβει η Ελλάδα.
Μαραθώνιος για την εύρεση εμβολίου κατά του κορωνοϊού – Μέσα σε 4 μήνες έγινε δουλειά 5 ετών
Σύμφωνα με το Bloomberg, στα τέλη Απριλίου η ομάδα της Οξφόρδης κατάφερε το ανέλπιστο: ολοκλήρωσε μια διαδικασία που φυσιολογικά κρατά 5 χρόνια σε λιγότερο από 4 μήνες. Τότε ξεκίνησε η δοκιμή σε 1.100 ανθρώπους.
Η Κέιτ Μπίνγκαμ, επικεφαλής της Ειδικής Ομάδας Εμβολίων της Βρετανίας, δήλωσε για την Γκίλμπερτ ότι η ομάδα της είναι κατά πολύ μπροστά από άλλους ερευνητές και όλα δείχνουν πως όταν θα τελειώνει τη δοκιμή στην κλίμακα των 10.000 ανθρώπων, άλλοι τότε θα ξεκινούν. «Είναι πιο μπροστά απ’ όλους. Είναι το πιο ανεπτυγμένο εμβόλιο που υπάρχει αυτή τη στιγμή στον κόσμο», δήλωσε η Μπίνγκαμ.
Το AZD1222 (ή μέχρι πρότινος ChAdOx1 nCoV-19), που αναπτύχθηκε σε συνεργασία με τη νεοσύστατη εταιρεία του πανεπιστημίου, τη Vaccitech, χρησιμοποιεί έναν ιικό φορέα χωρίς δυνατότητα αναδιπλασιασμού από χιμπαντζή, ο οποίος βασίζεται σε μια εξασθενημένη εκδοχή ενός ιού του κοινού κρυολογήματος (αδενοϊού) που προκαλεί λοιμώξεις σε χιμπαντζήδες και περιέχει το γενετικό υλικό της πρωτεΐνης-ακίδας (spike protein) του SARS-CoV-2. Μετά τον εμβολιασμό, παράγεται η επιφανειακή πρωτεΐνη-ακίδα, προετοιμάζοντας το ανοσοποιητικό σύστημα να επιτεθεί στον ιό SARS-CoV-2 εάν αυτός προσβάλλει αργότερα τον οργανισμό.
Στις 24 Απριλίου, οι δύο πρώτοι υγιείς εθελοντές υποβλήθηκαν σε εμβολιασμό, σηματοδοτώντας την έναρξη της Φάσης Ι της κλινικής δοκιμής COV001 σε τέσσερις περιοχές του Ηνωμένου Βασιλείου (Οξφόρδη, Σαουθάμπτον, Λονδίνο και Μπρίστολ).
Στις 30 Απριλίου η ομάδα της Οξφόρδης μετά από μια διαπραγμάτευση που διήρκεσε μόλις δέκα ημέρες διέκρινε ότι μια συνεργασία με τη βρετανική βιοφαρμακευτική εταιρεία AstraZeneca θα καθιστούσε δυνατή την επιτάχυνση της παγκόσμιας κλινικής ανάπτυξης του εμβολίου, την ενίσχυση της παραγωγής του, ενώ θα έδινε κρίσιμης σημασίας ώθηση στην ευρεία και ισότιμη πρόσβαση ανά τον κόσμο.
Ετσι, η κλινική δοκιμή COV001, συνεχίστηκε πυρετωδώς με τη συμμετοχή 1.077 υγιών ενηλίκων, ηλικίας 18-55 ετών. Παράλληλα, τον Μάιο ξεκίνησαν οι κλινικές δοκιμές τελικού σταδίου Φάσης II/III, που είναι τώρα σε εξέλιξη στο Ηνωμένο Βασίλειο (>10.000 εθελοντές) και τη Βραζιλία (≥5.000 εθελοντές).
Τα ενδιάμεσα αποτελέσματα από την κλινική δοκιμή COV001, που αξιολόγησε μία μόνο δόση του εμβολίου AZD1222 έναντι ενός συζευγμένου εμβολίου κατά του μηνιγγιτιδόκοκκου, του MenACWY, ενώ 10 συμμετέχοντες επίσης έλαβαν δύο δόσεις του AZD1222, με ένα μήνα διαφορά μεταξύ των δόσεων, και τα οποία δημοσιεύτηκαν στο ιατρικό περιοδικό «The Lancet», στις 20 Ιουλίου, είναι κάτι παραπάνω από ενθαρρυντικά.
Αναφορικά με την ασφάλεια, τα πρώτα στοιχεία δείχνουν ότι οι παροδικές τοπικές και συστημικές αντιδράσεις ήταν συχνές στην ομάδα του εμβολίου AZD1222 και ήταν συγκρίσιμες με προηγούμενες μελέτες και άλλα εμβόλια που χρησιμοποιούν ως φορέα αδενοϊούς. Περιλαμβάνουν παροδικό πόνο και ευαισθησία στο σημείο έγχυσης, ήπιο έως μέτριο πονοκέφαλο, κόπωση, ρίγη, πυρεξία, κακουχία και μυϊκό πόνο. Δεν αναφέρθηκε καμία σοβαρή ανεπιθύμητη ενέργεια με το AZD1222, και οι αντιδράσεις αμβλύνθηκαν με την προφυλακτική χρήση παρακεταμόλης και εμφανίστηκαν με μειωμένη συχνότητα μετά τη λήψη δεύτερης δόσης.
Πόσο αποτελεσματικό είναι το εμβόλιο;
Σύμφωνα με τον καθηγητή Αντριου Πόλαρντ, «τα ενδιάμεσα αποτελέσματα Φάσης Ι/ΙΙ για το εμβόλιο κατά του κορωνοϊού δείχνουν ότι το εμβόλιο δεν οδήγησε σε μη αναμενόμενες αντιδράσεις και είχε παρόμοιο προφίλ ασφαλείας με προηγούμενα εμβόλια τέτοιου τύπου. Η ανοσολογική απάντηση που παρατηρήθηκε μετά τον εμβολιασμό είναι σύμφωνη με ό,τι περιμένουμε να σχετίζεται με την προστασία έναντι του ιού SARS-CoV-2, αν και χρειάζεται να συνεχίσουμε το εκτενές πρόγραμμα κλινικών δοκιμών για να το επιβεβαιώσουμε. Παρατηρήσαμε μεγαλύτερη ανοσολογική απόκριση στους συμμετέχοντες που έλαβαν δύο δόσεις του εμβολίου, γεγονός που υποδεικνύει ότι ενδέχεται να αποτελεί μια καλή στρατηγική για τον εμβολιασμό».
Για την ασφάλεια του νέου εμβολίου, μίλησε και ο καθηγητής Πολιτικής Υγείας του LSE και εκπρόσωπος της Ελλάδας στους διεθνείς οργανισμούς για τον κορωνοϊό, Ηλίας Μόσιαλος, με ανάρτησή του στο Facebook. ««Για το εμβόλιο της Οξφόρδης αναφέρεται πως οι αναλύσεις σε 35 από τους εμβολιασθέντες έδειξαν πως παρήγαγαν εξουδετερωτικά αντισώματα έναντι του ιού κατά τουλάχιστον 91% την ημέρα 28 (ανάλογα τον τύπο της ανάλυσης), ενώ από αυτούς που έλαβαν και δεύτερη δόση, όλοι είχαν αντισώματα την ημέρα 56. Στην περίπτωση του εμβολίου της CanSino, ανιχνεύτηκαν εξουδετερωτικά αντισώματα την ημέρα 28, κατά τουλάχιστον 92% ανεξαρτήτως δοσολογίας, και οι ερευνητές προτείνουν δεύτερη δόση εμβολιασμού για τους ηλικιωμένους», εξήγησε προσθέτοντας πως «οι δύο μελέτες έδειξαν πως τα εμβόλια είναι ασφαλή και αποτελεσματικά και προάγουν την επίκτητη ανοσία έναντι του νέου κορωνοϊού», τονίζοντας παράλληλα ότι «τα αποτελέσματα της τρίτης φάσης θα είναι τα καθοριστικά για την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια αυτών των εμβολίων».
Δωρεάν σε όλους τους Ελληνες
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης σε τηλεδιάσκεψη για τον νέο κορωνοϊό διαβεβαίωσε πως το νέο εμβόλιο- το κόστος του οποίου ανά δόση υπολογίζεται στα 3 ευρώ (1,7 ευρώ θα καλυφθεί από το Ελληνικό Δημόσιο και το υπόλοιπο 1,3 ευρώ από την Ε.Ε.) θα είναι δωρεάν σε όλους τους Έλληνες. «Θέλω να είμαι απολύτως ξεκάθαρος, το εμβόλιο θα διατεθεί δωρεάν σε όλους τους έλληνες πολίτες. Δεν ξέρουμε ακόμα αν θα είναι ένα ή αν θα είναι περισσότερα. Δεν ξέρουμε πότε θα το έχουμε στη διάθεσή μας. Ελπίζουμε συντομότερα και όχι αργότερα. Αλλά όποτε και αν έχουμε το εμβόλιο στη διάθεσή μας, αυτό θα διατεθεί δωρεάν, για όλους τους Έλληνες πολίτες».
Ποιοι θα εμβολιαστούν πρώτοι
Σύμφωνα με όσα ανέφερε ο πρωθυπουργός, προτεραιότητα στο εμβόλιο θα έχουν οι εργαζόμενοι στον υγειονομικό κλάδο, ώστε να θωρακιστεί το σύστημα υγείας, αλλά και οι ομάδες υψηλού κινδύνου, όπως οι ηλικιωμένοι. «Αυτό το οποίο θα κάνει η πολιτεία, διότι προφανώς δεν θα έχουμε από την πρώτη μέρα διαθέσιμες δόσεις για να καλύψουμε το σύνολο του πληθυσμού, θα είναι να καθορίσει με απόλυτη σαφήνεια τη σειρά προτεραιότητας με την οποία θα πρέπει να εμβολιαστούν οι συμπολίτες μας, ξεκινώντας προφανώς από τους υγειονομικούς και από τις ομάδες υψηλού κινδύνου», τόνισε ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
