COVID-19 
Ένα από τα καυτά ερωτήματα το οποίο θα κληθεί να απαντήσει σύντομα η ελληνική διπλωματία είναι το αν η Ελλάδα έχει όφελος ή όχι να προχωρήσει σε έναν νέο κύκλο διαλόγου με την Τουρκία – Να προχωρήσουμε σε διαδικασίες επαναπροσέγγισης των σχέσεων ή να μείνουμε στάσιμοι;
Η απάντηση στο ερώτημα δεν είναι εύκολη αφού η άλλη πλευρά δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι κινείται με ειλικρινείς προθέσεις. Το προσεχές διάστημα, μέσα στο Φθινόπωρο, αναμένεται να ανοίξει για τα καλά το θέμα των ελληνοτουρκικών σχέσεων αφού μάλιστα έχουν προγραμματιστεί επαφές και από τις δύο πλευρές και μάλιστα σε ανώτατο επίπεδο.
Οι βασικές σχολές σκέψεις στην Ελλάδα είναι δύο:
– Προχωράμε σ έναν ειλικρινή διάλογο επί τη βάσει του διεθνούς δικαίου μήπως και δημιουργήσουμε νέες συνθήκες που θα φέρουν την Τουρκία στο δρόμο της νομιμότητας. Κανείς δεν πιστεύει ότι η Τουρκία θα μετατραπεί σε ένα βράδυ σε παράγοντα σταθερότητας στο Αιγαίο και στη Μεσόγειο. Το μονοπάτι αυτό είναι εξόχως επικίνδυνο και ενέχει πολλές παγίδες.
– Η άλλη είναι η σχολή της ακινησίας που λέει πως από οποιονδήποτε διάλογο έχουμε μόνο να χάσουμε. Ρεαλιστικά, η μόνη εναλλακτική που δεν οδηγεί σε σύγκρουση είναι η διατήρηση της παρούσας κατάστασης. Αυτή η επιλογή έχει το μικρότερο πολιτικό κόστος αλλά δεν είναι χωρίς κόστος γενικότερα. Τρίτος δρόμος με την Τουρκία δεν φαίνεται να υπάρχει ή τουλάχιστον δεν έχει διατυπωθεί από κάποιον μέχρι στιγμής.
Πολλοί αναλυτές εκφράζουν βάσιμες ενστάσεις στη διαδικασία προσέγγισης με την Τουρκία λόγω της καθ’ υποτροπήν παραβατικότητάς της, καθώς επίσης εκφράζουν εύλογες αμφιβολίες για το κατά πόσον η Άγκυρα θα δεχτεί ποτέ μια επίλυση που θα βασίζεται στο διεθνές δίκαιο. Δεν έχουν άδικο σε κανένα από τα παραπάνω επιχειρήματα. Το πρόβλημα είναι ότι κανείς δεν προτείνει μια ρεαλιστική εναλλακτική λύση.
Προς το παρόν, όλα είναι στο τραπέζι. Δηλαδή η τουρκική αναθεωρητική πολιτική, που ξεπερνά τα όρια του Αιγαίου και φτάνει ως την Κύπρο και αφορά στην προσπάθεια επανέναρξης των συνομιλιών. Επί ποιας, όμως, βάσης; Θα άρει η Τουρκία το casus belli επί της επέκτασης των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων στα 12 ναυτικά μίλια; Θα εγκαταλείψει την πολιτική της «Γαλάζιας Πατρίδας»; Είναι ή όχι αδιαπραγμάτευτα τα 12 ναυτικά μίλια της Ελλάδας, όπως το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας καθορίζει; Έχουν ή όχι επήρεια επί της ΑΟΖ όλα τα ελληνικά νησια; Τα ερωτήματα αυτά θα τα βρούμε μπροστά μας ως κράτος και ως έθνος και πρέπει να είμαστε έτοιμοι να τα απαντήσουμε.
Δεν χωράνε ούτε αυταπάτες ούτε στρατηγικά αδιέξοδα… Κάποιοι προτείνουν μονομερείς ενέργειες από την πλευρά της Ελλάδας οι οποίες ενδεχομένως να εγκλωβίσουν την Τουρκία του Ερντογάν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Μονομερείς ενέργειες από πλευράς μας θα δικαίωναν τις τουρκικές αντιδράσεις, θα εξομοίωναν τις συμπεριφορές και θα μετέφεραν τη διαδικασία επίλυσης από το «πεδίο του δικαίου» στο «πεδίο της ισχύος».
Θα πέφταμε δηλαδή αυτομάτως στην παγίδα της Τουρκίας και θα γκρεμίζαμε όλες τις στρατηγικές συμμαχίες που έχουμε χτίσει μέχρι σήμερα στα εθνικά μας ζητήματα. Το δύσκολο στο συγκεκριμένο timing είναι ότι οι «μεγάλες» δυνάμεις (βλέπε ΗΠΑ και Ε.Ε.) μας ζητούν να συνυπάρξουμε με αυτή την Τουρκία που έχουμε και όχι με αυτή την Τουρκία που θέλουμε… Αυτό το τελευταίο δεν είναι απόφαση ούτε της διπλωματίας, ούτε του πολιτικού προσωπικού. Αυτή είναι μια απόφαση που θα την πάρει ο ίδιος ο ελληνικός λαός όταν έρθει η ώρα.
Το δε «παράθυρο ευκαιρίας» που ακούγεται συνεχώς στον δημόσιο διάλογο θα πρέπει να διευκρινιστεί από τους ιθύνοντες αν αφορά στην οριστική επίλυση των διαφορών ή στην εκτόνωση κάποιων εκ των ανιστόρητων αιτιάσεων του Ταγίπ Ερντογάν. Διότι αν πρόκειται για το δεύτερο, τότε δεν είναι παράθυρο ευκαιρίας, αλλά κουτί της Πανδώρας.
Αν όλες οι προσπάθειες γίνονται για να δημιουργηθεί μια βαλβίδα αποσυμπίεσης του Ερντογάν, το παιχνίδι είναι χαμένο από χέρι. Υπάρχει μια παλαιά ελληνική παροιμία που περιγράφει ακριβώς αυτή την τακτική: «Καλόμαθε η γριά στα σύκα και εμπαινόβγαινε κι εζήτα».
