Ναι σε δεύτερη δόση άλλου εμβολίου μετά το AstraZeneca. Ποιες χώρες το επιτρέπουν ή το επιβάλλουν, τι λένε οι έρευνες, τι προβλέπεται επισήμως στην Ελλάδα

Της Μαρίας Παπαπαναγιώτου*

Με προπομπό την Γερμανία η οποία και πρωτοστάτησε στην αποκάλυψη του κινδύνου θρομβώσεων από το εμβόλιο της AstraZeneca, κάποιες χώρες επιτρέπουν ή και προτρέπουν τους πολίτες τους, ειδικά κάτω των 60 ή 55 ετών,  να αλλάξουν την δεύτερη δόση του εμβολίου, μετά το AstraZeneca σε εμβόλιο mRNA.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας μέχρι τώρα έχει κρατήσει αποστάσεις από αυτή την πρακτική, και έχει επισήμως δηλώσει ότι δεν υπάρχουν στοιχεία επαρκή ώστε οι χώρες να  “συνδυάζουν και να ταιριάζουν” τα εμβόλια COVID-19.

Παρόλα αυτά , τα αρμόδια όργανα των χωρών που έλαβαν τέτοιες αποφάσεις χωρίς την ύπαρξη επαρκών κλινικών μελετών και δεδομένων, δείχνουν να στάθμισαν τον κίνδυνο και το ρίσκο.

Την ώρα που ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων εξακολουθεί να επιμένει ότι τα οφέλη από τον εμβολιασμό με AstraZeneca υπερτερούν των κινδύνων, η Γερμανία, η Γαλλία και ο Καναδάς, όπως και άλλες χώρες, δείχνουν να αξιολογούν ως μεγαλύτερο τον κίνδυνο έκθεσης των πολιτών τους στην σοβαρή παρενέργεια της θρόμβωσης από το εμβόλιο AstraZeneca -που ίσως αποβεί θανατηφόρα-, σε σχέση με το ρίσκο του συνδυασμού με mRNA εμβόλιο, που δεν ενέχει τον κίνδυνο θρόμβωσης στην 2^η δόση, και αντίθετα , αποδεικνύεται ότι ενισχύει την ανοσία .

Σε δηλώσεις του για το θέμα ο Μάριος Θεμιστοκλέους είπε ότι «στις περιπτώσεις που έχει παρουσιαστεί θρόμβωση μετά την πρώτη δόση του εμβολίου της AstraZeneca, δεν θα πρέπει να γίνει δεύτερη δόση από το ίδιο εμβόλιο».

 

Ενώ προσέθεσε , χωρίς να διευκρινίσει περαιτέρω ότι «υπάρχει και μια σειρά άλλων λόγων, (για να μην γίνει η 2^η δόση από το AstraZeneca), υπάρχει ευρύ περιθώριο που έχει αφήσει η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών, που μέσω του οικογενειακού γιατρού μπορεί να ζητηθεί να γίνει δεύτερη δόση από άλλο εμβόλιο. Αν κριθεί από την επιστημονική επιτροπή ότι πρέπει να γίνει δεύτερη δόση από άλλο εμβόλιο, θα υπάρχει διαθέσιμο ραντεβού για τον πολίτη με άλλο εμβόλιο».

 

Αυτό που δεν αναφέρθηκε, και μάλλον δύσκολα θα απαντηθεί είναι το πόσες περιπτώσεις θρομβώσεων στην Ελλάδα μετά από το εμβόλιο της AstraZeneca «επέζησαν» ώστε να αναζητήσουν άλλο εμβόλιο και πόσες κατέληξαν.

 

Στις χώρες που προχώρησαν στην σύσταση της αλλαγής της  δεύτερης δόσης του εμβολίου σε mRNA, πάντως, δεν τέθηκαν περιορισμοί, ή κριτήρια για να αποφασιστούν από επιτροπή. Με λίγα λόγια, δεν επιβλήθηκε λήψη της δεύτερής δόση του εμβολίου με AstraZeneca, όπως προκύπτει ότι ισχύει για τη χώρα μας.

 

Πρώτη στην πρακτική “mix and match” η Γερμανία

Η Γερμανία ήταν η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που πρότεινε σε άτομα κάτω των 60 ετών που είχαν κάνει το πρώτο εμβόλιο AstraZeneca να λάβουν διαφορετικό εμβόλιο ως δεύτερη δόση.

Ο επικεφαλής της επιτροπής εμβολίων STIKO της Γερμανίας, Thomas Mertens, υπερασπίστηκε σθεναρά την απόφαση, λέγοντας ότι η ανάμιξη δύο διαφορετικών εμβολίων μπορεί να αποδειχθεί ακόμη και πιο αποτελεσματική από τη χορήγηση του ίδιου εμβολίου – για την περίπτωση της AstraZeneca , που οι δύο δόσεις του ίδιου εμβολίου παρέχουν ανοσολογική κάλυψη 70%, μειωμένη σε σχέση με τα εμβόλια mRNA, που αγγίζουν το 90%.

Πράγματι οι λίγες έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι τώρα για τον συνδυασμό δόσεων διαφορετικών εμβολίων δείχνουν προς αυτή την κατεύθυνση. Δεν έχει όμως μελετηθεί ο κίνδυνος, ή οι πιθανές παρενέργειες, από τον συνδυασμό, αν και οι πρώτες ενδείξεις δείχνουν να μην υπάρχουν.  

 

Εξίσου πρώιμα στην ίδια απόφαση και η Γαλλία

Ο κορυφαίος συμβουλευτικός φορέας της Γαλλίας που είναι υπεύθυνος για τα εμβόλια COVID-19 συνέστησε ήδη από τον Απρίλιο στους παραλήπτες της πρώτης δόσης του εμβολίου AstraZeneca που είναι κάτω των 55 να λάβουν  δεύτερη δόση με εμβόλιο RNA messenger. .

Το Haute Autorite de la Sante (HAS) επέλεξε τη σύσταση ανάμιξης δόσεων διαφορετικών εμβολίων, η οποία δεν έχει ακόμη αξιολογηθεί σε δοκιμές, είχε υπογραμμίσει το Reuters, στην ανακοίνωση αυτής της απόφασης.

Νορβηγία

Η Νορβηγία, η οποία από τα τέλη Απριλίου αποφάσισε να σταματήσει καθολικά την χορήγηση του εμβολίου AstraZeneca ανακοίνωσε στις 23 Απριλίου ότι όσοι είχαν λάβει μια δόση του εμβολίου AstraZeneca θα συνέχιζαν με εμβόλιο mRNA ως δεύτερη δόση.

Καναδάς  

Ο Καναδάς προχώρησε στην δυνατότητα αλλαγής εμβολίων για την δεύτερη δόση όσων έχουν λάβει την 1^ης δόση με AstraZeneca από την 1^η Ιουνιου , παρουσιάζοντας στοιχεία και μελέτες που καταδεικνύουν την ασφάλεια μιας τέτοιας απόφασης για τους λήπτες των εμβολίων, και επισημαίνοντας  ότι η 2^η δόση είναι σημαντική για την αναγκαία ανοσία του οργανισμού ώστε να υπάρχει κάλυψη από τις παραλλαγές

 

Η  Εθνική Συμβουλευτική Επιτροπή Ανοσοποίησης (NACI) του Καναδά την 1^η Ιουνίου  ενημέρωσε ότι οι Καναδοί που έλαβαν την 1^η δόση του  AstraZeneca  έχουν την δυνατότητα να επιλέξουν άλλο εμβόλιο, της   Moderna ή της Pfizer για τη δεύτερη δόση.

 

“Ένα εμβόλιο mRNA επιτρέπει στο ανοσοποιητικό σας σύστημα να αναγνωρίζει την ανοσοποίηση από διαφορετικό τύπο εμβολίου, κι έτσι αυξάνει ικανά τα αντισώματα έναντι του ιού, δήλωσε ο  Donald Vihn, ειδικός σε μολυσματικές ασθένειες και ανοσία στο Πανεπιστήμιο McGill.

 

Τι είναι γνωστό για την αποτελεσματικότητα του AstraZeneca σε πρώτη δόση σε συνδυασμό με Moderna ή του Pfizer για δεύτερη δόση

 

 

• Οι οδηγίες της NACI, της Εθνικής Συμβουλευτικής Επιτροπής Ανοσοποίησης του Καναδά  βασίστηκαν σε πρώιμα αποτελέσματα  μελέτης που ονομάστηκε «Συνδυασμός Εμβολίων» CombiVacS και εκπονήθηκε  στην  στην Ισπανία .

 

Η μελέτη CombiVacS παρακολούθησε  663 άτομα που είχαν λάβει  AstraZeneca για πρώτη δόση . Στα δύο τρίτα των ατόμων που συμμετείχαν στην μελέτη χορηγήθηκε  εμβόλιο της  Pfizer για τη δεύτερη δόση,  ενώ μια ομάδα ελέγχου της έρευνας 232 ατόμων δεν έλαβε δεύτερη δόση.

 

Τα πρώιμα αποτελέσματα έδειξαν  ότι η δεύτερη δόση με Pfizer αύξησε τα αντισώματα στα άτομα που είχαν λάβει  AstraZeneca.

 

Αρκετοί  επιστήμονες πιστεύουν πλέον διεθνώς ότι τα αποτελέσματα αυτά είναι ενδεικτικά  ότι ο συνδυασμός AstraZeneca και Pfizer (ή Moderna) λειτουργεί καλά.

 

• Παράλληλα, δεύτερη  μελέτη που διεξήχθη  στη Γερμανία στην οποία συμμετείχαν 340 εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας που είχαν λάβει AstraZeneca ή Pfizer για πρώτη δόση,  χορήγησε μόνον εμβόλιο Pfizer για τη δεύτερη δόση, και κατέδειξε,  με βάση τα πρώτα αποτελέσματα , ότι ο συνδυασμός AstraZeneca-Pfizer δίνει παρόμοια ανοσολογική απόκριση, και μάλιστα παρέχει και κάλυψη έναντι αρκετών παραλλαγών, αντίστοιχη  με την ανοσολογική απόκριση που προσφέρουν οι δυο δόσεις

 

Αυτά τα αποτελέσματα πιθανολογείται ότι θα είναι παρόμοια και για το δεύτερο MRNA εμβόλιο της  Moderna.

• Μια επίσης αντίστοιχη μελέτη που διεξάγεται στο Ηνωμένο Βασίλειο που ονομάζεται Com-COV, με την συμμετοχή 800 ατόμων ερευνά τα οφέλη αλλά και τους κινδύνους του συνδυασμού AstraZeneca και Pfizer. Τα αποτελέσματα θα αναφερθούν σύντομα.

 

• Τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας των ΗΠΑ (NIH) δήλωσαν την 1η Ιουνίου ότι ξεκίνησε μια κλινική δοκιμή σε πλήρως εμβολιασμένους ενήλικες για την αξιολόγηση της ασφάλειας και της ανοσογονικότητας ενός ενισχυτικού εμβολίου αλλά διαφορετικού εμβολίου. Θυμίζουμε ότι στην Αμερική δεν χορηγείται καθόλου το AstraZeneca, παρά μόνον Moderna, Pfizer και Johnson & Johnson

 

Μετά το AstraZeneca, χρειάζονται  δύο επιπλέον δόσεις Moderna ή Pfizer?

Η κατευθυντήρια οδηγία της NACI για τον Καναδά διευκρινίζει ότι δεν χρειάζονται δύο δόσεις Moderna ή Pfizer για όσους έλαβαν  τη πρώτη δόση  AstraZeneca και αποφασίζουν να αλλάξουν σε Moderna ή Pfizer για την δεύτερη δόση .

 

Μειωμένη στο 1/8 η συχνότητα εμφάνισης θρόμβων  στην 2^η δόση της  AstraZeneca σε σχεση με την πρωτη.

Η πολύ σπάνια αλλά σοβαρή ασθένεια πήξης του αίματος που ονομάζεται VITT , -θρομβωτική θρομβοπενία-  και προκαλείται από το εμβόλιο της AstraZeneca μπορεί συχνά να αποβεί θανατηφόρα . Η συχνότητα εμφάνισης του μετά από την 1^η δόση του εμβολίου της AstraZeneca.  προσδιορίζεται σε 17 περιπτώσεις VITT για κάθε εκατομμύριο άτομα που έλαβαν την 1^η δόση  του εμβολίου της  AstraZeneca

Για την δεύτερη  δόση της AstraZeneca ο κίνδυνος VITT εκτιμάται ότι είναι 2 για κάθε εκατομμύριο εμβολιασμένους. 

Αυτές οι εκτιμήσεις μπορεί να αλλάξουν, όσο περισσότερο ευρέως στις χώρες του κόσμου συνεχίζει να χορηγείται το AstraZeneca και με τις δύο δόσεις,. Τα εμβόλια Moderna και Pfizer δεν προκαλούν VITT.

Ηπιότερες όλες οι παρενέργειες του εμβολίου της AstraZeneca στην 2^η δόση  

Οι ήπιες ανεπιθύμητες ενέργειες ( εκτός του συνδρόμου VITT)  φαίνεται να είναι παρόμοιες σε 1^η και 2^η δόση και  διαρκούν μία ή δύο ημέρες αναφέρει το Ηνωμένο Βασίλειο στην επίσημη ενημέρωση των πολιτών. Περιλαμβάνουν πόνο ή δυσφορία στον βραχίονα στο σημείο της ένεσης, πονοκεφάλους και αίσθημα κόπωσης ή πυρετό.

Η έρευνα διαπίστωσε ότι οι ανεπιθύμητες ενέργειες από τη δεύτερη δόση είναι λιγότερο συχνές από ό, τι από την πρώτη δόση και συνήθως εξαφανίζονται μέσα σε λίγες ημέρες .

*Η Μαρία Παπαπαναγιώτου είναι διακεκριμένη δημοσιογράφος, με διεθνή εξειδίκευση σε θέματα υγείας και είναι τακτική αρθρογράφος του europost.gr