COVID-19 
Ένα αποφασιστικό βήμα προς την υλοποίηση του τουρκολιβυκού μνημονίου του 2019 έκανε η Άγκυρα τη Δευτέρα με την υπογραφή της νέας συμφωνίας με τη Λιβύη για τους υδρογονάνθρακες. Ένα βήμα το οποίο υπογραμμίζουν διπλωμάτες και αναλυτές δεν αφορά μόνο την προεκλογική περίοδο που διανύει ο τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και την ανάγκη του να επιβληθεί σε μία αναμέτρηση, ποντάροντας σε ένα στείρο εθνικισμό και αποπροσανατολισμό, αλλά έχει βαθύτερες ρίζες.
Η υλοποίηση του τουρκολιβυκού μνημονίου εντάσσεται στο πλαίσιο της επισφράγισης του αφηγήματος της «Γαλάζιας Πατρίδας» επί συγκεκριμένων τετελεσμένων. Ακόμα και αν αυτά δεν μπορεί να προεξοφληθεί ότι σχεδιάζεται να επιχειρηθούν στο άμεσο μέλλον, σύμφωνα με συγκεκριμένες εκτιμήσεις.
Η Τουρκία όπως και στην υπογραφή του πρώτου τουρκολιβυκού μνημονίου το 2019, έδειξε να βρίσκεται «ένα βήμα μπροστά» στις κινήσεις της από την Ελλάδα. Και αν για το πρώτο μνημόνιο υπήρχαν κάποιες αποχρώσεις – ενδείξεις, αυτή τη φορά, τόσο η Τρίπολη, όσο και η Άγκυρα φρόντισαν να ενεργήσουν με άκρα μυστικότητα και να έχουν το πλεονέκτημα του «αιφνιδιασμού».
Ντμπέιμπα: Το ανδρείκελο του Ερντογάν στην Τρίπολη, που υλοποιεί τα σχέδια του Σουλτάνου
Σύμφωνα με το Libya Desk (Consulting Agency), «Ο Ντμπέιμπα, όπως και ο προκάτοχός του Σάρατζ, υπέγραψε τις συμφωνίες από απόγνωση για να εξασφαλίσει τον ρόλο της Τουρκίας, ως στρατηγικού συμμάχου για να παραμείνει στην εξουσία.
»Για αυτόν, η συμφωνία είναι απαραίτητη καθώς πιστεύει ότι μόνο οι Τούρκοι μπορούν να τον βοηθήσουν να συγκρατήσει και να διαχειριστεί τη συμμαχία του με τις ένοπλες ομάδες στην Τρίπολη».
Το γεγονός ότι η Άγκυρα επένδυσε για μία ακόμα φορά στην αγωνία μίας αποδυναμωμένης λιβυκής κυβέρνησης να κρατηθεί στην εξουσία δείχνει τη μεθόδευση των κινήσεων της και την αναζήτηση νομιμοποίησης του αφηγήματος της Γαλάζιας Πατρίδας.
Η Ελλάδα πληρώνει την απραξία της!
Όταν υπογράφηκε το τουρκολιβυκό Μνημόνιο την ώρα που τα στρατεύματα του Χ. Χαφτάρ ήταν έξω από την Τρίπολη τον Δεκέμβριο του 2019 η κυβέρνηση Μητσοτάκη αρνήθηκε να άρει την αναγνώριση της Τρίπολης ως της μόνης νόμιμης κυβέρνησης της Λιβύης. Όσο και αν ακουγεται αδιανόητο, η κυβέρνηση Μητσοτάκη αναγνωρίζει μέχρι και σήμερα ως μόνη νόμιμη κυβέρνηση την τουρκόφιλη κυβέρνηση της Τρίπολη και όχι αυτή της Βεγγάζης! Δηλαδή της κυβέρνηση που αναγνωρίζουν η Αίγυπτος, τα ΗΑΕ, η Ρωσία και η Ιορδανία. Είναι χαρακτηριστικό ότι αναγνωρίστηκαν οι υπογραφές της κυβέρνησης της Τρίπολης με την Άγκυρα και στην πράξη, από την επίσκεψη Μητσοτάκη στην Λιβύη στις 6 Απριλίου 2021, όταν η κυβέρνηση και το ΥΠΕΞ του Νίκου Δένδια, άνοιξαν πάλι την πρεσβεία στην Τρίπολη! Ναι, καλά διαβάσατε, όχι απλώς τους αναγνωρίζουν, αλλά άνοιξαν πάλι και την πρεσβεία! Τι είδους μήνυμα, άραγε στέλνουμε ως χώρα ακόμα και στα κράτη που θα ήθελαν να μας βοηθήσουν;
Όταν ο στρατηγός Χ. Χαφτάρ ήρθε στην Αθήνα και ζήτησε στρατιωτική βοήθεια τον Φεβρουάριο του 2020, δεν του έδωσαν «ούτε σφαίρα»! Ζήτησε όπλα, πολεμοφόδια και αν μπορούσαμε προσωπικό, έστω εθελοντές για να πάρει την Τρίπολη και να εγκαθιδρύσει φιλελληνικό καθεστώς (αυτά τα επιβεβαιώνει και ο νούμερο 2 την εποχή εκείνη σε αποκλειστική συνέντευξή του στο Pronews TV, o Αρχηγός του λιβυκού Ναυτικού, ναύαρχος του Εθνικού Στρατού της Λιβύης (LNA) Φαράζ Αλ Μαχντάουι). Όλα αυτά ενώ τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα προσέφεραν άφθονη χρηματοδότηση στην Αθήνα για αγορά όπλων και πολεμοφοδίων. Αλλά και για χρηματοδότηση σώματος εθελοντών! Άρνηση σε όλα από την κυβέρνηση Μητσοτάκη! Τότε ήταν που τα ΗΑΕ άλλαξαν τακτική απέναντι σε Ελλάδα και Τουρκία.
Στον ΟΗΕ η κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν προσέφυγε ποτέ για να καταγγείλει την συμφωνία Τρίπολης-Άγκυρας! Ποτέ! Άφησαν και πέρασε ολόκληρο το χρονικό διάστημα εντός του οποίου έπρεπε να γίνει η ένσταση και όταν πέρασε έκαναν μια ανώδυνη δήλωση την οποία κανείς δεν έλαβε υπ’όψιν.! Ο ΟΗΕ, συνεπώς, ενέκρινε και πέρασε ως «έγκυρη και ισχύουσα» την συμφωνία για τις ΑΟΖ Τουρκίας και Λιβύης που έκλεψε την ελληνική ΑΟΖ!
Τον Αύγουστο του 2020 που βγήκε για έρευνες στην ελληνική υφαλοκρηπίδα το τουρκικό πλοίο ερευνών Oruc Reis συνοδευόμενο από τον μισό τουρκικό Στόλο, ενώ είκοσι ημέρες στις 21 Ιουλίουπριν έκαναν τα «λιοντάρια» στην Αθήνα κι έλεγαν ότι θα το βυθίσουν, στις 10 Αυγούστου έγιναν «γατάκια» και το άφησαν να αλωνίζει μέχρι δύο μίλια έξω από την Ρόδο και την Κρήτη, δεχόμενοι de facto την τουρκική ΑΟΖ που έκανε «κ…χαρτο» το κείμενο της «αόρατης» ΑΟΖ Ελλάδας και Αιγύπτου. Και λέμε «αόρατης» γιατί οι ΑΟΖ υπερασπίζονται όχι θεωρητικά, αλλά στο πεδίο της μάχης. Από την στιγμή που δεν υπερασπίστηκε αυτό που είχε υπογραφεί μόνο θεωρητικά υπάρχει οριοθετημένη ελληνική ΑΟΖ με την Αίγυπτο. Τυχαίο που οι Τούρκοι σταμάτησαν επί του ορίου της Αιγύπτου, αλλά «ξέσκισαν» την ελληνική περιοχή;
Υπήρχαν σαφείς πληροφορίες ότι «κάτι ψηνόταν» σε ό,τι αφορά την μίσθωση της λιβυκής ΑΟΖ, Κανείς δεν αντέδρασε από την κυβέρνηση Μητσοτάκη. Υπάρχουν όμως και γεγονότα που λένε και το γιατί δεν αντέδρασε: Γιατί εταιρείες «φίλων και συγγενών» πήραν έργα στην Λιβύη από την κυβέρνηση της Τρίπολης, μετά την επίσκεψη Μητσοτάκη του Απριλίου του 2021…
Οι περιοχές και τα ενδεχόμενα
Αξίζει να σημειωθεί ότι η νέα συμφωνία Τουρκίας – Λιβύης καλύπτει περιοχές του τουρκολιβυκού μνημονίου και μέρος της περιοχής που έχουν οριοθετήσει Ελλάδα και Αίγυπτος. Σε αυτή την περιοχή η Ελλάδα έχει δυνατότητα να παρεμποδίσει πλοίο που έρχεται για να κάνει έρευνα, γεώτρηση ή και εξόρυξη.
Η δεύτερη περιοχή, καλύπτει μεγάλη έκταση από τον 24ο ως τον 26ο μεσημβρινό δηλαδή περίπου το 1/3 της Κρήτης και σε αυτή την περιοχή υπάρχει το Τουρκολιβυκό μνημόνιο, άρα παράγει δικαιώματα για την Λιβύη που δεν είναι αντιτάξιμα έναντι της Ελλάδας.
Όμως δεν δημιουργούν αυτό που στο Διεθνές Δίκαιο λέμε, αντικειμενική κατάσταση (objective situation). Δηλαδή κάποιος που περνάει από εκεί εάν θέλει δέχεται ότι υπάρχει Τουρκολιβυκή ΑΟΖ, εάν δεν θέλει, δεν το δέχεται.
Η τρίτη περιοχή, είναι αυτή στην οποία η Λιβύη θα αναπτύξει σταδιακά τα δικαιώματά της, στην ουσία είναι παλαιές διεκδικήσεις και -σύμφωνα με τον χάρτη που έχουν παρουσιάσει οι Τούρκοι- φτάνουν κυριολεκτικά μία ανάσα από την Κρήτη.
Είναι μη οριοθετημένη περιοχή και από τις δύο πλευρές και εφόσον είναι αμφισβητούμενη, κανένα κράτος δεν μπορεί να προβαίνει σε μονομερείς ενέργειες, τουλάχιστον όταν δεν είναι καλόπιστες.
Υπενθυμίζει δε ότι στις περιοχές αυτές έχει αδειοδοτήσει τεμάχια η Ελλάδα με τον νόμο Μανιάτη, οι οποίες αμφισβητήθηκαν από την Λιβυκή κυβέρνηση στα τέλη του 2019.
Αρα είναι περιοχή που ούτε η Ελλάδα ούτε η Λιβύη μπορεί να προβούν σε ενέργειες, γεγονός που δυσκολεύει πολύ την αντίδραση. Το ίδιο ισχύει και για την Ελλάδα σε περιοχές που δεν έχει οριοθετήσει, όπως κάτω από την Κρήτη που υπάρχει και το παράνομο Τουρκολιβυκό μνημόνιο.
Την ίδια θέση για την τρίτη περιοχή εκφράζουν και διπλωμάτες που υπογραμμίζουν ότι κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί ούτε τη στάση των συμμάχων και εταίρων. Υπογραμμίζουν ωστόσο ότι τα συμφέροντα που ενδέχεται να απειλήσουν και να θίξουν οι τουρκικές κινήσεις μετά το μνημόνιο Άγκυρας – Τρίπολης για τους υδρογονάνθρακες ενδέχεται να ξεπερνούν κατά πολύ το μέγεθος της Ελλάδας.
Τις εξελίξεις παρακολουθούν ξένες δυνάμεις
Σε αναμονή είναι και διπλωμάτες ξένων χωρών, που έχουν εμπλοκή στις εξελίξεις στη Λιβύη, που παρακολουθούν τις εξελίξεις και περιμένουν την επόμενη κίνηση της Άγκυρας.
Σε αυτό το πλαίσιο η Αθήνα ξεκινά έναν νέο διπλωματικό μαραθώνιο, με τον Κυριάκο Μητσοτάκη να αναμένεται να θέσει το ζήτημα των τουρκικών προκλήσεων μετ’ επιτάσεως στην Σύνοδο της Πράγας, δίνοντας έμφαση και στις εξελίξεις στο πεδίο της Λιβύης.
Ο Νίκος Δένδιας την ίδια στιγμή ετοιμάζει βαλίτσες για Κάιρο την Κυριακή. Η Αίγυπτος κατήγγειλε τη νέα συμφωνίας Άγκυρας – Τρίπολης ήδη από τη Δευτέρα.
Την Τρίτη ο τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επιτέθηκε για μία ακόμα φορά εναντίον της Ελλάδας, στοχοποιώντας τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά «ο Έλληνας Πρωθυπουργός ζητά βοήθεια από τις ΗΠΑ. Απέναντι σε ποιον; Εναντίον της Τουρκίας».
Για να προειδοποιήσει «ό,τι κι αν κάνετε, θα κάνουμε πάντα, ό,τι χρειαστεί, είμαστε έτοιμοι να το κάνουμε».
