COVID-19 
“Ούτε η υψηλή νοημοσύνη ούτε η φαντασία ούτε και οι δύο μαζί δεν συνθέτουν τη μεγαλοφυΐα. Αγάπη, αγάπη, αγάπη, αυτό είναι που κάνει τη μεγαλοφυΐα.” Wolfgang Amadeus Mozart (Βίντεο)
Από την παιδική του ηλικία έδειξε ότι διέθετε σημαντικές μουσικές ικανότητες. Εξελίχθηκε σε έναν από τους σημαντικότερους συνθέτες κλασική μουσικής. Έναν από τους σπουδαιότερους εκπροσώπους του λεγόμενου βιεννέζικου κλασικισμού και της “Πρώτης Σχολής της Βιέννης” που συνέθεσε πάνω από 600 έργα, μουσική δωματίου, συμφωνική και εκκλησιαστική μουσική, καθώς και μικρότερες συνθέσεις (άριες, σονάτες, παραλλαγές, φαντασίες). Ο Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ που ήρθε στη ζωή στις 27 Ιανουαρίου του 1756.
Mozart’s Most Amazing Pieces
Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ – O Μαγικός Αυλός – Die Zauberflöte {greek subs}
Σκέφτηκα να μιλήσω εκείνο το έργο που έγραψε σε μια εποχή που υγεία του ήταν αρκετά κλονισμένη και ο ίδιος βρισκόταν σε άσχημη οικονομική κατάσταση. Για τον “Μαγικό Αυλό” που έκανε πρεμιέρα στις 30 Σεπτεμβρίου του 1971 στο προάστιο Βάιντεν της Βιέννης, ανοίγοντας έτσι το δρόμο για τη δημιουργία μιας εθνικής γερμανικής όπερας. Ο πρωτότυπος τίτλος της στα γερμανικά είναι Die Zauberflöte. Εννέα εβδομάδες αργότερα, ο κορυφαίος Μότσαρτ φεύγει από τη ζωή στα 35 του χρόνια.
Το συγκεκριμένο έργο γράφτηκε μέσα σε πέντε μήνες σε λιμπρέτο στα γερμανικά του θεατρικού συγγραφέα Εμάνουελ Σικανέντερ.Είναι γραμμένο στη μορφή του γερμανικού Singspiel.
Το έργο ανέβηκε για πρώτη φορά υπό τη διεύθυνση του Μότσαρτ, και με τον Σικανέντερ στο ρόλο του Παπαγκένο. Λέγεται μάλιστα ότι ο Μότσαρτ αστειευόταν μαζί του στη διάρκεια της άριας τής δεύτερης πράξης, αλλάζοντας τον τόνο του glockenspiel που έπαιζε ο εκείνος. Η επιτυχία που σημείωσε το έργο ήταν τεράστια και ακολούθησαν συνολικά είκοσι παραστάσεις μέσα σε ένα μήνα.
Στην Ελλάδα η πρεμιέρα του Μαγικού Αυλού δίνεται δόθηκε με καθυστέρηση αιώνων, μόλις 18 Ιανουρίου του 1969.
Υπόθεση της όπερας
Το έργο υπονοείται πως εκτυλίσσεται στην αρχαία Αίγυπτιο χωρίς να προσδιορίζεται με σαφήνεια η εποχή ή ο τόπος. Εκεί υπάρχει μια Βασίλισσα. Η Βασίλισσα της Νύχτας όπως ονομάζεται, η οποία αναθέτει στον πρίγκιπα Ταμίνο να ελευθερώσει την κόρη της Παμίνα που την κρατά αιχμάλωτη ο κακός ιερέας Ζαράστρο.
Το χρονικό διάστημα που ο Σαράστρο κρατά την Παμίνα, η βασίλισσα χάνει τη δύναμή της. Προκειμένου να βοηθήσει τον Ταμίνο, του δίνει ένα μαγικό αυλό και μαγικά κουδουνάκια.
Ο Ταμίνο μαζί με τον βοηθό του Παπαγκένο “κυνηγός πουλιών” αντικρίζει ένα πορτρέτο της πανέμορφης πριγκίπισσας και την ερωτεύεται κεραυνοβόλα. Αποφασίζει να τη σώσει. Θέλει να κάνει τα πάντα γιανα την ελευθερώσει από τα βασανιστήρια του Μονόστατου. Δέχεται λοιπόν, να περάσει από δοκιμασίες που του επιβάλλει ο Ζαράστρο, για να αποδείξει ότι είναι ενάρετος κι εχέμυθος.
Ο Ζαράστρο αναγνωρίζει τη δύναμη των δύο νέων και το πάθος τους για την αναζήτηση της αιώνιας αλήθειας και αποφασίζει να τους ανταμείψει. Τελικά, το φως θριαμβεύει πάνω στο σκότος. Οι κακοί εξαφανίζονται που δεν είναι άλλοι από με την εξαφάνιση των κακών, που δεν είναι άλλοι από τη Βασίλισσα της Νύχτας και τον Μονόστατο.
Το συγκεκριμένο έργο περνά πολλά και σημαντικά μηνύματα. Αναφέρεται στην αδελφοσύνη, στην ελευθερία, στην αγάπη, η νίκη του καλού, η επικράτηση της αλήθειας, το σπουδαιότητα της σιωπής, η αναζήτηση της σοφίας και της αρετής. Κι αυτές είναι κάποιες από τις αξίες αυτής της αριστουργηματικής όπερας.
Παραδείγματα φαίνονται στους παρακάτω στίχους…
«Στον ιερό αυτό τόπο, εκδίκηση δεν ξέρουν
Όταν κανένας σφάλλει τον συνετίζει η αγάπη.
Κι οδηγημένος από χέρι φιλικό, ευτυχισμένος θα βρει τόπο πιο καλό” είναι τα λόγια της άριας της συγχώρεσης του Ταράστρο.
“Ο Ταμίνο, γιος βασιλιά, έχει αποτραβηχτεί απ’ τα πλούτη του και τώρα βαδίζει έξω από το Ναό της Σοφίας ζητώντας με επιμονή και τόλμη να αποχτήσει ό,τι κ’ εμείς κάποτε, μετά πολλούς αγώνες και δοκιμασίες, μπορέσαμε να επιτύχουμε.” λέει ο Σαράστρο στον Ταμίνο.
Mozart – Die Zaberflöte /The Magic Flute – Finale I.Act-Schnelle Füsse, rascher Muth
Λέγεται ότι με δύο τρόπους μπορεί να διαβαστεί ο Μαγικός Αυλός.
Ο πρώτος είναι ως παραμύθι με τον μαγικό αυλό, τα κουδουνάκια, τους κλόουν, τις νεράιδες και το ερωτευμένο ζευγάρι.
Ο δεύτερος τρόπος είναι αλληγορικός για τη Μασονία και της αρετές της όπως προτείνουν πολλοί ειδικοί.
Το χαρακτικό της πρώτης έκδοσης του λιμπρέτου του μαγικού αυλού το 1791 φανερώνει ότι υπάρχουν διάφορες τεκτονικές επιρροές από τα διάφορα σύμβολα που απεικονίζονται ( πεντάλφα και μια εντυπωσιακή τεφροδόχος). Τα σύμβολα αυτά εντυπωσίαζαν τον Μότσαρτ και λέγεται ότι αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης για το Μαγικό Αυλό.
Σε αυτήν την όπερα οι ιερείς του Ναού της Σοφίας και του Φωτός είναι ένα ξεκάθαρο μασονικό σύμβολο εμπνευσμένο από τις ιδέες του Διαφωτισμού. Οι θεοί του Ήλιου, η Ίσιδα και ο Όσιρης προέρχονται από τη μασονική μυθολογία.
Ο Μότσαρτ, και ο Σικανέντερ, υπήρξαν σημαίνοντες μασόνοι. Σύμφωνα δε με κάποιους ιστορικούς ο Μότσαρτ δολοφονήθηκε επειδή είχε αποκαλύψει πάρα πολλά για τη μυστική αυτή οργάνωση στον Μαγικό Αυλό.
H μουσική του Μαγικού Αυλού ταιριάζει απόλυτα στην ατμόσφαιρα του έργου. Ο διάλογος μεταξύ των προσώπων άλλες φορές τραγουδιέται και άλλοτε μιλιέται. Το singspiel, το παραδοσιακό αυτό είδος σύνθεσης στη γερμανική όπερα αναπτύχθηκε τον 18ο αιώνα. Υιοθετώντας αυτήν την τεχνική, ο Μότσαρτ συνέθεσε την υπέροχη μουσική του σε απίστευτα θαυμαστή συμφωνία με το λιμπρέτο πετυχαίνοντας να αποδώσει μουσικά με τον καλύτερο τρόπο την έννοια του θέματος της όπερας.
Το χειρόγραφο της όπερας βρίσκεται στη Δημόσια Βιβλιοθήκη του Βερολίνου.H βεβαρημένη σωματική και συνάμα ψυχολογική κατάσταση του Μότσαρτ εκείνη την περίοδο που γράφτηκε φανερώνεται σε ένα από τα γράμματά του προς τη σύζυγο του Κονστάντσε, τον Αύγουστο του 1791, όπου ανέφερε:
Παρά τις δυσκολίες της υγείας του ο Μότσαρτ απέδειξε για ακόμα μία φορά τη θαυμαστή δημιουργικότητά του, αφού λίγο πριν το τέλος της ζωής του συνέθεσε ένα από τα μεγαλύτερα αριστουργήματα της παγκόσμιας μουσικής σκηνής. Δυστυχώς ο σπουδαίος Μότσαρτ δεν έζησε αρκετά χρόνια για να μπορέσει να προσφέρει κι άλλα στην τέχνη του και να απολαύσει τους καρπούς της ιδιοφυίας του.”Δεν μπορώ να σου περιγράψω πως ένιωθα, ένα κενό που με πονάει φριχτά–κάτι σαν νοσταλγία που δεν ικανοποιείται ποτέ, που δεν σταματάει ποτέ, που επιμένει, που μεγαλώνει μέρα με τη μέρα….μόλις καθίσω στο πιάνο να τραγουδήσω κάτι απ’ την καινούργια μου όπερα, σταματάω αμέσως γιατί με πνίγει η συγκίνηση.”
Mozart Biography
Η κινηματογραφική ταινία Αμαντέους (Amadeus) παραγωγής 1984 σε σκηνοθεσία Μίλος Φόρμαν είναι μια πραγματικά άψογη βιογραφία του Μότσαρτ. Το σενάριο της ταινίας – γραμμένο από τον Πίτερ Σάφερ, είναι βασισμένο στο ομώνυμο θεατρικό του Σάφερ, που κι εκείνο βασίστηκε στο θεατρικό έργο του Αλέξανδρου Πούσκιν Μότσαρτ και Σαλιέρι.
Η ταινία προτάθηκε για 53 συνολικά βραβεία και κέρδισε 40. Σε αυτά συμπεριλαμβάνονται και 8 `Οσκαρ, μεταξύ των οποίων και `Οσκαρ καλύτερης ταινίας. Το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου κατέταξε την ταινία στην 53η θέση στoν κατάλογο με τις 100 καλύτερες ταινίες όλων των εποχών.
Λίγα λόγια για το έργο…
Είναι το 1823, όταν ο ηλικιωμένος συνθέτης Αντόνιο Σαλιέρι (Φάριντ Μάρει `Ειμπραχαμ) κάνει απόπειρα αυτοκτονίας ζητώντας συγχώρεση εφόσονο κατά τα λεγόμενά του ήταν υπαίτιος για το θάνατο του Μότσαρτ το 1791. Εισάγεται στο τρελοκομείο όπου τον επισκέπτεται ένας νεαρός ιερέας ο οποίος τον εξομολογεί παρά τους αρχικούς του δισταγμούς.
