COVID-19 
Η προσήλωση του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών στην επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων σε συνδυασμό με το περιβάλλον αβεβαιότητας που δημιουργείται ενόψει του φθινοπώρου απαιτεί πολύ προσεκτικές κινήσεις για το άμεσο μέλλον.
Η επιτακτική ανάγκη για την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας μέχρι το τέλος του χρόνου, αλλά και η στροφή της Ευρωζώνης στη συγκράτηση των δαπανών για το υπόλοιπο του 2023 και το 2024, είναι άλλοι δύο σημαντικοί λόγοι για τους οποίους ο “σκληρός πυρήνας” του οικονομικού επιτελείου αποκλείει την όποια φιλολογία αναπτύσσεται για κάθε είδους νέες παροχές.
Η μεγαλύτερη αβεβαιότητα για το επόμενο διάστημα είναι το σύννεφο του πληθωρισμού που επανέρχεται. Για την Ελλάδα πιο πολύ θα “πονέσει” η αύξηση των τιμών της ενέργειας και ειδικά του φυσικού αερίου που συνδέεται άμεσα με τις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος.
Οι τιμές της ενέργειας ήταν η αιτία να έχει η Ελλάδα το 2022 τον πέμπτο υψηλότερο πληθωρισμό στην Ευρωζώνη.
Η εξάρτηση της Ελλάδας από τις εισαγωγές ενεργειακών προϊόντων είχε ως αποτέλεσμα το επιπλέον κόστος εισαγωγών να ροκανίσει το ΑΕΠ του προηγούμενου χρόνου κατά περίπου 7 δισ. ευρώ.
Επίσης, η ανάγκη αντιμετώπισης της ενεργειακής κρίσης κόστισε περίπου 12 δισ. ευρώ, μόνο για επιδοτήσεις ρεύματος, fuel pass και αυξημένο επίδομα θέρμανσης.
Την ανησυχία φέτος προκαλεί η ενεργειακή επάρκεια της Ευρώπης από το φθινόπωρο, ειδικά αν οι καιρικές συνθήκες επιδεινωθούν. Τούτο, με δεδομένο ότι οι σχέσεις ΕΕ – Ρωσίας έχουν γίνει εχθρικές και είναι αμφίβολο αν υπάρχουν διαθέσιμες ποσότητες LNG για να καλύψουν το κενό που έχει δημιουργηθεί στο σκέλος των τροφίμων. Τα κακά νέα έρχονται από τις περικοπές στις εξαγωγές δημητριακών από Ουκρανία και Ρωσία τα οποία έρχονται να προστεθούν για την Ελλάδα στην τιμή του ελαιόλαδου, των κρεάτων, των γαλακτοκομικών και των αυγών.
Οι αυξημένες τιμές των τροφίμων προκαλούν κοινωνικό πρόβλημα και ζητούν νέα μέτρα στήριξης για τους οικονομικά ευάλωτους.
Ο υψηλός πληθωρισμός εκτός από τις παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση των συνεπειών του απομειώνει και το πραγματικό ΑΕΠ και άρα τα έσοδα του προϋπολογισμού.
Η νομισματική πολιτική
Ένας πρόσθετος “πονοκέφαλος” για το οικονομικό επιτελείο είναιστροφή στην περιοριστική νομισματική πολιτική από την ΕΚΤ με στόχο να επαναφέρει τον πληθωρισμό στην περιοχή του 2%. Τα επιτόκια του ευρώ από μηδενικά ή αρνητικά έχουν φτάσει σε ένα χρόνο το 3,7% και αναμένεται τον επόμενο μήνα να αυξηθούν στο 4%.
Η αντιμετώπιση νέων πληθωριστικών πιέσεων μπορούν να απαιτήσουν και νέα αύξηση επιτοκίων ή στην καλύτερη περίπτωση παράταση της περιόδου των υψηλών επιτοκίων για μεγαλύτερο διάστημα. Σε κάθε περίπτωση τα υψηλά επιτόκια αυξάνουν τις δόσεις των δανείων και αναβάλλουν ή ακυρώνουν επενδύσεις. Τούτο, τη στιγμή που η Ελλάδα έχει βάλει για φέτος το φιλόδοξο στόχο για επενδύσεις 32 δισ. ευρώ ή 15% του ΑΕΠ. Επίσης, μεσοπρόθεσμα οι επενδύσεις στηρίζουν και το αναπτυξιακό αφήγημα μέχρι τουλάχιστον και το 2026.
Η πορεία της Ευρωζώνης
Εκτός από τις άμεσες συνέπειες της οικονομίας αν επιβεβαιωθεί το κακό σενάριο για το φθινόπωρο το οικονομικό επιτελείο υπολογίζει και την εισαγόμενη επίδραση από την περαιτέρω επιβράδυνση της Ευρωζώνης.
Η επίσημη πρόβλεψη για ούτως ή άλλως χαμηλή ανάπτυξη στο 1% μπορεί να μεταστραφεί σε ύφεση.
Η Ελλάδα θα έχει άμεσα συνέπειες στις εξαγωγές της, οι οποίες έχουν ήδη αρνητικό ρυθμό μεταβολής. Σε πιο μεσοπρόθεσμο ορίζοντα ο φόβος βρίσκεται στο ότι η οικονομική επιβράδυνση στην ΕΕ μπορεί να χτυπήσει και τον τουρισμό που αποτελεί ακόμη τη μεγάλη “βιομηχανία” της χώρας.
Ανεξάρτητα από τη διάρκεια και την ένταση μιας νέας κρίσης θα πρέπει να υπάρχουν αποθέματα που θα καλύψουν ανάγκες στο άμεσο μέλλον.
