COVID-19 
Στο μεταξύ, τα προβλήματα λόγω του καιρού είναι εκτεταμένα και στον κρητικό αμπελώνα, με την Περιφέρεια Κρήτης να δημιουργεί επιτροπές για την καταγραφή τους, προκειμένου να γίνει η τεκμηριωμένη αποτίμηση των ζημιών και η αναζήτηση αποζημιώσεων.
Την ίδια ώρα, για την ανάγκη γενίκευσης των δημοπρασιών στο ελαιόλαδο από τη νέα ελαιοκομική περίοδο, ώστε να μην πέσουν οι τιμές παραγωγού, γίνονται διάφορες ανακοινώσεις από τον Σύνδεσμο Ελαιοκομικών Δήμων Κρήτης. Απόλυτα σύμφωνος δηλώνει ο αντιπρόεδρος της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Ηρακλείου Μύρων Χιλετζάκης, που μάλιστα χαρακτηρίζει τη νέα χρονιά ως «κακή για την ελαιοκομία της Κρήτης» και εκφράζει την εκτίμηση πως οδεύουμε σε μια παραγωγή «κάτω της μεσοβεντέμας»!
«Η εικόνα που έχω εγώ είναι ότι μιλάμε για πολύ μειωμένη παραγωγή. Εγώ πιστεύω ότι η παραγωγή φέτος μπορεί να είναι μειωμένη μέχρι και 60% με 70% σε σχέση με την περυσινή χρονιά», είπε στο neakriti.gr ο γεωπόνος και μέλος της Δ.Ε. του Π.Κ. του ΓΕΩΤΕΕ Γιάννης Σμυρνάκης.
«Σε όλες τις περιοχές υπάρχει μια πολύ μεγάλη μείωση της παραγωγής. Κι αυτό διότι στις περισσότερες περιοχές της Κρήτης έχουμε το φαινόμενο της σχινοκαρπίας. Σε άλλες περιοχές δεν “έδεσαν” καθόλου οι ελιές, διότι στην ουσία κάηκε ο ανθός και έτσι δεν προχώρησε η άνθιση. Και όλα αυτά συμβαίνουν διότι φέτος είχαμε πολύ κακά καιρικά φαινόμενα».
Έτσι τώρα έχουμε προβλήματα και στην έναρξη της δακοκτονίας, σύμφωνα με τον ίδιο. Βέβαια, στο σημείο αυτό ο Γιάννης Σμυρνάκης δεν αμφισβητεί και τη διάσταση που είχε δώσει ο γεωπόνος-εντομολόγος του Δήμου Mαλεβιζίου Παύλος Μαυρικάκης, ότι ίσως η καθυστέρηση στο “δέσιμο” του καρπού να αφήσει “εκτεθειμένο” στην… πείνα τον δάκο και να έχουμε μειωμένους πληθυσμούς…
«Τίποτα δεν μπορούμε να αμφισβητήσουμε. Είναι πιο όψιμη η χρονιά. Υπάρχουν φαινόμενα σχινοκαρπίας. Υπάρχουν φαινόμενα γενικής ακαρπίας. Υπάρχουν περιοχές που δεν έκαναν καν ανθό οι ελιές. Όχι απλά ότι κάηκε ο ανθός. Και όλα αυτά οφείλονται στο ότι δεν έκανε έναν καλό χειμώνα, ώστε να υπάρξουν οι ώρες ψύχους που χρειάζεται η ελιά. Τα κρύα τα έκανε μέσα στον Απρίλιο. Είναι μια χρονιά που στην ελιά έγιναν όλα “στραβά”», σύμφωνα με τον Γιάννη Σμυρνάκη.
Κάτω της μεσοβεντέμας
«Οι βροχοπτώσεις δημιούργησαν σοβαρό θέμα στις ελιές», ανέφερε στο neakriti.gr και ο αντιπρόεδρος της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Ηρακλείου Μύρων Χιλετζάκης.
«Έχουμε παραγωγούς που ράντισαν στην ανθοφορία την ελιά, που ήταν πλούσια σε ανθοφορία τα ελαιόδεντρά τους. Ποτισμένα, λιπασμένα και επίσης δεν είχαν πέρυσι βεντέμα. Τα ράντισαν, λοιπόν, με καρποδετικά με ολικούς ψεκασμούς και δυστυχώς δεν “έδεσαν”. Και δεν “έδεσαν” γιατί το μεγαλύτερο ποσοστό ζημιάς προήλθε καθαρά από την κλιματική αλλαγή και από τις έντονες βροχοπτώσεις που είχαμε στο νησί τέλος του Μάη με αρχές του Ιούνη», σύμφωνα με τον συνεταιριστή.
«Είναι μία κακή χρονιά για την ελαιοκομία της Κρήτης. Είναι μία χρονιά που είναι κάτω από τη μεσοβεντέμα. Και δυστυχώς υπάρχει πολύ μεγάλο πρόβλημα», μας είπε ο Μύρων Χιλετζάκης.
«Μονόδρομος οι δημοπρασίες»
Σύμφωνα με τον ΣΕΔΗΚ, οι μεγαλύτερες τιμές στην Κρήτη εξακολουθούν να επιτυγχάνονται μόνο μέσα από δημοπρασίες. Έτσι, πρόσφατα ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Ζάκρου πούλησε μαζικά ελαιόλαδο οξύτητας 0,608 με τιμή 6,16 ευρώ το κιλό. Και ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Εμπάρου έκλεισε συμφωνία για ελαιόλαδο οξύτητας 0,30 με μια τιμή της τάξεως των 6,25 ευρώ το κιλό.
«Έτσι, είναι απορίας άξιο γιατί η διάθεση με δημοπρασίες ακολουθείται μόνο από 10-15 συνεταιρικά ελαιοτριβεία, ενώ σαν διαδικασία επιτρέπει διαφάνεια συναλλαγών, λειτουργία υγιούς ανταγωνισμού και καλύτερες τιμές παραγωγού. Για τους λόγους αυτούς, ο ΣΕΔΗΚ προωθεί και διευκολύνει τις δημοπρασίες με δωρεάν δημοσίευση των προκηρύξεων, αλλά και με την απονομή ειδικών βραβείων στα ελαιοτριβεία που την ακολουθούν. Βέβαια, η γενίκευση της μεθόδου, η οποία θα συμβάλλει και σημαντικά στη διαμόρφωση υψηλότερου επιπέδου τιμών στις περιοχές που εφαρμόζεται, απαιτεί και τη συνδρομή της Πολιτείας με την παροχή ειδικών νομοθετικών ή και οικονομικών κινήτρων», γράφει, μεταξύ άλλων, ο Νίκος Μιχελάκης.
«Εμείς ταράξαμε τα λιμνάζοντα ύδατα»
Για μια πολιτική που ήρθε και τάραξε τα λιμνάζοντα ύδατα στον τομέα του ελαιολάδου κατά την απελθούσα ελαιοκομική περίοδο μάς μίλησε ο αντιπρόεδρος της ΕΑΣΗ Μύρων Χιλετζάκης, αναφερόμενος στο Παρατηρητήριο Τιμών αλλά και το Δημοπρατήριο του ελαιολάδου.
«Στο Δημοπρατήριο του ελαιολάδου έχουν μείνει λίγα λάδια μέχρι σήμερα. Ένα από τα μεγάλα αντίβαρα στην ελαιοκαλλιέργεια ήταν το Παρατηρητήριο Τιμών Ελαιολάδου, γιατί αποδείχτηκε εμπράκτως ότι από την ώρα που εφαρμόστηκε και μετά αυξήθηκαν οι τιμές από 0,30 έως 0,40 ευρώ το κιλό στον παραγωγό. Και σταθεροποιήθηκε και το “Δικαίωμα Κάρτας”.
Μέχρι τότε, ο ένας ελαιουργός έπαιρνε 15% “κάρτα”. Ο άλλος έπαιρνε 10%. Ο άλλος έπαιρνε 12% κ.λπ. Με το που έγινε το Παρατηρητήριο και έμπαινε ο κάθε παραγωγός, ο ελαιουργός, λόγω ανταγωνισμού, έκανε ό,τι μπορούσε για να μη χάσει τους πελάτες του και να πάνε στα διπλανά ελαιουργεία. Καλώς ή κακώς, στην Κρήτη το ένα ελαιουργείο από το άλλο δεν έχει μεγάλη απόσταση. Επομένως, υπήρξε μεγάλος ανταγωνισμός. Το Παρατηρητήριο Τιμών Ελαιολάδου, ανακοινώνοντας τις τιμές, βοήθησε κάποιους ελαιουργούς αλλά πιο πολύ τους ελαιοπαραγωγούς. Και ήταν ένα πρωτοποριακό εργαλείο για τον ελαιοπαραγωγό όλης της χώρας. Θέλουν να ενταχθούν στο Παρατηρητήριο Τιμών Ελαιολάδου και οι ελαιουργοί της Μεσσηνίας. Είναι στις άμεσες προθέσεις μας να το κάνουμε αυτό, για να έχουν εικόνα οι παραγωγοί μας και από την υπόλοιπη Ελλάδα»…
Όσον αφορά στο εξωτερικό, η ξηρασία στην Ισπανία, που είναι η μεγαλύτερη χώρα – παραγωγός ελαιολάδου στον κόσμο, είναι πιθανό να μειώσει κατά το ήμισυ την παραγωγή της χώρας φέτος σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, σύμφωνα με επίσημες εκτιμήσεις της Κομισιόν, προκαλώντας μεγάλη άνοδο στην τιμή.
Η Ισπανία συνήθως παρέχει περίπου το 40% της παγκόσμιας παραγωγής. Ωστόσο, οι καύσωνες όταν άνθιζαν οι ελιές την περασμένη άνοιξη και η έντονη ξηρασία από το περασμένο καλοκαίρι στην Ισπανία και στους Νο.2 και Νο.4 παραγωγούς Ιταλία και Πορτογαλία έχουν συρρικνώσει τα αποθέματα.
Μόνο ο τρίτος μεγαλύτερος παραγωγός της ΕΕ, η Ελλάδα, η οποία δεν επλήγη από τις καιρικές συνθήκες, ανέμενε βελτίωση της παραγωγής, αν και όχι αρκετή για να αντισταθμίσει την πτώση στην Ισπανία.
«Είναι μια καταστροφή», δήλωσε ο Πριμιτίβο Φερνάντεθ, επικεφαλής της Εθνικής Ένωσης Εμφιαλωτών Βρώσιμων Ελαίων της Ισπανίας, καθώς υπογράμμισε τον συνδυασμό της ξηρασίας, της οικονομικής κρίσης και του πολέμου στην Ουκρανία.
Η Ένωση Ισπανών εξαγωγέων Asoliva εκτιμά ότι θα υπάρχει τουλάχιστον 10% λιγότερο ελαιόλαδο διαθέσιμο παγκοσμίως φέτος από τους 3,1 εκατομμύρια τόνους που παράγονται τη σεζόν που λήγει το 2021.
«Κάθε μέρα που περνάει χωρίς βροχή, οι προβλέψεις χειροτερεύουν», δήλωσε στο Reuters η Dcoop, ο μεγαλύτερος συνεταιρισμός παραγωγών ελαιολάδου της Ισπανίας.
Στην Ισπανία, η τιμή των φιαλών ελαιολάδου αυξήθηκε κατά περίπου 60% το 2022, σύμφωνα με βιομηχανικούς ομίλους και εταιρείες που συμμετείχαν σε διαβούλευση.
Η αύξηση των τιμών προκλήθηκε αρχικά από την έλλειψη ηλιελαίου πέρυσι μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Ωστόσο, ο αυξανόμενος πληθωρισμός, τα ακριβότερα λιπάσματα και η ξηρασία συνεχίζουν να ωθούν τις τιμές προς τα πάνω.
Ένα λίτρο παρθένου ελαιολάδου πωλείται στην Ισπανία για πάνω από 7 ευρώ όταν τον Φεβρουάριο του 2022 η τιμή ήταν κάτω από 5 ευρώ.
Οι αυξήσεις των τιμών μείωσαν τους όγκους πωλήσεων ελαιολάδου στην Ισπανία κατά 8% το έτος έως τον Φεβρουάριο, σύμφωνα με μελέτη της εταιρείας συμβούλων Nielsen.
