COVID-19 
Από το ελβετικό Gruyere και το ιταλικό pecorino romano, έως το εθνικό προϊόν μας, την φέτα, τα τυριά ΠΟΠ έχουν μπροστά τους μια μάχη.
Η Ευρώπη παίρνει τα ονόματα των τυριών πολύ, πολύ σοβαρά. Χαρακτηριστικά η Ευρωπαϊκή Ενωση παρέχει καθεστώς “προστατευόμενης ονομασίας προέλευσης” (ΠΟΠ) σε 180 τυριά, από το Allgäuer Bergkäse έως το West Country Farmhouse Cheddar. Η ετικέτα ΠΟΠ είναι ένα είδος γεωγραφικής ένδειξης που σημαίνει ότι ένα τυρί παρασκευάστηκε σε μια συγκεκριμένη περιοχή σύμφωνα με παραδοσιακές μεθόδους -παρόμοια προϊόντα που παρασκευάζονται σε άλλες περιοχές πρέπει να χρησιμοποιούν άλλη ονομασία, αλλιώς κινδυνεύουν να μηνυθούν.
Η φέτα της αμερικάνικης εταιρείας Klondike Cheese παράγεται στην πόλη Wisconsin.
Φέτα αλά αμερικάνικα
Οι ΗΠΑ είναι ο κορυφαίος εξαγωγέας τροφίμων στον κόσμο, εξαιρουμένων των ψαριών, σύμφωνα με τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών, με αγροτικές εξαγωγές αξίας 200 δισεκατομμύρια δολαρίων, σύμφωνα με το Υπουργείο Γεωργίας. Ωστόσο σε αυτό που φαίνεται να υστερεί είναι τα τυριά.
Η Ευρώπη έχει την πρωτιά όσον αναφορά τα τυριά και φροντίζει να τα προστατεύει με τις απαραίτητες νομοθεσίες και πρακτικές. Στην αντίπερα όχθη, οι παραγωγοί τυριών δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα ίδια ονόματα, με αυτά των ευρωπαϊκών, ακόμα και αν αυτά που φτιάχνουν έχουν παραπλήσια υφή και γεύση, για να τα εξάγουν διεθνώς. Αποτέλεσμα είναι να επιλέγουν να μην εξάγουν καν τα προϊόντα τους στην Ευρώπη και να θεωρούν ότι έχουν μεγάλη οικονομική ζημιά.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η αμερικανική εταιρεία Klondike Cheese, η οποία πουλάει ένα τυρί ονομαζόμενο «φέτα», φτιαγμένο στο Wisconsin. Στην Ευρώπη, η εταιρεία θα έπρεπε να το ονομάσει λευκό τυρί σε αλάτι ή κάποια παραλλαγή που δεν θα αναφέρει τη λέξη φέτα. Έτσι η εταιρεία δεν μπαίνει καν στον κόπο να το εξάγει εκεί. Το γεγονός ότι δεν μπορεί να αποκαλεί το τυρί φέτα “κλείνει ουσιαστικά ολόκληρη την αγορά για μένα“, δήλωσε ο Luke Buholzer, αντιπρόεδρος πωλήσεων της Klondike, η οποία παρασκευάζει φέτα μάρκας Odyssey, στην Wall Street Journal.
Τα παραπάνω παραδείγματα δημιουργούν μια κατάσταση κατά την οποία πολύ παραγωγοί της Αμερικής αδυνατούν να πουλήσουν τα προϊόντα τους, ασκώντας πίεση στην κυβέρνηση να αλλάξει τις συμφωνίες της με την ΕΕ. Ωστόσο, στο πλαίσιο της Διατλαντικής Εταιρικής Σχέσης Εμπορίου και Επενδύσεων που βρίσκεται υπό διαπραγμάτευση μεταξύ των ΗΠΑ και της ΕΕ, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συνεχίζει να επιθυμεί η Αμερική να υιοθετήσει περεταίρω ορισμένα από αυτά τα πρότυπα ΠΟΠ και να αλλάξει τις ονομασίες των τυριών της, έτσι ώστε να μην θυμίζουν στο ελάχιστο αυτές των ευρωπαϊκών.
Αυτό σημαίνει για παράδειγμα ότι το τυρί Kraft Parmesan σε κονσέρβα θα χρειαστεί νέα ονομασία. (Στην Ιταλία, η αλμυρή γαλακτοκομική σκόνη είναι γνωστή ως “pamesello”.) Κατά την άποψη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, “η συμφωνία θα πρέπει να εγγυάται τον σεβασμό των προτύπων και των αξιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Γι’ αυτό οι διαπραγματεύσεις θα πρέπει να προβλέψουν την ισχυρή προστασία των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας, συμπεριλαμβανομένων των γεωγραφικών ενδείξεων”, με την ΕΕ να δίνει αυτή τη δύσκολη μάχη εδώ και καιρό.
Το Brie, το πιο γνωστό Γαλλικό τυρί παρασκευάζεται από νωπό γάλα, και το μη ωριμασμένο τυρί από νωπό γάλα είναι παράνομο στις ΗΠΑ με συνέπεια τα αμερικανικά “bries” να είναι παστεριωμένα και πολύ πιο σφιχτά και άνοστα από τα γαλλικά.
Ο ρόλος του «ΠΟΠ»
Πόσο σημαντικό είναι για εμάς να συνεχίζουν να υπάρχουν αυτοί οι περιορισμοί; Μπορούμε να απαντήσουμε μόνοι μας σε αυτή την ερώτηση, αν αναλογιστούμε ότι ορισμένοι παραγωγοί τυριών στην Αμερική εκμεταλλεύονται την άγνοια του κοινού και τους χαλαρούς νόμους περί επισήμανσης για να παραπλανήσουν τους καταναλωτές.
Πάρτε για παράδειγμα το Brie. Το τυρί που πωλείται ως Brie στις Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχει μεγάλη ομοιότητα με το Brie που προστατεύεται από την ΕΕ. Τα γαλλικά Brie de Meaux και Brie de Melun παρασκευάζονται με νωπό γάλα, και το μη ωριμασμένο τυρί από νωπό γάλα είναι παράνομο στις ΗΠΑ. Αυτό σημαίνει ότι τα αμερικανικά “bries” -ακόμη και αυτά που φέρουν παραπλανητικά την ένδειξη “Brie de Meaux” – είναι παστεριωμένα και επομένως πολύ πιο σφιχτά και άνοστα από τα γαλλικά. Οι περισσότεροι περιστασιακοί λάτρεις των τυριών δεν γνωρίζουν τέτοιες λεπτομέρειες και αγοράζουν το Brie νομίζοντας ότι παίρνουν ένα αξιοπρεπές γαλλικό τυρί. Πολλοί ευρωπαίοι παραγωγοί θεωρούν ότι για λόγους διαφάνειας και ειλικρίνειας, δεν θα πρέπει να επιτρέπεται στους Αμερικανούς τυροκόμους να εκμεταλλεύονται το καλό όνομα των παραδοσιακών ευρωπαϊκών τυριών.
Σε αυτό βοηθάει σημαντικά η σήμανση ΠΟΠ. Ως προστατευόμενη ονομασία προέλευσης (ΠΟΠ) νοείται το όνομα μιας περιοχής, που χρησιμοποιείται στην περιγραφή ενός αγροτικού προϊόντος που παράγεται σε αυτήν και η ποιότητα του ή τα χαρακτηριστικά οφείλονται κυρίως ή αποκλειστικά στο γεωγραφικό περιβάλλον. Το καθεστώς για την προστασία των γεωγραφικών ενδείξεων και των ονομασιών προέλευσης των γεωργικών προϊόντων θεσπίστηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση το 1992 με τον κανονισμό 2081/92[1].
Στην Ελλάδα υπάρχουν 21 τυριά με ΠΟΠ σήμανση και εκτός από την φέτα περιλαμβάνουν, το γαλοτύρι Μυτιλήνης, την γραβιέρα Κρήτης, το κατίκι Δομοκού, την Κοπανιστή, την σφέλα, το ξύγαλο Σητείας και την Ξυνομυζήθρα Κρήτης. Αντίστοιχα και παραδόξως, παρά τα σχετικά λίγα διάσημα τυριά της και την έλλειψη μεγάλης φήμης ως χώρα τυριών, η Ιταλία ξεπερνά κατά πολύ οποιαδήποτε άλλη χώρα όσον αφορά τις ποικιλίες τυριών, με πάνω από 2.500 διαφορετικά τυριά που παράγονται εκεί, όπως τα πιο γνωστά μοτσαρέλα και παρμεζάνα.
Ως γενέτειρα της έννοιας των ονομασιών προέλευσης, η οποία καθοδηγήθηκε από τον αμπελοοινικό τομέα από το 1935, η Γαλλία διαθέτει τα περισσότερα τυριά, βούτυρα και κρέμες ΠΟΠ από οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή χώρα, με 51 καταχωρισμένα ΠΟΠ, ακριβώς μπροστά από την Ιταλία, η οποία διαθέτει 48.
