COVID-19 
«Έφυγε» τα ξημερώματα από τη ζωή ο πρώην πρόεδρος της Δημοκρατίας, Χρήστος Σαρτζετάκης.
Ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας έφυγε στις 02:40 τα ξημερώματα σε ηλικία 92 ετών. Ο Χρήστος Σαρτζετάκης, νοσηλευόταν στην Μονάδα Εντατικής Θεραπείας του Λαϊκού Νοσοκομείου, καθώς τα τελευταία χρόνια αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα υγείας.
Την 1η Δεκεμβρίου ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας είχε εισαχθεί στο Λαϊκό νοσοκομείο λόγω πνευμονίας από εισρόφηση. Στις 3 Δεκεμβρίου χρειάστηκε η εισαγωγή του σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας, εξαιτίας οξείας αναπνευστικής ανεπάρκειας.
«Την 02:40 πρωινή της 03/02/2022, μετά από μακρά νοσηλεία στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας του ΓΝΑ “ΛΑΪΚΟ”, κατέληξε ο πρώην Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας Χρήστος Σαρτζετάκης, γεννηθείς το 1929, από πνευμονική ανεπάρκεια» ανακοίνωσε σήμερα το Λαϊκό Νοσοκομείο.
Ο Χρήστος Σαρτζετάκης ήταν ανώτατος δικαστικός και διετέλεσε Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας την περίοδο 1985-1990.
Η αλλαγή σκυτάλης στην Προεδρία της Δημοκρατίας το 1990 από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή
Ο Χρήστος Σαρτζετάκης κέρδισε παγκόσμια καταξίωση όταν επιτέλεσε με παραδειγματική γενναιότητα το έργο του στην υπόθεση της δολοφονίας του βουλευτή της Αριστεράς Γρηγόρη Λαμπράκη, αν και δεχόταν αφόρητες πιέσεις από την κυβέρνηση Καραμανλή και την τότε ηγεσία της Δικαιοσύνης και των Σωμάτων Ασφαλείας. Ως Πρόεδρος της Δημοκρατίας, άσκησε τα καθήκοντά του με εξαιρετική προσήλωση στο Σύνταγμα, ιδιαίτερα κατά την ταραχώδη περίοδο 1989-1990, όταν οι εκλογικές αναμετρήσεις δεν έδωσαν απόλυτη πλειοψηφία σε κανένα κόμμα.
Το βιογραφικό του Χρήστου Σαρτζετάκη
Γεννήθηκε στη Νεάπολη Θεσσαλονίκης το 1929. Ο πατέρας του ήταν αξιωματικός της Χωροφυλακής, καταγόμενος από τα Χανιά. Η μητέρα του, το γένος Γραμμενόπουλου, ήταν από το Σκλήθρο Φλώρινας, κόρη του Μακεδονομάχου Κοσμά Γραμμενόπουλου. Ήταν πτυχιούχος της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και εισήλθε στον δικαστικό κλάδο το 1955. Το 1961 ήταν ανακριτής στο Αγρίνιο, στην ανάκριση του παιδαγωγού Μιχάλη Παπαμαύρου.
Στην εκδήλωση για την αποκατάσταση της Δημοκρατίας το 1988
Το 1956 υπηρέτησε ως Ειρηνοδίκης στην Κλεισούρα Καστοριάς. Το 1963 υπηρέτησε στο Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης, και έγινε γνωστός ως ανακριτής στην υπόθεση της δολοφονίας του βουλευτή της Αριστεράς Γρηγόρη Λαμπράκη. Διεξήγαγε την ανάκριση χωρίς να υποκύψει σε πολιτικές πιέσεις που δέχτηκε από την τότε πολιτική και δικαστική εξουσία. Η γενναία στάση του αποτυπώθηκε στην ταινία “Ζ” του Κώστα Γαβρά.
Με εκπαιδευτική άδεια έκανε στο Παρίσι κατά το διάστημα 1965-1967 μεταπτυχιακές σπουδές στο Εμπορικό Δίκαιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοτικό Δίκαιο.
Το 1968, επί Χούντας, απολύθηκε από το δικαστικό σώμα και στη συνέχεια συνελήφθη δύο φορές, βασανίστηκε στο ΕΑΤ-ΕΣΑ και φυλακίστηκε, χωρίς δίκη. Απολύθηκε από τις φυλακές της Χούντας μετά από διεθνή κατακραυγή το 1971. Με την πτώση της δικτατορίας αποκαταστάθηκε στην υπηρεσία του τον Σεπτέμβριο του 1974 με τον βαθμό του Εφέτη.
Το 1976 συμμετείχε στη σύνθεση του Συμβουλίου Εφετών η οποία απέρριψε το αίτημα της Γερμανίας για την έκδοση του Ρολφ Πόλε, καταζητούμενου για τρομοκρατική δράση, με το σκεπτικό ότι τα εγκλήματά του είναι πολιτικά και ως εκ τούτου η έκδοσή του απαγορεύεται από το ελληνικό Σύνταγμα. Ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου άσκησε πειθαρχική δίωξη κατά των τριών πλειοψηφησάντων δικαστών (Κ. Αλεξόπουλος, Σ. Βάλλας, Χ. Σαρτζετάκης) γι’ αυτή την απόφαση, γεγονός που θεωρήθηκε ανεπίτρεπτη παρέμβαση στη δικαστική ανεξαρτησία.
Το 1981 προήχθη στον βαθμό του Προέδρου Εφετών και το 1982 στον βαθμό του Αρεοπαγίτη.
Κατά την προεδρική εκλογή του 1985 ο Χρήστος Σαρτζετάκης προτάθηκε από το ΠΑΣΟΚ και εξελέγη από αυτό και τα κόμματα της αριστεράς στις 29 Μαρτίου 1985 Πρόεδρος της Δημοκρατίας, θέση στην οποία παρέμεινε μέχρι τις 5 Μαΐου 1990.
Η εκλογή του συνδέθηκε με δύο προβλήματα Συνταγματικού Δικαίου, τα «χρωματιστά ψηφοδέλτια» και την «ψήφο Αλευρά». Για την ψηφοφορία χρησιμοποιήθηκαν ψηφοδέλτια διαφορετικού χρώματος για κάθε υποψήφιο, κάτι που η τότε αξιωματική αντιπολίτευση (Νέα Δημοκρατία) κατήγγειλε ως απόπειρα ακύρωσης του μυστικού χαρακτήρα της ψηφοφορίας, επειδή, όπως υποστήριξε, το χρώμα του κάθε ψηφοδελτίου διακρινόταν από τον ημιδιαφανή φάκελο. Υποστηρίχθηκε επίσης ότι ο τότε Πρόεδρος της Βουλής Γιάννης Αλευράς δεν έπρεπε να λάβει μέρος στην ψηφοφορία ως εκτελών χρέη Προέδρου της Δημοκρατίας μετά την πρόωρη παραίτηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή.
Η θητεία του στιγματίστηκε από την ανένδοτη άρνησή του ως Προέδρου της Δημοκρατίας να απονείμει χάρη στον ισοβίτη Χρήστο Ρούσσο, στάση που αποδόθηκε σε ομοφοβία και διάκριση, εφόσον υπήρχαν οι προϋποθέσεις και η θετική εισήγηση του Συμβουλίου Χαρίτων. Η απεργία πείνας που ξεκίνησε ο Ρούσσος πυροδότησε ένα ευρύ κίνημα συμπαράστασης, στο οποίο συμμετείχαν προσωπικότητες του πνευματικού, νομικού, πολιτικού και καλλιτεχνικού κόσμου από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Τελικά, ο Χρήστος Ρούσσος αποφυλακίστηκε με χάρη που του δόθηκε το 1990 από τον επόμενο Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κωνσταντίνο Καραμανλή.
Μετά το 1990 είχε αποσυρθεί σε μεγάλο βαθμό από τη δημόσια ζωή, ωστόσο συνέχισε να αρθρογραφεί τακτικά σε εφημερίδες και να δημοσιεύει κείμενα στην ιστοσελίδα του.
Ήταν παντρεμένος με την Έφη Αργυρίου και είχε μία κόρη.
Στις 21 Δεκεμβρίου 2018, βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών. Το βραβείο απονεμήθηκε για τη δημοσίευση του έργου «Επιτελών το καθήκον μου», κείμενο με τη μειοψηφική γνώμη που διατύπωσε το 1964 ως ανακριτής στην υπόθεση Λαμπράκη, το οποίο αξιολογήθηκε ως λαμπρό δείγμα ευσυνείδητης, εμβριθούς, εξονυχιστικής και θαρραλέας ανακριτικής στάσης.
Aπό την ηρωική ανάκριση της δολοφονίας Λαμπράκη στην Προεδρία της Δημοκρατίας
Το 1963 υπηρέτησε στο Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης, και έγινε γνωστός ως ανακριτής στην υπόθεση της δολοφονίας του Γρηγόρη Λαμπράκη. Διεξήγαγε την ανάκριση χωρίς να υποκύψει σε πολιτικές πιέσεις που δέχτηκε από την τότε πολιτική και δικαστική εξουσία.
Η γενναία στάση του κατεγράφη στην ταινία «Ζ» του Κώστα Γαβρά.
Το 1968, επί Χούντας, απολύθηκε από το δικαστικό σώμα και στη συνέχεια συνελήφθη δύο φορές, βασανίστηκε στο ΕΑΤ-ΕΣΑ και φυλακίστηκε, χωρίς δίκη. Απολύθηκε από τις φυλακές της Χούντας μετά από διεθνή κατακραυγή το 1971. Με την πτώση της δικτατορίας αποκαταστάθηκε στην υπηρεσία του τον Σεπτέμβριο του 1974 με τον βαθμό του Εφέτη.
Στον ιστότοπο που διατηρούσε ο εκλιπών Πρόεδρος της Δημοκρατίας -με άπαντα τα κείμενα γραμμένα στο πολυτονικό- περιγράφεται λεπτομερώς η δράση του κατά την περίδο της χούντας:
Απρίλιος 1967, δικτατορία εἰς τὴν ῾Ελλάδα. ᾽Ανακαλεῖται ἀμέσως ἡ ἐκπαιδευτικὴ ἄδεια μόνον τοῦ Χρήστου Σαρτζετάκη ἐξ ὅλων τῶν εὑρισκομένων εἰς τὸ ἐξωτερικὸν Δικαστῶν. ᾽Επανέρχεται εἰς τὴν θέσιν του εἰς τὸ Πρωτοδικεῖον Θεσσαλονίκης.
Μάϊος 1968 : Μετὰ ἐπανειλημμένες πιέσεις ὅπως παραιτηθῇ, μὲ τὸ δέλεαρ τῆς παροχῆς πλασματικῶν ἐτῶν ὑπηρεσίας γιὰ πρόωρη συνταξιοδότησι, σύμφωνα μὲ ρυθμίσεις, ποὺ ἐθέσπισε τότε ἡ δικτατορία, πιέσεις ποὺ τὶς ἀποκρούει ἀσυζητητί, ὁ Χρῆστος Σαρτζετάκης ἀπολύεται ἐκ τοῦ Δικαστικοῦ Σώματος μὲ «Συντακτικὴ Πρᾶξι» τῆς δικτατορίας, μαζὶ μὲ ἄλλους 29 δικαστικοὺς καὶ εἰσαγγελικοὺς λειτουργούς. Προσφεύγει κατὰ τῆς πράξεως ἀπολύσεώς του μὲ αἴτησιν ἀκυρώσεως εἰς τὸ Συμβούλιον τῆς Ἐπικρατείας, τὸ ὁποῖον καὶ ἀκυρώνει τὴν ἀπόλυσίν του, τὸ δικτατορικὸν ὅμως καθεστὼς ἀρνεῖται νὰ ἐκτελέσῃ τἢν ἀκυρωτικὴν ἀπόφασιν. Ζητεῖ τότε τὸν διορισμόν του ὡς Δικηγόρου Ἀθηνῶν, τὸν ὁποῖον ἐπίσης ἀρνεῖται ἡ δικτατορία. Καὶ κατὰ τῆς ἀρνήσεως αὐτῆς προσφεύγει μὲ αἴτησιν ἀκυρώσεως εἰς τὸ Συμβούλιον Ἐπικρατείας. Ἀλλὰ κατὰ τὴν ἐκδίκασίν της ὁ ἐκπροσωπῶν τὸ καθεστὼς νομικὸς σύμβουλος ζητεῖ ἀναβολὴν μιᾶς ἑβδομάδος καὶ κατὰ τὴν νέαν δικάσιμον τῆς ὑποθέσεως προσκομίζει φύλλον τῆς Ἐφημερίδος τῆς Κυβερνήσεως μὲ κατασκευασθέντα ἐν τῷ μεταξὺ νόμον, διὰ τοῦ ὁποίου ἀπαγορεύεται πλέον εἰς τοὺς ἀπολυθέντες ἀπὸ τὴν δικτατορία δικαστικοὺς καὶ εἰσαγγελικοὺς λειτουργοὺς ἡ ἄσκησις τῆς δικηγορίας. Ἡ ἀθλιότης τοῦ δικτατορικοῦ καθεστῶτος συνεπληρώθη μὲ τὴν ἀπάντησιν, τὴν ὁποίαν ἔδωσεν ἀκολούθως ἕνας ἀπὸ τοὺς πιὸ σημαίνοντες Ὑπουργούς, πρὸς δημοσιογράφον ἐρωτήσαντα «καλά, ἀφοῦ ἀπαγορεύεται καὶ ἡ δικηγορία, ποῦ νὰ ἐργασθῇ καὶ πῶς νὰ ζήσῃ ὁ Σαρτζετάκης ; », εἰπὼν ἐπὶ λέξει : «ὁ Σαρτζετάκης εἶναι κακὸς Ἕλληνας καὶ οἱ κακοὶ Ἕλληνες δὲν πρέπει νὰ ζοῦν» !
Μένει ἔτσι χωρὶς σύνταξι καὶ στερούμενος τῆς δυνατότητος βιοπορισμοῦ μὲ τὰ ἐφόδια τῶν πανεπιστημιακῶν του σπουδῶν. Διὰ τὴν ἐπιβίωσί του στηρίζεται ἀποκλειστικῶς εἰς τὴν πατρική του οἰκογένεια.
Μετέχει ἐνεργῶς τοῦ ἐναντίον τῆς δικτατορίας ἀγῶνος, κυρίως μὲ ἐνημέρωσι, γιὰ τὰ ἔργα καὶ ἡμέρες τοῦ ἐπιβληθέντος ξενοκινήτου τυραννικοῦ καθεστῶτος, ἀφ’ ἑνός, μὲ μυστικὲς διασυνδέσεις του, Ἑλλήνων ἀγωνιζομένων κατὰ τῆς δικτατορίας εἰς τὸ ἐξωτερικόν, ὡς καὶ προσωπικῶν, ἀπὸ τὴν προηγηθεῖσαν ἐκεῖ παραμονήν του, ξένων φίλων, καὶ ἀφ’ ἑτέρου, ὅσων ξένων φίλων τῆς ῾Ελλάδος, ἀλλὰ καὶ διαφόρων ἄλλων προσωπικοτήτων, ἐπισκέπτονται τὴν ῾Ελλάδα ὑπὸ ἐπίσημον ἢ μὴ ἰδιότητα, καὶ μὲ πρωτοβουλία τους ἔρχονται εἰς ἐπαφὴν, οἱ περισσότεροι, καὶ μαζί του.
Κατὰ τὴν διάρκεια τῆς δικτατορίας ὁ Χρῆστος Σαρτζετάκης συλλαμβάνεται δύο φορές. Τὴν πρώτη κρατεῖται ἐπὶ τριήμερον εἰς τὴν ᾽Ασφάλειαν ᾽Αθηνῶν (κτήριο Μπουμπουλίνας)· τὴν δευτέρα ἐπὶ ἕνα περίπου χρόνο, ἀρχικῶς ὑπὸ πλήρη ἀπομόνωσι (τοῦ ἀπηγόρευσαν καὶ τὰ βιβλία, τοῦ ἀφῄρεσαν καὶ τὰ γυαλιά του) ἐπὶ πεντάμηνον εἰς τὸ Ε.Α.Τ./ Ε.Σ.Α.( Εἰδικὸν Ἀνακριτικὸν Τμῆμα τῆς Ἑλληνικῆς Στρατιωτικῆς Ἀστυνομίας) καὶ ἀκολούθως εἰς τὶς φυλακὲς Κορυδαλλοῦ (Δεκέμβριος 1970 ἕως περίπου τέλη Νοεμβρίου 1971). Κατὰ τὴν κράτησίν του εἰς τὸ Ε.Α.Τ./Ε.Σ.Α. ὁ Χρῆστος Σαρτζετάκης βασανίσθηκε ἀγρίως γιὰ νὰ ἀποκαλύψῃ πτυχὲς τῆς ἀντιδικτατορικῆς του δραστηριότητος, τὶς ὁποῖες ἄλλοι συλληφθέντες εἶχαν προηγουμένως μὲ καταθέσεις τους καταδώσει, καὶ γιὰ νὰ προδώσῃ συναγωνιστάς του, ἀλλὰ αὐτός, παρὰ τὰ βασανιστήρια, ἐσιώπησε παντελῶς καὶ κανένα δὲν ἐπρόδωσε. ᾽Απολύεται ἀπὸ τὶς φυλακὲς κατόπιν διεθνοῦς κατακραυγῆς καὶ κινητοποιήσεως ὅλων τῶν δικαστικῶν ἑνώσεων καὶ νομικῶν κύκλων τῆς Εὐρώπης καὶ ἰδίως τῆς Γαλλίας, χωρὶς νὰ ἀποτολμηθῇ ποτὲ ἡ παραπομπή του σὲ δίκη.
Ακολούθως καταργεῖται, ὑπὸ τὴν διεθνῆ πίεσι, ὁ ἀπαγορευτικὸς τῆς δικτατορίας νόμος καὶ ἐπιτρέπεται εἰς τοὺς ἀπολυθέντες ἀπὸ αὐτὴν δικαστικοὺς καὶ εἰσαγγελικοὺς λειτουργοὺς νὰ δικηγορήσουν. Ὁ Χρῆστος Σαρτζετάκης διορίζεται τότε Δικηγόρος ᾽Αθηνῶν. Ἀσκεῖ περιωρισμένη δικηγορία. ᾽Αποκρούει προτάσεις χρησιμοποιήσεώς του ὡς νομικοῦ συμβούλου Τραπεζῶν καὶ ἄλλων εὐρώστων οἰκονομικῶν συγκροτημάτων, πάντοτε προσβλέπων εἰς ἀποκατάστασίν του, μὲ τὴν νομιμότητα, εἰς τὸν Δικαστικὸν κλάδον καὶ πρὸς ἀποφυγὴν δημιουργίας ἀνεπιτρέπτων δεσμεύσεων».
Το 1976 συμμετείχε στη σύνθεση του Συμβουλίου Εφετών η οποία απέρριψε το αίτημα της Γερμανίας για την έκδοση του Ρολφ Πόλε, καταζητούμενου για τρομοκρατική δράση, με το σκεπτικό ότι τα εγκλήματά του είναι πολιτικά και ως εκ τούτου η έκδοσή του απαγορεύεται από το ελληνικό Σύνταγμα. Ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου άσκησε πειθαρχική δίωξη κατά των τριών πλειοψηφησάντων δικαστών (Κ. Αλεξόπουλος, Σ. Βάλλας, Χ. Σαρτζετάκης) γι’ αυτή την απόφαση, γεγονός που θεωρήθηκε ανεπίτρεπτη παρέμβαση στη δικαστική ανεξαρτησία.
Το 1981 προήχθη στον βαθμό του Προέδρου Εφετών και το 1982 στον βαθμό του Αρεοπαγίτη.
Κατά την προεδρική εκλογή του 1985 ο Χρήστος Σαρτζετάκης προτάθηκε από το ΠΑΣΟΚ και εξελέγη από αυτό και τα κόμματα της αριστεράς στις 29 Μαρτίου 1985 Πρόεδρος της Δημοκρατίας, θέση στην οποία παρέμεινε μέχρι τις 5 Μαΐου 1990.
