COVID-19 
Στις νέες πολυσύνθετες εμπορικές συμφωνίες μεταξύ προμηθευτών και σούπερ μάρκετ μετατοπίζεται πλέον το ενδιαφέρον έπειτα από τις ρυθμίσεις του υπουργείου Ανάπτυξης για την καταπολέμηση της ακρίβειας, που εγκρίθηκαν με ευρεία πλειοψηφία από τη Βουλή.
Αν και όλοι αναμένουν τις υπουργικές αποφάσεις στις οποίες θα περιλαμβάνονται αναλυτικά οι λεπτομέρειες εφαρμογής των νέων μέτρων, εκπρόσωποι της αγοράς εκφράζουν τον προβληματισμό τους για το πόσο θα κερδίσει ο καταναλωτής, αλλά και σε ποιο βαθμό θα επηρεαστεί ο τζίρος και η κερδοφορία των επιχειρήσεων. Βεβαίως σχολιάζεται έντονα και η συνέχιση κρατικών παρεμβάσεων στην αγορά.
Το μέτρο μπορεί να οδηγήσει τελικά σε αύξηση των τιμών στο ράφι δεδομένου ότι οι μειώσεις θα περιοριστούν στο 30% των σημερινών προσφορών
Το «αγκάθι» -και κατ’ επέκταση η δυσκολία στις διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο πλευρών- αφορά το μέτρο της μείωση των παροχών από τους προμηθευτές προς τα σούπερ μάρκετ κατά 30% και τη μεταφορά του οφέλους στις τιμές τιμοκαταλόγου. Κι αυτό γιατί από τις παροχές των προμηθευτών εξαρτάται εν πολλοίς η κερδοφορία των αλυσίδων σούπερ μάρκετ.
Με τα έως τώρα δεδομένα το μέτρο θα εφαρμοστεί στις κατηγορίες που παρουσιάστηκαν σημαντικές αποκλίσεις τιμών σε σχέση με τις αντίστοιχες τιμές χωρών του εξωτερικού, ήτοι τα απορρυπαντικά, τα καθαριστικά σπιτιού, τις οδοντόκρεμες, τα αφρόλουτρα και τα σαμπουάν και τις βρεφικές πάνες.
Κάποιοι αναφέρουν μάλιστα ότι το μέτρο μπορεί να οδηγήσει τελικά σε αύξηση των τιμών στο ράφι δεδομένου ότι οι μειώσεις θα περιοριστούν στο 30% των σημερινών προσφορών, κάτι που πρακτικά σημαίνει μείωση τιμής τιμοκαταλόγου έως 15% για προϊόν που πωλείται σήμερα σε προσφορά τύπου «1+1», δηλαδή με έκπτωση 50%. Ωστόσο μερίδα της αγοράς υποστηρίζει ότι καμιά εταιρεία δεν θα θυσιάσει τα μερίδιά της στην αγορά και τελικά θα προχωρήσει σε μειώσεις.
Στην ουσία οι προμηθευτές είτε θα κάνουν μικρότερες προσφορές, με συνέπειες στις πωλήσεις τους, μιας και οι καταναλωτές «κυνηγάνε» τις προσφορές είτε να συνεχίσουν το καθεστώς 1+1 προϊόν δώρο με χαμηλότερη τιμή.
Επιφυλακτικότητα εκφράζει ο κος Στέφανος Κομνηνός, ιδρυτικός εταίρος της εταιρείας συμβούλων Netrino, ο οποίος ήταν επικεφαλής της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου του ΥΠΑΝ μεταξύ 2009 και 2015. «Δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι τα μέτρα θα φέρουν αποτέλεσμα στην τσέπη του καταναλωτή, στο τέλος της ημέρας οι τιμές διαμορφώνονται με βάση τον πραγματικό ανταγωνισμό που υπάρχει στην αγορά» τονίζει ο κος Κομνηνός.
Ο ίδιος εξηγεί ότι η ιστορία των παροχών/εκπτώσεων από πλευράς των προμηθευτών προς τα σούπερ μάρκετ μετράει αρκετές δεκαετίες, ενώ επισημαίνει ότι αντίθετα με ότι συνέβαινε στην αρχή, όταν το πάνω χέρι στην αγορά είχαν οι προμηθευτές, πλέον η ισχύς στις διαπραγματεύσεις για τις τιμές έχει μετατοπιστεί στις επιχειρήσεις του οργανωμένου λιανεμπορίου.
Με βάση πληροφορίες από την αγορά οι παροχές/εκπτώσεις των προμηθευτών προς τα σούπερ μάρκετ κινούνται σήμερα μεταξύ 25% και 60% ανάλογα με το εκτόπισμα και την εθνικότητα τους. Μικρότερες είναι οι παροχές των πολυεθνικών παικτών, ενώ οι ελληνικές εταιρείες, ειδικά οι μικρότερες, ανεβάζουν το ποσοστό των εκπτώσεων προκειμένου να αποκτήσουν την πολυπόθητη θέση στο ράφι.
Θετικό κρίνεται από την άλλη το μέτρο για την απαγόρευση προωθητικών ενεργειών για τρεις μήνες σε προϊόντα τα οποία προηγουμένως έχουν ανατιμηθεί.
Προβληματισμός για το πόσο θα κερδίσει ο καταναλωτής
Τα 10 είδη των εκπτώσεων και των παροχών
Η Επιτροπή Ανταγωνισμού στην κλαδική της έρευνα για τα σούπερ μάρκετ προ διετίας είχε αναφερθεί στα πιστωτικά σημειώματα. Συγκεκριμένα ανέφερε: «Εν προκειμένω, αυτό που δεν έχει διασαφηνιστεί είναι κατά πόσο οι εν λόγω ωφέλειες μετακυλίονται στους καταναλωτές εν είδει χαμηλότερων τιμών λιανικής που καταβάλλουν, ιδίως εάν συνυπολογιστεί ότι οι εν λόγω εκπτώσεις/παροχές είναι κατά κανόνα μη συστηματικές και ετεροχρονισμένες (δηλ. δεν σχετίζονται με τον χρόνο τιμολόγησης των προϊόντων που αφορούν) και δεν συμπεριλαμβάνονται απευθείας στο κόστος αγοράς κατά τον χρόνο προμήθειας των προϊόντων από τα σούπερ μάρκετ».
Επίσης κάνει μια ενδιαφέρουσα καταγραφή όλων των ειδών εκπτώσεων που προσφέρουν στα σούπερ μάρκετ οι προμηθευτές:
Εκπτώσεις τζίρου (ποσοτήτων αγοράς): Οι συγκεκριμένες εκπτώσεις αφορούν παροχή του προμηθευτή προς τον πελάτη σε προσυμφωνημένο –από κοινού- ύψος αγορών, παρέχοντας ένα ποσοστό (%) έκπτωσης με τη μορφή πιστωτικού τιμολογίου, είτε σε μηνιαία βάση είτε σε ετήσια. Στην ουσία πρόκειται για ετεροχρονισμένη έκπτωση (μηνιαία ή ετήσια) πάνω σε ήδη συμφωνημένη τιμή αγοράς προμήθειας των προϊόντων του προμηθευτή.
Εκπτώσεις προωθητικών ενεργειών: Πρόκειται για προ-συμφωνημένες προωθητικές ενέργειες μεταξύ του προμηθευτή και του εκάστοτε σούπερ μάρκετ, που αφορούν συγκεκριμένα προϊόντα. Η υλοποίηση των προωθητικών αυτών ενεργειών ανταμείβεται με συγκεκριμένες εκπτώσεις επί του συνολικού τζίρου της συγκεκριμένης κατηγορίας προϊόντων που συμμετέχουν στις προωθητικές ενέργειες, συνήθως με μορφή πιστωτικού τιμολογίου στο τέλος κάθε μήνα.
Εκπτώσεις γκάμας – χώρου (ράφι): Πρόκειται για κατηγορία εκπτώσεων που αφορούν στο κατά πόσο θα παραχωρηθεί συγκεκριμένος χώρος τοποθέτησης των προϊόντων του προμηθευτή στα ράφια των σούπερ μάρκετ, κατά τα πρότυπα που επιθυμεί ο προμηθευτής, καθώς και στο αν και κατά πόσο θα προβάλλεται όλη η γκάμα των προϊόντων που παράγει ή εισάγει ο προμηθευτής ή μόνο μέρος αυτής.
Σε απλά ελληνικά τα έξτρα έσοδα που λαμβάνουν τα σούπερ μάρκετ από τους προμηθευτές όσον αφορά τη θέση στο ράφι αφορούν την ενοικίαση των κεφαλών στις γόνδολες-ράφια των καταστημάτων (θέσεων, δηλαδή, με πλεονέκτημα προβολής), την προβολή σε ντάνες, τη χρήση stands εντός συγκεκριμένου χώρου του εκάστοτε σούπερ μάρκετ, είτε σε εβδομαδιαία είτε σε μηνιαία βάση ή ακόμα και μόνιμη χρήση stands για συγκεκριμένους κωδικούς προϊόντων, την τοποθέτηση νέων ειδών στα ράφια, την προβολή προϊόντων μέσω εκφωνήσεων από τα μεγάφωνα (στα ενδιάμεσα της μουσικής, η οποία είναι γνωστή με τον όρο Sonorisation) και τη δωρεάν πρώτη παραγγελία στο άνοιγμα νέων καταστημάτων.
Λοιπές εκπτώσεις: Η συγκεκριμένη κατηγορία αφορά εκπτώσεις εποχιακής φύσεως, που αφορούν συγκεκριμένη περίοδο και συγκεκριμένους κωδικούς προϊόντων, π.χ. θεματικές προωθητικές ενέργειες συγκεκριμένων κωδικών προϊόντων κατά την περίοδο των Χριστουγέννων, την περίοδο του Πάσχα ή και την καλοκαιρινή περίοδο. Τέλος, περιλαμβάνει και εκπτώσεις που αφορούν τον τρόπο πληρωμής των προμηθευτών από τις αλυσίδες σούπερ μάρκετ και την τήρηση των ημερών πληρωμής βάσει της πιστωτικής πολιτικής που ακολουθεί ο κάθε προμηθευτής.
