COVID-19 
Της Μαρίας Παπαπαναγιώτου*
Όσο μελετάται η μολυσματικότητα της μετάλλαξης Δ , και η μεταδοτικότητα της μέσα σε ελάχιστα δευτερόλεπτα σε εσωτερικούς χώρους, εντείνονται οι έρευνες και οι διεθνείς δημοσιεύσεις των ειδικών για το πώς μπορεί να περιοριστεί αποτελεσματικά η εξάπλωση του COVID, καταρχήν στα σχολεία και στους εργασιακούς χώρους , αλλά και στα δημόσια κτίρια, όπως φυσικά και στα μέσα μεταφοράς.
Σε ό,τι αφορά τα σχολεία,
- Σε πολλές πολιτείες των ΗΠΑ καταγράφεται on line επί 24ώρου βάσεως το διοξείδιο του άνθρακα σε όλες τις σχολικές τάξεις για να διαπιστώνεται ο βαθμός ανακύκλωσης του αέρα από τα μηχανήματα εξαερισμού , τις πόρτες και τα παράθυρα, με βάση τις οδηγίες.
- Στην Αυστραλία, μάλιστα, οι ειδικοί ποιότητας αέρα συνέστησαν να εγκατασταθούν καθαριστές αέρα με φίλτρα σωματιδίων αέρα υψηλής απόδοσης (Hepa) σε όλες τις αίθουσες διδασκαλίας.
- Η κυβέρνηση της Ουαλίας, εν τω μεταξύ, έχει διαθέσει 6 εκατομμύρια λίρες για αισθητήρες διοξειδίου του άνθρακα και μηχανές απολύμανσης όζοντος.
Ποιες είναι λοιπόν οι διαφορετικές επιλογές τεχνολογίας καθαρισμού αέρα, που είναι και το ζητούμενο σ’ αυτόν τον χειμώνα υπό την απειλή απρόβλεπτων επιδημικών εκρήξεων από την μετάλλαξη Δ;
Τι μπορούν να κάνουν οι τεχνολογίες αυτές, αποτελεσματικά, που το άνοιγμα ενός παραθύρου σε μια αίθουσα ή ένα γραφείο δεν μπορεί; Και πόσο σημαντικός είναι ο εξαερισμός για τον περιορισμό της εξάπλωσης του COVID;
Όπως προκύπτει από νεότερα στοιχεία που δημοσίευσαν οι αυστραλιανοί επιστήμονες , καθοριστικό σημείο αναφοράς αποτελεί αυτό που ονομάζεται δείκτης σχετικής έκθεσης, για τη σύγκριση, σε διαφορετικούς εσωτερικούς χώρους, του κινδύνου έκθεσης στον ιό . Ο δείκτης σχετικής έκθεσης χρησιμοποιήθηκε από την επιστημονική συμβουλευτική ομάδα της κυβέρνησης του Ηνωμένου Βασιλείου για καταστάσεις έκτακτης ανάγκης κατά τη σύνταξη των συμβουλών εξαερισμού για σχολεία, χώρους εργασίας και άλλα δημόσια κτίρια.
Οι νέες τεχνολογίες καθαρισμού αέρα
- Τα συστήματα διήθησης, όπως οι καθαριστές αέρα βαθμού HEPA, χρησιμοποιούνται εδώ και καιρό σε εσωτερικούς χώρους για την αντιμετώπιση της ατμοσφαιρικής σκόνης και της ρύπανσης. Η έρευνα έχει αποδείξει την αποτελεσματικότητά τους στην αφαίρεση μικρών αερολυμάτων στερεών και υγρών σωματιδίων που αιωρούνται στον αέρα – όπως αυτά από τις εξατμίσεις αυτοκινήτων, καθώς και στην αφαίρεση αναπνευστικών αερολυμάτων που εκπνέονται από ένα μολυσμένο άτομο που μπορεί να φέρει ιό. Εν προκειμένω τον SARS-Cov2 , και την μετάλλαξη Δ.
-
- Μια άλλη επιλογή που δοκιμάζεται, μαζί με τα φίλτρα Hepa, σε σχολεία του Μπράντφορντ είναι η υπεριώδης μικροβιοκτόνος ακτινοβολία (UGVI). Τα συστήματα UGVI, τα οποία χρησιμοποιούν υπεριώδες φως για να καταστρέψουν τα μικρόβια στον αέρα, έχουν χρησιμοποιηθεί εδώ και δεκαετίες για να μειώσουν τη μετάδοση ασθενειών, ιδιαίτερα της φυματίωσης. Ωστόσο, πρέπει να εγκατασταθούν και να συντηρηθούν προσεκτικά για να προστατεύσουν παράλληλα τα άτομα που εκτίθενται σε αυτά, από επικίνδυνες ακτίνες UV.
- Δεν έχει γίνει μεγάλη έρευνα για τη χρήση σε πραγματικά κτίρια αυτόνομων φίλτρων Hepa ( που στην Ελλάδα υπάρχουν μόνον στις αεροπορικές πτήσεις , δηλαδή στα αεροσκάφη, λόγω διεθνών κανονισμών των αερομεταφορών ) για να εκτιμηθεί η ικανότητά τους να μειώνουν τη μετάδοση του ιού του αναπνευστικού συστήματος, αν και υπάρχουν σημαντικές θετικές ενδείξεις ότι μπορούν να αφαιρέσουν τα αερολύματα μέσω των οποίων μπορούν να μεταφερθούν οι ιοί. Ωστόσο, το κόστος των Hepa και ο θόρυβος που παράγουν τα καθιστά προς το παρόν μη προκρίσιμη λύση για τα κτίρια . Μέχρι σήμερα, επίσης, δεν υπάρχουν τυποποιημένες μέθοδοι για τον έλεγχο της απόδοσής τους ούτε και οδηγίες για τη συντήρησή τους .
- Μια άλλη επιλογή που έχει επιτευχθεί είναι η χρήση μηχανημάτων απολύμανσης όζοντος, για τον καθαρισμό επιφανειών ή αέρα. Το πρόβλημα εδώ είναι ότι το όζον είναι χημικά ενεργό και αντιδρά με όλα τα είδη ουσιών που βρίσκονται σε εσωτερικούς χώρους.
Για παράδειγμα, το όζον μπορεί να αντιδράσει με τους υδρογονάνθρακες στα έπιπλα, ή τα φυσικά έλαια που αφήνονται σε επιφάνειες από μικρά και μεγάλα χέρια, και μπορεί να παράγει χημικές ουσίες που μπορεί να είναι επιβλαβείς για την υγεία, συμπεριλαμβανομένης της φορμαλενδίνης . Για το λόγο αυτό, ο Sage προειδοποιεί να μην χρησιμοποιούν αυτά τα μηχανήματα σε εσωτερικούς χώρους.
Υπάρχουν και άλλες τεχνολογίες καθαρισμού του αέρα υπό εξέταση, αλλά ένα ευρύτερο ερώτημα είναι πόσο απαραίτητες είναι για τον περιορισμό της εξάπλωσης του COVID; Ή μήπως ο επαρκής παραδοσιακός αερισμός του χώρου είναι αρκετά καλός, και τι σημαίνει επαρκής ;
Εξαερισμός COVID
Οι περισσότεροι άνθρωποι κολλούν τον COVID από την αναπνοή στον κοινό αέρα , ειδικά των εσωτερικών χώρων. Οι επιστήμονες χαρακτηριστικά λένε, ότι με τον ίδιο τρόπο που θα μυρίζατε την αναπνοή κάποιου που έχει πιεί καφέ, είναι το πιο πιθανόν να κολλήσετε COVID ερχόμενος σε άμεση επαφή με τον εκπνεόμενο αέρα ενός μολυσμένου ατόμου.
Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι ο ιός συγκεντρώνεται περισσότερο στον εκπνεόμενο αέρα παρά όταν τον εισπνέετε μόλις αραιωθεί από τον αέρα μέσα σε ένα δωμάτιο.
Η κοινωνική απόσταση παραμένει ο καθοριστικός παράγοντας ασφάλειας από την μόλυνση
Στην πραγματικότητα, ο ιός , σύμφωνα με τις επίσημες καταγραφές, είναι περισσότερο από 1000 φορές πιο συγκεντρωμένος (συμπυκνωμένος) στο εκπνεόμενο φύσημα από ό,τι όταν αναμειγνύεται πλήρως με τον αέρα σε ένα δωμάτιο. Οι τεχνολογίες εξαερισμού και καθαρισμού του αέρα έχουν μικρή επίδραση στην απομάκρυνση του ιού σε αυτήν την εκπνοή. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η κοινωνική αποστασιοποίηση είναι η καλύτερη προστασία.
Όταν αυξάνεται ο εξαερισμός, υπάρχει ένας νόμος ως προς το αποτέλεσμα της μείωσης του κίνδυνου μόλυνσης από COVID. Η βελτίωση του αέρα σε αίθουσες με κακό εξαερισμό μειώνει αποδοτικότερα τον κίνδυνο από ότι η αύξηση του εξαερισμού σε μια τάξη που διαθέτει ήδη επαρκή εξαερισμό .
Μια οθόνη διοξειδίου του άνθρακα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τον εντοπισμό των κακώς αεριζόμενων σχολικών τάξεων, αλλά και να ειδοποιεί δασκάλους και καθηγητές για το πότε τα παράθυρα πρέπει να ανοίξουν, καταλήγει η παρουσίαση της μελέτης των Αυστραλών ειδικών , οι οποίοι μάλιστα θεωρούν, κατά τα άλλα, τις προδιαγραφές για τον αερισμό και τον εξαερισμό των σχολικών τάξεων στο Ηνωμένο Βασίλειο υποδειγματικές, παρόλο που συντάχθηκαν πριν την έναρξη της πανδημίας.
Μάλιστα , προσθέτουν ότι όταν μια τάξη μυρίζει άσχημα, μια τάξη στην οποία μπαίνετε για διδασκαλία, είναι βέβαιο ότι χρειάζεται περισσότερο αέρα και τα παράθυρα πρέπει άμεσα να ανοίξουν.
*Η Μαρία Παπαπαναγιώτου είναι διακεκριμένη δημοσιογράφος, με διεθνή εξειδίκευση σε θέματα υγείας και είναι τακτική αρθρογράφος του europost.gr.
