COVID-19 
Διατηρεί ο οίκος αξιολόγησης S&P την Ελλάδα μια βαθμίδα κάτω από την επενδυτική, ενώ προχώρησε σε αναβάθμιση των προοπτικών για το ελληνικό αξιόχρεο σε θετικές διατηρώντας την αξιολόγηση ΒΒ+.
Σημειώνεται ότι οι θετικές προοπτικές σημαίνουν ότι επίκειται αναβάθμιση (εν προκειμένω στο ΒΒΒ, επίπεδα επενδυτικής αξιολόγησης) εντός των επόμενων 12 μηνών, μια κίνηση που θα απαιτήσει ωστόσο νέο γύρο αξιολόγησης της οικονομίας.
Στην έκθεσή του ο οίκος Standard and Poor’s επισημαίνει ότι:
Οι ελληνικές δομικές μεταρρυθμίσεις και η ανθεκτικότητα της οικονομίας, σε συνδυασμό με την ευρωπαϊκή στήριξη, έχουν βελτιώσει τα οικονομικά της κυβέρνησης και τη σταθερότητα του χρηματοοικονομικού τομέα.
Μετά την πιο ταχεία δημοσιονομική σύγκλιση το 2022, η Ελλάδα επέστρεψε σε πρωτογενές πλεόνασμα και αναμένεται περαιτέρω βελτίωση τα επόμενα χρόνια.
Οι επενδύσεις αυξήθηκαν στο 21% του ΑΕΠ στα τέλη του 2022, ενισχυμένες κατά 9 ποσοστιαίες μονάδες την τελευταία τριετία. Ο οίκος αναμένει διατήρηση της τάσης, με βάση και τα κεφάλαια που είναι διαθέσιμα από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Η S&P επισημαίνει ότι θα μπορούσε να αναβαθμίσει την ελληνική αξιολόγηση εντός των επόμενων 12 μηνών εάν διατηρηθεί η δημοσιονομική πειθαρχία έως το 2026. Επίσης, μια αναβάθμιση εξαρτάται και από τη διατήρηση των δομικών μεταρρυθμίσεων από την επόμενη κυβέρνηση, ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητα της χώρας.
Σημειώνεται ότι ο οίκος θα μπορούσε να υποβαθμίσει τις προοπτικές σε σταθερές εντός του επόμενου έτους εάν η εκτέλεση του προϋπολογισμού αποκλίνει σημαντικά από τις τρέχουσες προβλέψεις και επιδεινωθούν πέραν των προβλέψεων οικονομικές ανισορροπίες όπως το ήδη αυξημένο έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών.
Ανησυχία για την ποιότητα των τραπεζικών κεφαλαίων
Η ελληνική οικονομία έχει αποδειχθεί ανθεκτική παρά τις δύσκολες εξωτερικές μακροοικονομικές συνθήκες. Η οικονομική δραστηριότητα ενισχύθηκε κατά 5,9% σε πραγματικούς όρους το 2022, ξεπερνώντας τα προ πανδημίας επίπεδα, παρά το ενεργειακό σοκ για την Ελλάδα και τους εμπορικούς της εταίρους. Οι επενδύσεις αυξήθηκαν στο 21,4% του ΑΕΠ στο τέλος του 2022, αυξημένες κατά 9 ποσοστιαίες μονάδες από το τέλος του 2019, ενώ οι εξαγωγές ως ποσοστό του ΑΕΠ εκτιμάται ότι αυξήθηκαν κατά 20 ποσοστιαίες μονάδες την τελευταία δεκαετία.
Με οικονομικές επιπτώσεις να μεταφέρονται και στο 2023, σταθερές προοπτικές επενδύσεων και χωρίς σημάδια υποχώρησης στον τουρισμό, ο οίκος βλέπει την ανάπτυξη να φτάνει τουλάχιστον στο 2,5% το 2023 και στη συνέχεια να κυμαίνεται κατά μέσο όρο λίγο κάτω από το 3% την περίοδο 2024-2026.
Η αρνητική πιστωτική επέκταση φαίνεται να έχει αντιστραφεί το 2022, καθώς για πρώτη φορά από το 2010, οι καθαρές ροές δανείων προς τον ιδιωτικό τομέα είναι θετικές.
Οι προσπάθειες εκκαθάρισης των ισολογισμών σε όλο το σύστημα απέδωσαν αποτελέσματα, με τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (ΜΕΔ) να μειώνονται στο 8,2% των ακαθάριστων δανείων τον Δεκέμβριο του 2022, το οποίο αν και εξακολουθεί να είναι υψηλό, είναι πολύ κάτω από το υψηλό του 49,2% τον Ιούνιο του 2017.
Ωστόσο, παραμένει η ανησυχία για την ποιότητα των τραπεζικών κεφαλαίων (οι αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις εξακολουθούν να αποτελούν περίπου τα δύο τρίτα του εποπτικού κεφαλαίου), ο χρηματοπιστωτικός τομέας εμφανίζεται πιο σταθερός από ό,τι τα τελευταία χρόνια.
Οι μεταρρυθμίσεις
Οι δημοσιονομικές μεταρρυθμίσεις αρχίζουν επίσης να αποδίδουν. Οι αρχές έχουν επικεντρωθεί στη βελτίωση της συμμόρφωσης και της ψηφιοποίησης των υπηρεσιών, η οποία ενισχύει τα έσοδα μαζί με τον υψηλό πληθωρισμό.
Παρά το γεγονός ότι η κυβέρνηση παρείχε σημαντική στήριξη το 2022 μέσω ενεργειακών επιδοτήσεων, ο οίκος εκτιμά ότι η Ελλάδα εμφανίζει πρωτογενές πλεόνασμα γενικής κυβέρνησης το 2022, το οποίο σηματοδοτεί σημαντική εξυγίανση. Παράλληλα, σημειώνει ότι αναμένει περαιτέρω δημοσιονομικά κέρδη τα επόμενα χρόνια, καθώς άλλες μεταρρυθμίσεις, όπως αυτές για τις συντάξεις, αλλά και η ακύρωση μέτρων στήριξης για την πανδημία και το ενεργειακό κόστος θα συμβάλλουν στην κάλυψη του δημοσιονομικού κενού.
Η Ελλάδα έλαβε τη δεύτερη πληρωμή RRF ύψους 3,6 δισ. ευρώ (σχεδόν 2% του ΑΕΠ) τον Ιανουάριο του 2023 μετά την πρόωρη ψήφιση των σχετικών διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που απαιτούνται για την απελευθέρωση της χρηματοδότησης. Αυτό ανεβάζει τις συνολικές εκταμιεύσεις σε 11,1 δισ. ευρώ από το μέγιστο ποσό των 30,5 δισ. σε επιχορηγήσεις και δάνεια που είναι διαθέσιμα στην Ελλάδα έως το 2026. Το σχέδιο μεταρρυθμίσεων παρέχει μια αξιόπιστη σταθερά και θα πρέπει να ενθαρρύνει συνέχιση των διαρθρωτικών αλλαγών που ενισχύουν την ανταγωνιστικότητα και τη μελλοντική ικανότητα εξυπηρέτησης χρέους της Ελλάδας.
