COVID-19 
Σε έναν θλιβερό “πρωταθλητισμό” έχει επιδοθεί η χώρα μας φέτος! Με 1,5 εκατομμύριο στρέμματα καμένες εκτάσεις, αναδεικνύεται πρώτη σε μέγεθος καταστροφών μεταξύ 20 άλλων μεσογειακών χωρών! Και ας μην καυχώνται χαμηλόφωνα κάποιοι κυβερνητικοί παράγοντες ότι “φέτος αριθμητικά οι φωτιές ήταν λιγότερες!” Γιατί ναι μεν ,σε αριθμούς ήσαν λιγότερες, αλλά σε μέγεθος καταστροφής πολύ περισσότερες!
Πιο αναλυτικά το σχετικό ρεπορτάζ έχει ως εξής:
«Οργανωμένο σχέδιο», «αλητήριοι εμπρηστές», υπόνοιες για «τούρκους πράκτορες» και άλλα παρόμοια σενάρια διακινήθηκαν τις τελευταίες ημέρες από κυβερνητικά χείλη μπροστά στις καταστροφικές φωτιές που έκαψαν σχεδόν 1,3 εκατ. στρέμματα τη φετινή αντιπυρική περίοδο.
Πρόκειται για τη μεγαλύτερη καταστροφή των τελευταίων 16 ετών, όπως πλέον καταγράφονται στα στατιστικά στοιχεία. Και οι φωτιές δεν έχουν σβήσει ακόμη.
Η χώρα εμφανίζεται «γυμνή» απέναντι στις φυσικές καταστροφές και η σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες το αποδεικνύει. Με τη γλώσσα των αριθμών, φέτος είχαμε στην Ελλάδα 52% λιγότερες μεγάλες δασικές πυρκαγιές, αλλά ταυτόχρονα καταγράφηκε αύξηση των καμένων εκτάσεων κατά… 195%!
Με λίγα λόγια, ο σχεδιασμός της κυβέρνησης κατέρρευσε παταγωδώς, ενώ οι διαβεβαιώσεις περί «ετοιμότητας» διαψεύστηκαν από την ίδια την πραγματικότητα.
Μάλιστα, όπως φαίνεται από τα στατιστικά στοιχεία, όπως αυτά προκύπτουν από την ανάλυση των δεδομένων του Ευρωπαϊκού Συστήματος Πληροφόρησης για Δασικές Πυρκαγιές (https://effis.jrc.ec.europa.eu) που επεξεργάστηκε η Πυρομετεωρολογική Ομάδα FLAME της μονάδας ΜΕΤΕΟ του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΕΑΑ), στη χώρα μας το φετινό καλοκαίρι η μέση καμένη έκταση ανά μεγάλη δασική πυρκαγιά, από την αρχή του έτους έως και την Πέμπτη 24.08.2023, σημειώνει αύξηση +517% σε σύγκριση με τον αντίστοιχο μέσο όρο της περιόδου 2002 – 2022.
Φωτιές: Θλιβερή πρωτιά της Ελλάδας σε καμένες εκτάσεις ανάμεσα σε 20 μεσογειακές χώρες
Ειδικότερα, όπως αναφέρει το Meteo:
Η αθροιστικά καμένη έκταση στην Ελλάδα, από την αρχή του έτους έως και την Πέμπτη 24.08.2023, καταγράφει αύξηση +195% σε σύγκριση με την έκταση που κατά μέσο όρο (2002 – 2022) καίγεται ετησίως στη χώρα μας.
Καταγράφοντας 281.480 στρέμματα καμένων εκτάσεων έως την Πέμπτη 24.08.2023, η Ελλάδα κατατάσσεται πρώτη μεταξύ 20 Μεσογειακών χωρών. Δεύτερη έρχεται η Ισπανία με 824.640 στρέμματα και τρίτη η Ιταλία με 595.330 στρέμματα. Αύξηση των καμένων εκτάσεων καταγράφουν επίσης η Γαλλία (+66%) και το Μαρόκο (+30%), ενώ μείωση καταγράφεται στις υπόλοιπες χώρες.
Ο αθροιστικός αριθμός των μεγάλων δασικών πυρκαγιών (>300 στρέμματα) στην Ελλάδα, από την αρχή του έτους έως και την Πέμπτη 24.08.2023, καταγράφει μείωση -52% σε σύγκριση με τον αριθμό μεγάλων δασικών πυρκαγιών που κατά μέσο όρο (2002 – 2022) εκδηλώνονται στη χώρα μας σε ετήσια κλίμακα. Αύξηση του αριθμού των δασικών πυρκαγιών καταγράφεται σε Ισπανία (+78%), Γαλλία (+194%), Μαρόκο (+51%), Κύπρο (+2%), Λιβύη (+3%) και Σλοβενία (+14%).
Καταγράφοντας 27 μεγάλες δασικές πυρκαγιές (>300 στρέμματα) έως την Πέμπτη 24.08.2023, η Ελλάδα κατατάσσεται έβδομη μεταξύ 20 Μεσογειακών χωρών. Στην πρώτη θέση βρίσκεται η Ισπανία με 340 δασικές πυρκαγιές κατά τη διάρκεια του 2023.
Η μέση καμένη έκταση ανά μεγάλη δασική πυρκαγιά στην Ελλάδα, από την αρχή του έτους έως και την Πέμπτη 24.08.2023, σημειώνει αύξηση +517% σε σύγκριση με τον αντίστοιχο μέσο όρο της περιόδου 2002 – 2022.
Καταγράφοντας, κατά μέσο όρο, 462 στρέμματα ανά δασική πυρκαγιά έως την Πέμπτη 24.08.2023, η Ελλάδα κατατάσσεται πρώτη μεταξύ 20 Μεσογειακών χωρών, με τεράστια μάλιστα διαφορά. Δεύτερη έρχεται η Αλγερία με μέσο όρο 10.517 ανά δασική πυρκαγιά και τρίτη η Συρία με μέσο όρο 6.053 στρέμματα ανά δασική πυρκαγιά. Αυξήσεις καταγράφονται επίσης σε Τυνησία (+1%) και Ιταλία (+35%), με τις υπόλοιπες χώρες να παρουσιάζουν μείωση στον μέσο όρο των στρεμμάτων ανά δασική πυρκαγιά.
Τα διαγράμματα της κυβερνητικής αποτυχίας στις φωτιές
Εικόνα 1. Συνολική καμένη έκταση στις χώρες της Μεσογείου έως την Πέμπτη 24 Αυγούστου 2023
Εικόνα 2. Συνολικός αριθμός μεγάλων δασικών πυρκαγιών (>300 στρέμματα) στις χώρες της Μεσογείου έως την Πέμπτη 24 Αυγούστου 2023
Εικόνα 3. Μέση καμένη έκταση ανά μεγάλη δασική πυρκαγιά στις χώρες της Μεσογείου έως την Πέμπτη 24 Αυγούστου 2023
Meteo: Απαιτείται άμεση, δραστική αλλαγή στη διαχείριση των δασικών πυρκαγιών
«Τα στοιχεία αυτά καταδεικνύουν ότι απαιτείται μια άμεση, δραστική αλλαγή προς ολοκληρωμένες λύσεις διαχείρισης και αντιμετώπισης των δασικών πυρκαγιών. Σε αυτή την κατεύθυνση, η μονάδα ΜΕΤΕΟ/ΕΑΑ μπορεί να συνεισφέρει με εργαλεία και υπηρεσίες όπως ενδεικτικά είναι (1) το εκτεταμένο και πιο πυκνό δίκτυο αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών στην Ελλάδα, (2) το προηγμένο προγνωστικό σύστημα ταχείας απόκρισης IRIS 2.0, και (3) οι υψηλής ανάλυσης μετεωρολογικές και πυρομετεωρολογικές προγνώσεις», υπογραμμίζει το Meteo.
Κρανίου τόπος η Ελλάδα: Η μεγαλύτερη καταστροφή των τελευταίων 16 χρόνων
Σύμφωνα με το Meteo, μόνο κατά την τελευταία τριετία οι φωτιές στην Ελλάδα έχουν κατακάψει σχεδόν 3.000.000 στρέμματα.
Πιο αναλυτικά:
Έως την Τετάρτη 23.08.2023, οι δασικές πυρκαγιές που έχουν εκδηλωθεί στη χώρα μας έχουν κατακάψει περισσότερα από 1.200.000 στρέμματα.
Η έκταση που έχει καεί έως την Τετάρτη 23.08.2023 αντιστοιχεί σε περίπου 3 φορές την έκταση που κατά μέσο όρο (2006 – 2022) καίγεται ετησίως στη χώρα μας.
Οι μέχρι σήμερα (Τετάρτη, 23.08.2023) καμένες εκτάσεις στη χώρα μας υπολείπονται κατά περίπου 40.000 στρέμματα από την επόμενη χειρότερη επίδοση που καταγράφηκε το 2021 με συνολικά 1.300.590 στρέμματα.
Είναι πολύ πιθανό η χρονιά του 2023 να χαρακτηριστεί ως η δεύτερη χειρότερη των τελευταίων 17 ετών (το 2007 παραμένει πρώτο, με περισσότερα από 2.700.000 στρέμματα).
Κατά τη διάρκεια του Ιουλίου 2023 κάηκαν περισσότερα από 520.000 στρέμματα, ενώ κατά τη διάρκεια του Αυγούστου 2023 (έως την Τετάρτη 23.08.2023) έχουν καεί περισσότερα από 730.000 στρέμματα.
Τα τελευταία 3 έτη (2021, 2022, 2023), οι δασικές πυρκαγιές στη χώρα μας έχουν κατακάψει σχεδόν 3.000.000 στρέμματα.
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει το Meteo, «τα παραπάνω στοιχεία τονίζουν την ανάγκη για άμεσο και ολικό επανασχεδιασμό της στρατηγικής διαχείρισης των δασικών πυρκαγιών στη χώρα μας. Η νέα στρατηγική θα πρέπει να αναγνωρίζει τη διεπιστημονικότητα του προβλήματος των δασικών πυρκαγιών και να βασίζεται σε σύγχρονη επιστημονική γνώση, αξιοποιώντας υπηρεσίες και εργαλεία που είναι ήδη διαθέσιμα».
Φωτιά στον Έβρο 2023 – Η μεγαλύτερη δασική πυρκαγιά των τελευταίων 20 ετών στην Ελλάδα
Νεότερα δορυφορικά δεδομένα που έγιναν διαθέσιμα από την Υπηρεσία Ταχείας Χαρτογράφησης Copernicus της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναδεικνύουν τη δασική πυρκαγιά στον Έβρο ως την μεγαλύτερη δασική πυρκαγιά των τελευταίων πάρα πολλών ετών σε ευρωπαϊκό έδαφος. Όπως προκύπτει από την ανάλυση των δορυφορικών δεδομένων, η συνολική έκταση που κατέκαψε η δασική πυρκαγιά του Έβρου, η οποία προέκυψε από τη συνένωση των πυρκαγιών σε Αλεξανδρούπολη και Δαδιά, ξεπερνά τα 720.000 στρέμματα (έως την 23.08.2023, 12:19 τοπική ώρα).
Υιοθετώντας τον ορισμό μιας μέγα-πυρκαγιάς ως μιας πυρκαγιάς που ξεπερνά σε έκταση τα 100.000 στρέμματα, η Πυρομετεωρολογική Ομάδα FLAME της μονάδας ΜΕΤΕΟ του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΕΑΑ) παρουσιάζει στο χάρτη της Εικόνας 1 τις μέγα-πυρκαγιές που έπληξαν την Ελλάδα από το 2002 έως και το 2023. Πρόκειται για συνολικά 16 μέγα-πυρκαγιές, οι οποίες κατέκαψαν περισσότερα από 4.200.000 στρέμματα, ουσιαστικά από το 2007 και έπειτα. Μεταξύ αυτών, η δασική πυρκαγιά στον Έβρο αναγνωρίζεται πλέον ως η μεγαλύτερη σε έκταση μέγα-πυρκαγιά των τελευταίων 21 ετών στην Ελλάδα.
Τέλος, σημαντικό είναι να σημειωθεί πως το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών των μέγα-πυρκαγιών σημειώθηκαν την τριετία 2007-2009 (9 στο σύνολο), 1 το 2012 και 6 την τριετία 2021-2023.
Κρανίου τόπος ο Έβρος: Οι αποκαλυπτικοί χάρτες
Έκταση μεγαλύτερη των 617.000 στρεμμάτων έχει κατακάψει μέχρι το μεσημέρι της Τετάρτης (23/8) η φωτιά που εκδηλώθηκε το Σάββατο στην περιοχή Μελίας Έβρου, με βάση τις πιο πρόσφατες εικόνες υψηλής ανάλυσης του περιβαλλοντικού δορυφόρου Sentinel-2, που ανέλυσε η υπηρεσία χαρτογράφησης καμένων εκτάσεων του Εθνικού Παρατηρητηρίου Δασικών Πυρκαγιών (ΕπαΔαΠ), η οποία υλοποιείται από το εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής και Τηλεπισκόπησης του Τμήματος Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του ΑΠΘ. Αντίστοιχα έκταση μεγαλύτερη των 50.000 στρεμμάτων έχει κατακάψει η πυρκαγιά στη Φυλή Αττικής.
Πιο συγκεκριμένα, στους χάρτες που δημοσιεύει το ΑΠΕ-ΜΠΕ (επισυνάπτονται) φαίνεται ότι οι καμένες εκτάσεις για τις περιοχές Φυλής του Νομού Αττικής και Αλεξανδρούπολης του Νομού Έβρου μέχρι τις 12 μ.μ. (23/08/2023) ανέρχονται στα 50.057 και 617.571 στρέμματα αντίστοιχα. Η χαρτογράφηση πραγματοποιήθηκε με δεδομένα Sentinel-2 (χωρικής διακριτικής ικανότητας 10μ.)
Η ομάδα του Εργαστηρίου του ΑΠΘ σημειώνει, ωστόσο, ότι «οι περιοχές καλύπτονται σε μεγάλο μέρος από σύννεφα και καπνό και πιθανώς να υπάρχουν ενδιάμεσες περιοχές που έχουν εκτιμηθεί λανθασμένα ως καμένες». Επιπλέον, διευκρινίζει πως «παρατηρούνται ενεργά μέτωπα και στις δύο πυρκαγιές, τα οποία αναμένεται να επηρεάσουν σημαντικά την τελική εκτίμηση της καμένης έκτασης».
Μεγάλες οι καταστροφές
Μεγάλη απώλεια ζωικού κεφαλαίου και καλλιεργήσιμων εκτάσεων στον Έβρο, αλλά και την καταστροφή ποιμνιοστασίων, υποδομών, αποθηκών και γεωργικών μηχανημάτων, λόγω της πυρκαγιάς που ξέσπασε τα ξημερώματα του Σαββάτου στην περιοχή Μελία της Αλεξανδρούπολης και ακόμη μαίνεται στην περιοχή, αποτυπώνουν τα τελευταία δεδομένα που γνωστοποίησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο προϊστάμενος του υποκαταστήματος του ΕΛΓΑ στην Αλεξανδρούπολη (με ευθύνη και στις περιοχές Ξάνθης, Ροδόπης και Έβρου) Δημήτρης Πανταζής.
Μέχρι στιγμής και σύμφωνα με τα επιβεβαιωμένα στοιχεία που έχει στη διάθεσή του ο κ. Πανταζής, στην περιοχή του Έβρου έχουν καεί 1.200 μελίσσια και κυψέλες, σε σύνολο 26.264 σε Νότιο Έβρο, Σουφλί και Αλεξανδρούπολη, στην οποία και εντοπίζονται τα 16.068, ενώ απαναθρακώθηκαν λόγω της φωτιάς 910 μικρόσωμα ζώα, με την πλειονότητά τους να είναι κατσίκια και πρόβατα, 30 αρνάκια και οκτώ αγελάδες. «Πρόκειται για τεράστια καταστροφή», σημείωσε ο κ. Πανταζής, προσθέτοντας ότι «οι προαναφερόμενες απώλειες έχουν καταγραφεί και σήμερα αναμένεται να κλείσουν από τον ΕΛΓΑ». Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με στοιχεία της περιφερειακής ενότητας Έβρου σε Αλεξανδρούπολη, Φέρρες, Σουφλί και Σαμοθράκη είναι καταγεγραμμένα 15.716 βοοειδή, 130.871 αιγοπρόβατα και 4.177 χοιρινά.
Επιπλέον, σύμφωνα με τον προϊστάμενο του υποκαταστήματος του ΕΛΓΑ στην Αλεξανδρούπολη, υπολογίζεται ότι υπερβαίνουν τα 50 τα ποιμνιοστάσια που έχουν καεί στον Έβρο, ενώ ο ίδιος χαρακτήρισε πρώιμη την όποια εκτίμηση σχετικά με τις αγροτικές υποδομές, τις αποθήκες με προϊόντα και ζωοτροφές και τον γεωργικό εξοπλισμό που έχουν καταστραφεί λόγω της πυρκαγιάς.
Αναφορικά με τις καλλιεργούμενες εκτάσεις στην περιοχή, ο ίδιος ανέφερε ότι οι καμένες εκτάσεις εκτιμώνται σε χιλιάδες στρέμματα, ενώ υπενθύμισε ότι στις περιοχές που πέρασε ήδη η πυρκαγιά, μεταξύ άλλων τις Νίψα, Αμφιτρίτη, Λουτρό, Αετοχώρι, Πεύκα και προς την περιοχή των Φερρών, καλλιεργούνται κυρίως ηλιόδεντρα, αμπέλια, αμύγδαλα και κάποιες μέντες και τριφύλλια.
Σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία του 2022, που διέθεσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο ειδικός σύμβουλος των Ελληνικών Επιχειρήσεων Εξαγωγής Διακίνησης Φρούτων, Λχανικών και χυμών «Incofruit Hellas», Γιώργος Πολυχρονάκης, στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη ανέρχονται σε 442.469 εκτάρια οι καλλιεργούμενες εκτάσεις, εκ των οποίων τα 165.554 εκτάρια στον Έβρο, τα 101.666 εκτάρια σε Ροδόπη, τα 50.597 εκτάρια σε Καβάλα 50.597 εκτάρια, σε Ξάνθη 56.041 εκτάρια και σε Δράμα 68.613 εκτάρια.
