Σε ποιο σημείο της Ελλάδας τραβήχτηκε αυτή η φωτογραφία; Από εκεί κατάγεται η “δέκατη μούσα”, ο Ελύτης, ο Μυριβήλης και ο Βενέζης

Της Καλλιόπης Χαραλαμποπούλου

Σε ποιο σημείο της Ελλάδας τραβήχτηκε αυτή η φωτογραφία; Από εκεί κατάγεται η “δέκατη μούσα”, ο Ελύτης, ο Μυριβήλης και ο Βενέζης …

 

«….. Πουθενά, σε κανένα άλλο μέρος του κόσμου,

ο Ήλιος και η Σελήνη δε συμβασιλεύουν τόσο αρμονικά,

δε μοιράζονται τόσο ακριβοδίκαια την ισχύ τους

όσο επάνω σ‘ αυτό το κομμάτι γης που κάποτε,

ποιος ξέρει σε τι καιρούς απίθανους, ποιος Θεός, για να κάνει το κέφι του,

έκοψε και φύσηξε μακριά, ίδιο πλατανόφυλλο καταμεσής του πελάγους.

 

Μιλώ για το νησί που αργότερα, όταν κατοικήθηκε, ονομάστηκε «Λέσβος», και που η θέση του, όπως τη βλέπουμε σημαδεμένη στους γεωγραφικούς χάρτες, δε μοιάζει να ανταποκρίνεται και πολύ στην πραγματικότητα.», έγραφε ο Οδυσσέας Ελύτης στο βιβλίο του ” Ο ζωγράφος Θεόφιλος”.

Το νησί της Λέσβου κατοικείται από το 3.300 π.Χ. από τους Πελασγούς, τους Λέλεγες και τους Τυρρηνούς. Το όνομα του, όμως, το πήρε από τον Λέσβο, που έφτασε μαζί με τους Λάπιθες από τη Θεσσαλία

Κατά την Ελληνιστική περίοδο, η Λέσβος βρισκόταν υπό την επιρροή της μακεδονικής κυριαρχίας και αργότερα των Πτολεμαίων. Μάλιστα το 88 π. Χ. η Λέσβος συμπαρατάχθηκε με τον βασιλιά του Πόντου Μιθριδάτη, με σκοπό να εκδιώξει τους Ρωμαίους από την περιοχή του Αιγαίου.

Η αποτυχημένη αυτή προσπάθεια οδήγησε σε κατάληψη του νησιού και σε κυρώσεις από τους Ρωμαίους.

Το 1922 μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή η Λέσβος υπήρξε τόπος εγκατάστασης προσφύγων. Η μαζική έλευση προσφύγων αναδιοργάνωσε τις κοινωνικές δομές και την κατανομή του πληθυσμού, ενώ οδήγησε το νησί σε οικονομική άνθηση, λόγω της κοσμοπολίτικης σκέψης και των γνώσεων που έφεραν οι πρόσφυγες πάνω σε όλους τους τομείς της οικονομικής δραστηριότητας.

Η Λέσβος με τη Συνθήκη της Λωζάνης (1923) παραχωρήθηκε οριστικά στην Ελλάδα.

Στη Λέσβο επικρατεί ο μύθος ότι το νησί είχε την εύνοια των Μουσών, γιατί οι κάτοικοί του θάψανε με τιμές το κεφάλι του Ορφέα, γιου της Μούσας Καλλιόπης, που εκβράστηκε στις ακτές του, έπειτα από τον διαμελισμό του από τις γυναίκες της Θράκης.

Αποτελεί από την αρχαιότητα έως και τα νεώτερα χρόνια γενέτειρα ενός μεγάλου αριθμού ποιητών, μουσικών, ιστορικών και φιλοσόφων. Από την αρχαιότητα εκείνη που ονομάστηκε δεκάτη Μούσα, η κορυφαία ποιήτρια Σαπφώ.

Τον 20ο αιώνα η Λέσβος “γέννησε” τον πεζογράφο Στρατή Μυριβήλη, τον Ηλία Βενέζη, τον Νομπελίστα Οδυσσέα Ελύτη και τον ζωγράφο Θεόφιλο. Η μητέρα του Ελύτη καταγόταν από τον Παπάδο Λέσβου και ο παππούς του αφιέρωσε τη ζωή του σε αυτό. Σήμερα υπάρχει μουσείο αφιερωμένο στην οικογένεια.

Ο ιστορικός ναός του Αγίου Θεράποντα

Ο Ναός είναι ο μεγαλύτερος του νησιού και αποτελεί κράμα Βυζαντινού και Γοτθικού ρυθμού με στοιχεία Μπαρόκ. Στη θέση του υπήρχε από το 17ο αιώνα ένα μικρό παρεκκλήσι αφιερωμένο στον Άγιο, που εξυπηρετούσε τις λειτουργικές ανάγκες των αρρώστων του “Ξενοδοχειού”, του μοναδικού τότε Φιλανθρωπικού Ιδρύματος, στο οποίο νοσηλεύονταν οι άρρωστοι, έβρισκαν στοργή οι ηλικιωμένοι και στέγη οι άστεγοι και οι ταξιδιώτες.

Σύμφωνα με τις υπάρχουσες πηγές ο πρώτος Ναός χτίστηκε πάνω στα ερείπια αρχαίου οικοδομήματος, που πιθανότητα να ήταν ο ναός του θεού Απόλλωνα ή η σχολή της ποιήτριας Σαπφώς.

Και πιο πολύ πιο βαθιά πίσω απ’ τα κύματα στο Νησί με τους κόλπους των ελαιώνων….στα νερά της Γέρας ν’ ακουμπά τα δάχτυλα και τα πέντε ν’ ανάβουνε χωριά ο Παπάδος ο Πλακάδος ο Παλαιόκηπος ο Σκόπελος και ο Μεσαγρός εξουσία και κλήρος της γενιάς μου. Απόσπασμα από το Άξιον Εστί, του Οδυσσέα Ελύτη, που μιλά για τον τόπο καταγωγής του από την πλευρά την μητέρας του, τον Παπάδο Λέσβου.