COVID-19 
Μεγαλώνει ο πόνος και η οργή με αποδέκτη τον Ερντογάν στην «πληγωμένη» από το φονικό σεισμό Τουρκία. Νέα βίντεο που προκαλούν σάλο δείχνουν ότι στο πρόσφατο παρελθόν ο Τούρκος πρόεδρος περηφανευόταν ότι επιτρέπει στους κατασκευαστές να…παρακάμπτουν κανόνες ασφαλείας, λύνοντας υποτίθεται το επιτακτικό πρόβλημα της στέγασης.
Νέα βίντεο από το… αμαρτωλό παρελθόν του Ερντογάν κάνουν τον γύρο του κόσμου και αποδεικνύουν οτι ο Τούρκος πρόεδρος περηφανευόταν κάποτε ότι επέτρεπε στους κατασκευαστές να παρακάμπτουν κρίσιμους κανονισμούς ασφαλείας, «λύνοντας το στεγαστικό πρόβλημα» της Τουρκίας, όπως διαφήμιζες σε προεκλογικές περιόδους.
Την ώρα που ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αγωνίζεται να υπερασπιστεί την απάντησή της κυβέρνησής του στον καταστροφικό σεισμό 7,8 Ρίχτερ της περασμένης Δευτέρας που άφησε πίσω περισσότερους απο 37.000 νεκρούς σε Τουρκία και Συρία, μία σειρά απο βίντεο που επανήλθαν στη δημοσιότητα, μεγαλώνουν την οργή των σεισμόπληκτων και ρίχνουν νέα σκιά στο «σύστημα Ερντογάν», παραμονές των προγραμματισμένων για τις 14 Μαίου κρίσιμων εκλογών στη γείτονα.
Τα βίντεο που τραβήχτηκαν πριν από μερικά χρόνια δείχνουν τον Ερντογάν να χαιρετίζει μερικά από τα στεγαστικά έργα που κατέρρευσαν, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν χιλιάδες άνθρωποι. Οι επικριτές του λένε ότι επέτρεπε στους εργολάβους να αφήνουν κατά μέρος κρίσιμους κανονισμούς ασφαλείας, μεγιστοποιώντας τα κέρδη τους αλλά εκθέτοντας τους κατοίκους σε τεράστιο κίνδυνο.
Τα βίντεο έχουν τροφοδοτήσει την οργή του κοινού, μετά την καθυστερημένη απάντηση των αρχών στον φονικότερο σεισμό στον κόσμο εδώ και μια δεκαετία που άφησε πίσω χιλιάδες νεκρούς και τραυματίες χωρίς σπίτι, φαγητό ή θέρμανση στη μέση του χειμώνα.
Τα «βίντεο της ντροπής»
Σε ένα βίντεο, που τραβήχτηκε κατά τη διάρκεια μιας προεκλογικής στάσης ενόψει των τοπικών εκλογών στην Τουρκία του Μαρτίου 2019, ο Ερντογάν απαρίθμησε μερικά από τα κορυφαία επιτεύγματα της κυβέρνησής του, συμπεριλαμβανομένων των νέων κατοικιών στην «πληγωμένη» πλέον πόλη Καχραμανμάρας, γνωστή και ως Μαράς, κοντά στο επίκεντρο του σεισμού της περασμένης εβδομάδας.
«Λύσαμε το πρόβλημα 144.156 πολιτών του Μάρας με την αμνηστία σε ζώνες», είπε ο Ερντογάν, χρησιμοποιώντας τον όρο του για τις αμνηστίες οικοδομής που μοιράστηκαν αφειδώς από την κυβέρνηση του, δίνοντας το «πράσινο φως» στους εργολάβους να αγνοήσουν τους αυστηρούς κώδικες ασφαλείας για την κατασκευή πολυκατοικιών, κατοικιών και κτηρίων γραφείων πιο ανθεκτικών στη σεισμογενή Τουρκία.
2019 video of Erdoğan praising zoning amnesty in quake-hit province goes viral
Μηχανικοί και αρχιτέκτονες καταγγέλλουν ότι η έλλειψη χαρακτηριστικών ασφαλείας σχεδιασμένων για την απορρόφηση των κραδασμών από τους σεισμούς πιθανότατα συνέβαλε στην αύξηση του αριθμού των νεκρών.
Σε μια άλλη στάση το 2019, στην επαρχία Χατάι της νότιας Τουρκίας, ο Ερντογάν ήταν και πάλι πρόθυμος να διαφημίσει τη…λύση στο στεγαστικό που δημιούργησε η κυβέρνησή του. «Έχουμε λύσει τα προβλήματα 205.000 πολιτών του Χατάι με την ειρήνη των ζωνών», είπε, χρησιμοποιώντας ένα άλλο όνομα για τις «δολοφονικές» αμνηστίες που επέτρεψαν να ανεγερθούν κτήρια, ανίκανα να αντέξουν τους σεισμούς.
Τα βίντεο αναφέρθηκαν από τα τουρκικά ειδησεογραφικά site όπως το Duvar και το Diken και έχουν κυκλοφορήσει ευρέως. Το Duvar επικαλέστηκε έναν ανώτερο αξιωματούχο της Κωνσταντινούπολης, τον Μπουγκρά Γκιοκτσέ, ο οποίος έδωσε αναλυτικά τα δεκάδες χιλιάδες πιστοποιητικά αμνηστίας κτηρίων που είχαν χορηγηθεί πριν από τις γενικές εκλογές του 2018 στις 10 επαρχίες που επλήγησαν από τον σεισμό.
2018 yılında çıkartılan “İmar Barışı” uygulaması önceki imar aflarından boyut, kapsam, nitelik bakımından ayrılır.
Bu kanunla 2018 yılına kadar imar mevzuatına aykırı durumlar beyanla kayıt altına alındı. Bakanlıktan alınan yapı kayıt belgeleri ile sorunlu konutlar korundu.
— Dr. Buğra Gökce (@gokcebugra) February 10, 2023
Περιλάμβαναν περισσότερα από 40.000 πιστοποιητικά αμνηστίας στην πληγείσα επαρχία Γκαζιαντέπ, είπε ο αξιωματούχος. Η αμνηστία σήμαινε ότι ορισμένοι κατασκευαστές θα έπρεπε να πληρώσουν πρόστιμο, αλλά τα κατασκευαστικά τους έργα θα μπορούσαν να προχωρήσουν κανονικά ακόμη και εάν δεν πληρούσαν τους περιορισμούς του κώδικα, σύμφωνα με δημοσιεύματα τουρκικών ΜΜΕ.
«Υπάρχει ένας υπεύθυνος για την καταστροφή και είναι ο Ερντογάν»
Ο Ερντογάν έχει αναγνωρίσει ορισμένα αρχικά προβλήματα με την αντίδραση της χώρας στον σεισμό, αλλά είπε ότι καμία κυβέρνηση δεν θα μπορούσε να είναι έτοιμη για μια καταστροφή αυτού του μεγέθους. Ωστόσο, ο ηγέτης της αξιωματικής αντιπολίτευσης της Τουρκίας, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, είπε ότι «αν υπάρχει ένας υπεύθυνος για αυτό, αυτός είναι ο Ερντογάν».
Δριμεία επίθεση στην πρακτική της αμνηστίας για τους οικοδόμους, εξέφρασε και ο κύριος σύλλογος μηχανικών και αρχιτεκτόνων της χώρας, λέγοντας: «Η αμνηστία είναι μια πρόσκληση για θάνατο». Ο σύλλογος πρόσθεσε, «Στη χώρα μας, οι χωροταξικές αμνηστίες ήταν ένα από τα σημαντικότερα κίνητρα για παράνομες κατασκευές και έχουν καταστήσει αβέβαιο για την κοινωνία να ζει σε υγιή και ασφαλή σπίτια». Η ομάδα είπε ότι η πρακτική χρησιμοποιείται «για λόγους πολιτικού κέρδους» και πρέπει να σταματήσει.
Deprem değil bina öldürür, depremle yaşamayı öğrenmemiz ve buna göre tedbirler almamız gerekiyor.
— Recep Tayyip Erdoğan (@RTErdogan) August 17, 2013
Ο τουρκικός ειδησεογραφικός ιστότοπος Duvar δημοσίευσε ένα tweet από τον Ερντογάν από το 2013, με αφορμή την επέτειο του σεισμού του Μαρμαρά το 1999 που σκότωσε περισσότερους από 17.000 ανθρώπους. «Τα κτίρια σκοτώνουν, όχι οι σεισμοί. Πρέπει να μάθουμε να ζούμε με τους σεισμούς και να λαμβάνουμε ανάλογα μέτρα».
Tι είναι η «κατασκευαστική αμνηστία»
Η αμνηστία κατασκευών, γνωστή και ως «ειρήνη ανασυγκρότησης» ή «συμφιλίωση ζωνών» (τουρκικά: imar barışı ή imar affı), είναι το σύνολο της τουρκικής νομοθεσίας για την καταχώριση και τη νομιμοποίηση προηγούμενων παράνομων κατασκευών. Μπορεί να χορηγηθεί σε κτήρια χωρίς καμία πολεοδομική άδεια ή κτήρια που δεν συμμορφώνονται με τους οικοδομικούς κώδικες, όπως οι κώδικες πυρκαγιάς και αντισεισμικής θωράκισης.
Οι αμνηστίες κατά ζώνες δίνονται κατά βάση για οικονομικούς και πολιτικούς λόγους, ως μια λαϊκίστικη μέθοδος απόκτησης ψήφων και έχουν εφαρμοστεί πολλές φορές πριν από τις εκλογές στην τουρκική ιστορία. Το πρώτο επίσημο σχέδιο αμνηστίας ζωνών έγινε αποδεκτό από το κοινοβούλιο το 1984, αν και η κυβέρνηση είχε εφαρμόσει παρόμοιες πολιτικές στο παρελθόν από τα τέλη της δεκαετίας του 1940. Έχουν εκδοθεί συνολικά 19 αμνηστίες ζωνών από το 1948.
Η τελευταία κατασκευαστική αμνηστία στην Τουρκία έγινε δεκτή από την κυβέρνηση τον Μάιο του 2018, πέντε εβδομάδες πριν από τις προεδρικές εκλογές του 2018, με τις αρχές να δίνουν άδειες χρήσης σε περισσότερα από 3 εκατομμύρια κτήρια που δεν χτίστηκαν σύμφωνα με τους κανονισμούς. Η αμνηστία έγινε νόμος στις 4 Ιουνίου 2018 με δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα της Κυβέρνησης. Από το 2022, περισσότερα από 7 εκατομμύρια κτήρια έχουν λάβει άδειες μέσω της αμνηστίας του 2018, 5,8 εκατομμύρια εκ των οποίων είναι κατοικίες.
Οι κατασκευαστικές αμνηστίες επικρίθηκαν από πολυάριθμες οργανώσεις όπως η Ένωση Επιμελητηρίων Τούρκων Μηχανικών και Αρχιτεκτόνων. Μετά τον σεισμό του 2020 και το νέο φονικό εγκέλαδο το θέμα επανήλθε στον δημόσιο διάλογο.
