COVID-19 
Οι ερευνητές του Εθνικού Αστεροσκοπείου χαρακτηρίζουν την απόφαση της κυβέρνησης Μητσοτάκη να υπαχθεί στο υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας «λανθασμένη και «επικίνδυνη για το ΕΑΑ και την έρευνα», όπως αναφέρουν σε επιστολή τους προς την κυβέρνηση. Την ίδια ώρα, μεγάλη κινητοποίηση σε διεθνές επίπεδο με συλλογή υπογραφών βρίσκεται σε εξέλιξη.
Μέχρι στιγμής έχουν συγκεντρωθεί 2.496 υπογραφές από 65 χώρες στην πλατφόρμα Petitions. Μεταξύ άλλων, υπογράφουν εργαζόμενοι: Πρυτάνεις, καθηγητές σε Πανεπιστήμια και Πολυτεχνεία (MIT, Cambridge, Oxford, Sorbonne, ETH Zurich κ.ά.)
Σε διεθνείς/ευρωπαϊκούς Οργανισμούς, όπως ό Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός, International Seismological Centre, International Space Science Institute, European Southern Observatory
Σε Εθνικούς Οργανισμούς, όπως NASA, German Aerospace Center (DLR)
Σε Ερευνητικά Κέντρα και Ινστιτούτα, σε Πανεπιστήμια και Πολυτεχνεία, σε Αστεροσκοπεία
Η επιστολή στον Κυριάκο Μητσοτάκη
«Εμείς, οι επιστήμονες και οι ερευνητές του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (Ε.Α.Α.), φέρνουμε επειγόντως υπόψη σας μια άκρως ανησυχητική πρόσφατη εξέλιξη σχετικά με τον οργανισμό μας και ζητάμε τη στήριξή σας.
Το NOA είναι ένα δημόσιο ερευνητικό κέντρο με μακρόχρονη ιστορία στην έρευνα που εκτείνεται σε περισσότερα από 180 χρόνια, αποτελώντας ουσιαστικά το πρώτο ερευνητικό ίδρυμα του σύγχρονου ελληνικού κράτους. Όπως πολλοί από εσάς γνωρίζετε, μερικά από τα βασικά του θέματα περιλαμβάνουν την Αστρονομία, την Αστροφυσική, τις Διαστημικές εφαρμογές, το Περιβάλλον, την Ενέργεια και τη Μετεωρολογία, τη Σεισμολογία και τη Γεωδυναμική.
Το ΝΟΑ, όπως όλα τα ελληνικά ερευνητικά κέντρα, εποπτεύεται από τη Γενική Γραμματεία Έρευνας & Καινοτομίας (ΓΓΕΑ) του Υπουργείου Ανάπτυξης. Στις 15/11/2023 η Ελληνική Κυβέρνηση αποφάσισε να μεταφέρει το ΝΟΑ από το ΓΓΓΙ στο Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Προστασίας του Πολίτη (ΥΠΕΚΠ), προκειμένου να υποστηρίξει τη συγκεκριμένη επιχειρησιακή του αποστολή. Ωστόσο, αυτή η απόφαση παραβλέπει κατάφωρα το γεγονός ότι μόνο ένα πολύ μικρό κλάσμα των ερευνητών του NOA μπορεί να συνεισφέρει με οποιονδήποτε τρόπο στην αποστολή της πολιτικής προστασίας με βάση τα πεδία εμπειρογνωμοσύνης τους.
Σας παρακαλούμε να προσθέσετε την υπογραφή σας σε αυτήν την αναφορά, για να συμβάλετε στη διατήρηση του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών ως ζωτικής σημασίας ερευνητικού κέντρου στην Ελλάδα, διασφαλίζοντας τη συνεχή συμβολή του στην επιστημονική πρόοδο εντός του δικαιώματος έδρας του, της Γενικής Γραμματείας Έρευνας & Καινοτομίας.
Η απόφαση αυτή αποτελεί άμεσο κίνδυνο για την πρόοδο της έρευνας στην Ελλάδα και για τον ίδιο τον ΝΟΑ ως ερευνητικό κέντρο, θέτοντας σε κίνδυνο την τρέχουσα τροχιά εκθετικής του ανάπτυξης για την προσέλκυση ανταγωνιστικής ερευνητικής χρηματοδότησης και την επίτευξη επιστημονικής αριστείας. Αποκαλύπτει επίσης μια θεμελιώδη έλλειψη αναγνώρισης και κατανόησης των μοναδικών λειτουργικών και διαχειριστικών πτυχών που απαιτούνται για την επίβλεψη και την υποστήριξη ενός ερευνητικού κέντρου. Η απαιτούμενη εμπειρογνωμοσύνη για τέτοια θέματα ενοποιείται στο μοναδικό αρμόδιο εποπτικό όργανο, τη ΓΓΕΕ.
Παρακάτω περιγράφονται εννέα επιτακτικά επιχειρήματα που μιλούν ξεκάθαρα ενάντια σε αυτήν την κίνηση:
1. Η κύρια αποστολή του NOA, όπως περιγράφεται στο καταστατικό του, είναι η βασική και εφαρμοσμένη έρευνα, η οποία είναι εντελώς ασύμβατη με το MCCCP.
2. Η υλοποίηση της κύριας αποστολής του ΝΟΑ απαιτεί ακαδημαϊκή ελευθερία, η οποία είναι εγγυημένη εδώ και δεκαετίες μέσω της ΓΓΕΑ, σύμφωνα με τις απαιτήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
3. Η συντριπτική πλειοψηφία (~85%) των επιστημονικών δραστηριοτήτων και επιστημονικών κλάδων που ασχολούνται από το ερευνητικό προσωπικό του NOA δεν σχετίζονται με το MCCCP.
4. Τα εθνικά ερευνητικά κέντρα συνεργάζονται συχνά με υπουργεία, νομαρχίες και άλλους δημόσιους ή ιδιωτικούς φορείς μέσω καθιερωμένων και δοκιμασμένων διαδικασιών, χρησιμοποιώντας μνημόνια συμφωνίας (MoUs) ή προγραμματικές συμφωνίες. Ως εκ τούτου, η συνεργασία μεταξύ του MCCCP και του NOA μπορεί να επιτευχθεί εύκολα και επιτυχώς μέσω τέτοιων διαδικασιών.
5. Ο ξεριζωμός ερευνητικού κέντρου από την εποπτεία της ΓΓΡΙ είναι πρωτοφανής στην Ελλάδα, και θα έχει σοβαρές οργανωτικές και οικονομικές συνέπειες.
6. Η υπαγωγή ενός ερευνητικού κέντρου σε ένα υπουργείο εντελώς άσχετο με την επιστημονική έρευνα είναι εντελώς αχαρτογράφητο έδαφος.
7. Βασική αρχή της καλής δημόσιας διοίκησης είναι να μην επιβάλλονται δραστικές και αχαρτογράφητες αλλαγές σε έναν ισχυρό οργανισμό.
8. Η αποσύνδεση ενός ερευνητικού κέντρου από το δίκτυο ερευνητικών κέντρων της χώρας του δεν έχει, εξ όσων γνωρίζουμε, προηγούμενο σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης.
9. Το Εθνικό Συμβούλιο Έρευνας, Τεχνολογίας και Καινοτομίας και ολόκληρη η ελληνική επιστημονική κοινότητα έχουν δηλώσει ομόφωνα και επισήμως τη διαφωνία τους με την απόφαση αυτή».
