Σταύρος Ξαρχάκος: Για ποιο ταξίδι κίνησες να πας…Να με θυμάσαι και να μ’αγαπάς

Του λιμανιού το καλντερίμι όσοι δε ζήσαν

να που δεν ξέρουν τι `ναι πόνος και καημός,

πώς κλαίει ο άνθρωπος που τα όνειρά του τώρα σβήσαν,

πόσο πικρός του κόσμου ο κατατρεγμός.

Πνιχτές ανάσες και βρισιές, βαμμένα χείλια

παγωμένα στις γωνιές. Κι είναι θάνατος αργός

του πεζοδρόμιου ο δρόμος ο σκληρός.

Πληρωμένες αγκαλιές, ιστορίες τραγικές

γράφονται μέσ` στις κρύες φτωχογειτονιές.

Το τραγούδι σπαραγμός, η ζωή κατατρεγμός,

το καλντερίμι ένας ατέλειωτος καημός.

Του λιμανιού το καλντερίμι όσοι δε ζήσαν,

να που δεν ξέρουν τι `ναι πόνος και καημός.

Πώς κλαίει ο άνθρωπος που τα όνειρά του τώρα σβήσαν,

πόσο πικρός του κόσμου ο κατατρεγμός.

Σβήσαν τα φώτα στα στενά, του λιμανιού

τα καλντερίμια σκοτεινά και σταμάτησε η ζωή

το ψέμα το φτασιδωμένο της να ζει.

Πίκρα, δάκρυ, στεναγμός, ξεχαστήκαν κι ο καημός

έγινε όνειρο γαλάζιος ουρανός και τα πρόσωπα χλωμά,

κουρασμένα τα κορμιά μέσα στον ύπνο ψάχνουν να `βρουν λησμονιά.

Άπονη ζωή
Στίχοι: Λευτέρης Παπαδόπουλος

Άπονη ζωή μας πέταξες στου δρόμου την άκρη μας αδίκησες

ούτε μια στιγμή δεν ήρθες να μας διώξεις το δάκρυ μας κυνήγησες

το κρίμα μας βαρύ μας γέννησες φτωχούς

με την καρδιά πικρή γεμάτη στεναγμούς

Άπονη ζωή  δεν θέλαμε παλάτια κι αστέρια να μας χάριζες

μια μπουκιά ψωμί για μας τα ορφανά περιστέρια  ας χαλάλιζες

μας έδειρε ο βοριάς μας ήπιε η βροχή το αίμα της καρδιάς

γιατί είμαστε φτωχοί

Το παράπονο
Στίχοι: Λευτέρης Παπαδόπουλος

Σου `φερα νερό στις χούφτες
για να πιεις, να ξεδιψάσεις
που ν’ τ’ αχείλι σου πικρό
Κι ως ξεδίψασε η καρδιά σου
βιάστηκες να προσπεράσεις
Τόση πίκρα, τόση δίψα, τόσος πόνος
κι ούτε ένα ευχαριστώ

Σου `φερα ψωμί και μέλι
κι ένα καθαρό σεντόνι
και τον χτύπο απ’ την καρδιά
Και δε μου `δωσες το χέρι
κι έχεις φύγει χελιδόνι
Τόση πίκρα, τόση δίψα, τόση αγάπη
και μια θάλασσα ερημιά

Πολύ σύντομα έγιναν πολύ μεγάλες επιτυχίες και ήταν τα πρώτα τραγούδια που ηχογράφησαν ο Σταύρος Ξαρχάκος ως συνθέτης, όπως κι ο κορυφαίος Λευτέρης Παπαδόπουλος  ως στιχουργός. Αυτό ήταν και το έναυσμα να καθιερωθούν στον καλλιτεχνικό χώρο και να μπουν στο Πάνθεον των σπουδαίων δημιουργών.«Κόκκινα Φανάρια» είναι ο τίτλος του πρώτου του μεγάλου  δίσκου όπου προστέθηκαν κι άλλες μεγάλες επιτυχίες, ανάμεσά τους:

«Σαββατόβραδο στην Καισαριανή» με  ερμηνευτή τον Μπιθικώτση, «Βάλε κι άλλο πιάτο στο τραπέζι» με τη Βίκυ Μοσχολιού.

Τα τρένα που φύγαν

Στίχοι:Βαγγέλης Γκούφας

Τα τρένα που φύγαν αγάπες μού πήρανε.

Αγάπες και κλαίνε, ποια μοίρα τις μοίρανε;

Δώς μου χέρι να πιαστώ να πιαστώ, να κρατηθώ,

ένα γέλιο, μια ματιά κι ανασταίνετ’ η καρδιά.

Το τρένο σε πήρε πουλί, χελιδόνι μου.

Σε τύλιξ’ η νύχτα κι ορφάνεψα μόνη μου.

Δώς μου χέρι να πιαστώ να πιαστώ, να κρατηθώ,

ένα γέλιο, μια ματιά κι ανασταίνετ’ η καρδιά.

Σαββατόβραδο στην Καισαριανή
Στίχοι: Λευτέρης Παπαδόπουλος

Το απομεσήμερο έμοιαζε να στέκει σαν αμάξι γέρικο στην ανηφοριά

κάθε απομεσήμερο στο παλιό μας στέκι πίσω απ` το μαγέρικο του Ντελη-βοριά

Κι όλα μοιάζαν ουρανός και ψωμί σπιτίσιο

κι όλα μοιάζαν ουρανός και πικρό πικρό ψωμί

Γνώριζες τα βήματα ξέκρινα τους ήχους και φωτιές ανάβαμε με σβηστή φωνή

τις βραδιές συνθήματα γράφαμε στους τοίχους

πέφταμε φωνάζοντας κάτω οι Γερμανοί

Κι όλα μοιάζαν ουρανός και ψωμί σπιτίσιο

κι όλα μοιάζαν ουρανός και πικρό πικρό ψωμί

Τάχα τι να ζήλεψαν στα χλωρά σου μάτια που γιομαν τ` απόβραδο γλύκα πρωινή

ήρθαν και βασίλεψαν τα βαθιά σου μάτια κάποιο Σαββατόβραδο στην Καισαριανή

Κι όλα γίναν κεραυνός πελαγίσια αρμύρα κι όλα γίναν κεραυνός και πικρό πικρό ψωμί

Μια εκπληκτική συνεργασία του Σταύρου Ξαρχάκου  είναι με τον μεγάλο στιχουργό Νίκο Γκάτσο,  από το 1965 και μετά, που είχε ως αποτέλεσμα   μεγάλες και διαχρονικές επιτυχίες… : «Ασπρη Μέρα», «Μάτια Βουρκωμένα», «Στου Όθωνα τα χρόνια (Ένα μεσημέρι)», «Με τι καρδιά τον κόσμο ν` αρνηθώ» και πολλά άλλα ακόμα.

Το δίχτυ
Στίχοι :Νίκος Γκάτσος

Κάθε φορά που ανοίγεις δρόμο στη ζωή  μην περιμένεις να σε βρει το μεσονύχτι

έχε τα μάτια σου ανοιχτά βράδυ πρωί  γιατί μπροστά σου πάντα απλώνεται ένα δίχτυ

έχε τα μάτια σου ανοιχτά βράδυ πρωί γιατί μπροστά σου πάντα απλώνεται ένα δίχτυ

Αν κάποτε στα βρόχια του πιαστείς  κανείς δεν θα μπορέσει να σε βγάλει

μονάχος βρες την άκρη της κλωστής κι αν είσαι τυχερός ξεκινά πάλι

μονάχος βρες την άκρη της κλωστής κι αν είσαι τυχερός ξεκινά πάλι

Αυτό το δίχτυ έχει ονόματα βαριά που είναι γραμμένα σ` επτασφράγιστο κιτάπι

άλλοι το λεν του κάτω κόσμου πονηριά κι άλλοι το λεν της πρώτης άνοιξης αγάπη

Αν κάποτε στα βρόχια του πιαστείς κανείς δεν θα μπορέσει να σε βγάλει

μονάχος βρες την άκρη της κλωστής κι αν είσαι τυχερός ξεκινά πάλι

μονάχος βρες την άκρη της κλωστής κι αν είσαι τυχερός ξεκινά πάλι

Ο Νίκος Ξυλούρης ερμήνευσε αξέχαστα

τραγούδια του, όπως… «Γειά σου χαρά σου Βενετιά», «Έβαλε ο Θεός σημάδι», «Παραμύθι παραμύθι», Ήτανε μια φορά και πολλά άλλα.

Από τα τέλη της δεκαετίας του ’60 άρχισε να γράφει και κλασική μουσική (σουίτες μπαλέτου, κοντσέρτα αλλά και συμφωνικά έργα).

Ο δίσκος του  «Το Ρεμπέτικο» του 1983 που ήταν και μουσική για την ομότιτλη ταινία σε σκηνοθεσία του Κώστα Φερρή, βραβεύεται και θεωρείται από τους καλύτερούς του.

Ήτανε μια φορά μάτια μου…
Στίχοι: Κώστας Φέρρης

Στα μάτια παίζει τ` άστρο της αυγής ο ήλιος πλένει τ` όνειρο της γης

πλατύ ποτάμι η αγάπη και βαθύ κουράστηκε και πάει να κοιμηθεί

Για ποιο ταξίδι κίνησες να πας να με θυμάσαι και να μ` αγαπάς

σου κλέβει η ανατολή μικρό φιλί

Στα χείλη καίει πικρό μικρό φιλί ποιο μακρινό ταξίδι σε καλεί

θα φύγεις ξένε, άσπρα τα πανιά  παραμονεύει η λησμονιά

Για ποιο ταξίδι κίνησες να πας να με θυμάσαι και να μ` αγαπάς

σου κλέβει η ανατολή μικρό φιλί