Στρες: H μάστιγα της εποχής που προκαλεί ψυχοσωματικά προβλήματα

Στρες: Οι περισσότεροι από εμάς έχουμε αισθανθεί τα “συμπτώματα” του στρες. Για παράδειγμα, οι παλμοί μας ανεβαίνουν και το στομάχι μας σφίγγεται όταν φρενάρουμε απότομα για να αποφύγουμε μια σύγκρουση κατά την οδήγηση, ή μας πιάνει πονοκέφαλος και ανεβαίνει η πίεσή μας κατά τη διάρκεια ενός καβγά.

Πιθανόν, κατά την επίσκεψη στον γιατρό για κάποιο πρόβλημα, έχουμε ακούσει φράσεις όπως: «Χρειάζεται να ηρεμήσετε λίγο», «Το στρες επιδεινώνει το πρόβλημά σας» ή «Τα συμπτώματά σας οφείλονται στο σωματοποιημένο άγχος». Όμως, είναι το στρες πραγματικά υπεύθυνο για όλα;

Στρες: H μάστιγα της εποχής που προκαλεί ψυχοσωματικά προβλήματα

Οι απόψεις διίστανται και η συζήτηση – αν βασιστεί σε επιστημονικά δεδομένα – θα μπορούσε να είναι εκτενής. Το πρόβλημα είναι ότι τόσο το στρες όσο και οι επιπτώσεις του στον οργανισμό είναι δύσκολο να μετρηθούν.

Παρ’ όλα αυτά, είναι βέβαιο και τεκμηριωμένο ότι το στρες μας επηρεάζει τόσο στιγμιαία όσο και χρόνια, και ότι εκδηλώνεται με συγκεκριμένα συμπτώματα, επιδεινώνει αλλά και προκαλεί συγκεκριμένες ασθένειες, π.χ. καρδιαγγειακά και ψυχικά νοσήματα. Επειδή όλοι αγχωνόμαστε, πρέπει να γνωρίζουμε πότε και πόσο το άγχος μας βλάπτει, να το αναγνωρίζουμε και έτσι να το αντιμετωπίζουμε πιο εύκολα.

Πώς αντιδρούμε όταν μας «πιάνει» το στρες

Σε μια κατάσταση στρες:

• Αλλάζει η συμπεριφορά μας λόγω της επίδρασης στον εγκέφαλο.
• Αυξάνονται ο σφυγμός, η αναπνοή και η αρτηριακή πίεση.
• Διαστέλλονται οι κόρες των ματιών για να ενισχυθούν οι αισθήσεις, συμπεριλαμβανομένης της όρασης.
• Εκκρίνονται περισσότερη αδρεναλίνη και κορτιζόλη για να υποστηριχθεί η εγρήγορση του οργανισμού.
• Ενισχύεται (μόνο στιγμιαία) το ανοσοποιητικό σύστημα.

Ωφέλιμο ή επικίνδυνο;

Σύμφωνα με τους ειδικούς, το στιγμιαίο ή οξύ στρες είναι παραγωγικό και μπορεί να «βοηθήσει» τον οργανισμό. Για παράδειγμα, το άγχος πριν από μια εξέταση μπορεί να είναι ωφέλιμο, καθώς μας θέτει σε κατάσταση εγρήγορσης. Πρόκειται για αρχέγονη αντίδραση, η οποία έχει διατηρηθεί μέσα από την ανθρώπινη εξέλιξη.

Ακόμα και σήμερα, όταν αντιμετωπίζουμε μια ξαφνική και έντονη κατάσταση στρες, ενεργοποιείται ένας πολύπλοκος μηχανισμός που κινητοποιεί όλα τα όργανα και τα συστήματά μας, όπως όταν ο πρωτόγονος άνθρωπος έβλεπε ξαφνικά απέναντί του ένα άγριο θηρίο και έπρεπε να επιλέξει ανάμεσα στη φυγή και την πάλη.

Στρες: H μάστιγα της εποχής που προκαλεί ψυχοσωματικά προβλήματα

Αυτή η εγρήγορση – εφόσον διαρκεί λίγο – μας βοηθά, πολλές φορές, να επιβιώσουμε. Ωστόσο, τα πράγματα αλλάζουν όταν πρόκειται για ένα πολύ ισχυρό στρες, όπως αυτό που προκαλεί ένα εξαιρετικά τραυματικό γεγονός, π.χ. ένας βιασμός, που μπορεί να έχει μόνιμες αρνητικές επιδράσεις στον οργανισμό.

Το χρόνιο στρες, δηλαδή το συχνό και παρατεταμένο άγχος που αισθανόμαστε ότι δεν μπορούμε να ελέγξουμε (μη ελεγχόμενο χρόνιο στρες), είναι απειλή για την υγεία και την ψυχική μας ισορροπία.

Τι είναι μια ψυχοσωματική ασθένεια;

Οι ειδικοί εξηγούν ότι κάθε νόσημα υπόκειται στην αλληλεπίδραση οργανικών, ψυχολογικών και κοινωνικοοικονομικών παραγόντων. Παρ’ όλα αυτά, τα «ψυχοσωματικά» νοσήματα είναι εκείνα στα οποία ο ψυχολογικός παράγοντας έχει καθοριστική συμβολή.

Αυτό δεν σημαίνει ότι στις ψυχοσωματικές νόσους δεν παίζουν σημαντικό ρόλο η κληρονομικότητα, η γενετική προδιάθεση, ο τρόπος ζωής και η ευπάθεια του κάθε ατόμου. Οι αναλογίες είναι σχετικές.

Για παράδειγμα, όταν κάποιος χάσει ένα αγαπημένο πρόσωπο, μπορεί να παρουσιάσει υπέρταση, καρδιακό ή εγκεφαλικό επεισόδιο. Κάποιος άλλος μπορεί να παρουσιάσει προβλήματα με το στομάχι ή το έντερο, ενώ ένας τρίτος μπορεί να μην εμφανίσει κανένα σοβαρό σωματικό σύμπτωμα.

Ακολουθήστε το Europost στο