COVID-19 
Φτάνοντας στο μικρό λιμάνι της Σύμης με το καράβι από την Ρόδο, σίγουρα αυτό που τραβάει αμέσως το βλέμμα του κάθε επισκέπτη είναι το επιβλητικό αιχμηρό μπαρόκ καμπαναριό ενός κάτασπρου μοναστηριού που προεξέχει αισθητά μέσα από τον σχεδόν γεωμετρικό ορίζοντα του νησιού.
Ο λόγος για το μοναστήρι του Αρχαγγέλου Μιχαήλ του Πανορμίτη, ένα από τα πιο γνωστά -αν όχι και το γνωστότερο- μοναστήρι των Δωδεκανήσων που κάθε χρόνο προσελκύει πλήθος επισκεπτών και προσκυνητών.
Έχοντας πάρει το όνομά του από τον κόλπο του Πάνορμου μέσα στον οποίο είναι χτισμένο, το γνωστό σε όλη την Ελλάδα μοναστήρι είναι άγνωστο πότε πραγματικά χτίστηκε. Σίγουρα, υπάρχει από τον 15ο αιώνα μ.Χ., αλλά πιθανότατα να υπάρχει και από παλαιότερα, καθώς δεν υπάρχει καμία σχετική πηγή που να δίνει οποιαδήποτε αξιοποιήσιμη πληροφορία. Μάλιστα, ο θρύλος λέει ότι το μοναστήρι ιδρύθηκε με θαυματουργό τρόπο, όταν ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έφερε τους κίονες στον Πάνορμο παραδίδοντάς τους σ’ έναν επίσκοπο, μία σκηνή που αποτυπώνεται και σε τοιχογραφία στο εσωτερικό προσδίδοντας ένα υπερβατικό μυστήριο στην ιστορία της μονής.
Βέβαια, οι αρχαιολόγοι πιστεύουν ότι το σημερινό μοναστήρι είναι ένα από τα πολλά σε μία μακρά σειρά μονών και εκκλησιών που υπάρχουν στη συγκεκριμένη τοποθεσία ήδη από την Ύστερη Αρχαιότητα με το σημερινό -και πιο πρόσφατο- να ανάγει την ίδρυσή του στο 1775.
Τότε, ένας παλιός μοναχός πήρε την απόφαση να ανακαινίσει εκ βάθρων την κατεστραμμένη από τις επιδρομές των Σαρακηνών εκκλησία και να την κάνει ένα χώρο ασκητισμού. Μετά από αλλεπάλληλες ανακαινίσεις και επεμβάσεις, η μονή πήρε τη σημερινή της μορφή και σήμερα συνδυάζει ένα κράμα τάσεων και παραδόσεων μεταξύ Ανατολής και Δύσης.
Ίσως, όμως, το μοναστήρι του Πανορμίτη είναι ευρέως γνωστό για το σπάνιας αισθητικής μπαρόκ καμπαναριό που, αν και τόσο ασυνήθιστο για τα ελληνικά δεδομένα, δένει τόσο αρμονικά με την καταπράσινη πλαγιά που δεσπόζει στον ορίζοντα και τον πεντακάθαρο όρμο. Σύμφωνα με την επικρατέστερη άποψη, το καμπαναριό μιμείται το αντίστοιχο καμπαναριό της μονής Ζαγκόρσκ κοντά στη Μόσχα. Κι όντως. Ως ένα βαθμό, η άποψη αυτή ισχύει με τη μόνη διαφορά ότι το καμπαναριό του Πανορμίτη έχει πιο έντονο κεραμιδί χρώμα σε σχέση με το αντίστοιχο ρωσικό που είναι αρκετά σοβαρό.
Βέβαια, αξίζει να σημειωθεί ότι και λόγω της γεωγραφικής θέσης της Σύμης πολύ κοντά στα μικρασιατικά παράλια, τέτοιου είδους εκκλησιαστική αισθητική ήταν συνήθης στην περιοχή – ακόμα και στις εκκλησίες της Μικράς Ασίας- και δεν προκαλεί καμία εντύπωση το γεγονός πως μία δυτική τεχνική ταξίδεψε σε κάθε γωνιά της Ανατολής και έφτασε μέχρι αυτό το άκρο της Μεσογείου.
Περιβεβλημένη με μύθους και θρύλους είναι και η εικόνα του Ταξιάρχη Μιχαήλ, η οποία όπως κάθε εικόνα έχει υποστεί ανυπολόγιστες φθορές και επεμβάσεις στο πέρασμα των αιώνων δίχως, όμως, να χάσει την αισθητική και πνευματική της αξία. Μαζί με το καμπαναριό, η εικόνα του Ταξιάρχη Μιχαήλ είναι από τα σημαντικότερα σήματα της μονής και ο λόγος που κάθε χρόνο πλήθος ξένων και Δωδεκανήσιων επισκεπτών συρρέουν στη μονή, μιας και ο Ταξιάρχης Μιχαήλ θεωρείται προστάτης των ναυτικών και των σφουγγαράδων που παραδοσιακά κατάγονταν από την περιοχή. Γι΄αυτό, μη σας εκπλήσσει το γεγονός που η εικόνα είναι γεμάτη τάματα και, μάλιστα, υπάρχει και ο τοπικός θρύλος που λέει ότι κάθε τάμα που δεν εκπληρώνεται, ο άγιος το «κλέβει».
Αντίστοιχα, μέσα στο εσωτερικό της μονής λειτουργούν δύο ενδιαφέροντα μικρά μουσεία εκκλησιαστικού και λαογραφικού ενδιαφέροντος με αρκετά ιδιαίτερα εκθέματα, όπως έναν ρωσικό επιτάφιο, πρωτότυπα τάματα, σερβίτσια, εκκλησιαστικά χειρόγραφα, ακόμα και πιθάρια μεταξύ άλλων. Επίσης, στη μονή λειτουργεί και βιβλιοθήκη με αρκετά σπάνια παλαίτυπα και εκδόσεις που αναδεικνύουν τη σπουδαιότητα του μοναστηριού στην ευρύτερη περιοχή.
