COVID-19 
Ηταν για τους Αθηναίους και τους επισκέπτες της πρωτεύουσας, ήδη από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα, το «πλέον απολαυστικόν κέντρον των Αθηνών», ένα από τα τοπόσημα της πόλης και το δεύτερο σε μέγεθος και σπουδαιότητα από τα κτίρια του Ζαππείου Κήπου, μετά φυσικά το ίδιο το Ζάππειο Μέγαρο. Τα τραπεζάκια στο συγκρότημα της «Αίγλης» με το γνωστό αναψυκτήριο και τον θερινό κινηματογράφο παραμένουν τα τελευταία δυόμισι χρόνια κενά, ωστόσο είναι πολύ πιθανό να ξαναγεμίσουν από το 2023, περνώντας σε νέα εποχή, με ανανεωμένο πρόσωπο που θα παραπέμπει ταυτόχρονα και στη χαμένη αίγλη του παρελθόντος.
Εχοντας περάσει από χίλια κύματα τα τελευταία χρόνια, με «τακτοποιήσεις» που έπρεπε να γίνουν όσον αφορά παλαιότερες προσθήκες στο συγκρότημα και την αποχώρηση της εταιρείας συμφερόντων Δημήτρη Κοντομηνά που συνέπεσε ουσιαστικά με το ξέσπασμα της πανδημίας του κορωνοϊού, πριν από λίγες ημέρες η Επιτροπή Ολυμπίων και Κληροδοτημάτων (ΕΟκΚ) προχώρησε στην πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για την εκμίσθωση ολόκληρου του κτιριακού συγκροτήματος του αναψυκτηρίου και του θερινού κινηματογράφου. Ζητούμενο, ένα «ηχηρό» όνομα που θα αναλάβει να επενδύσει στον χώρο, με συγκεκριμένες προδιαγραφές κατά τις υποδείξεις των αρμόδιων Διευθύνσεων του υπουργείου Πολιτισμού και να τον λειτουργήσει για τα επόμενα 20 χρόνια.
Η ιστορία
Η ιστορία της «Αίγλης» ξεκινάει από τις αρχές του 20ού αιώνα, στον ευρύτερο χώρο του Ζαππείου Μεγάρου, του πρώτου κτιρίου που ανεγείρεται παγκοσμίως για την εξυπηρέτηση ολυμπιακών αναγκών με χρηματοδότηση από τον εθνικό ευεργέτη Ευάγγελη Ζάππα και έτος ολοκλήρωσης το 1888. Το νεοκλασικό Μέγαρο είναι συνυφασμένο με την Ιστορία της νεότερης Ελλάδας, όπως και ο διπλανός του χώρος που πρωτολειτούργησε σαν ξύλινο καφενεδάκι με την ονομασία «Κιόσκι» και έγινε στέκι πνευματικών Αθηναίων. Στη συνέχεια, στη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου έγινε αναψυκτήριο στην ίδια θέση και μετονομάστηκε σε «Αίγλη». Σκοπός ήταν «να αποτελέσει ένα σημείο αναφοράς για τους Αθηναίους, όπου θα μπορούν να απολαμβάνουν τον καφέ τους ή να ψυχαγωγηθούν παρακολουθώντας μία θεατρική παράσταση.
Ενας επιπλέον στόχος ήταν να βοηθήσει στη διατήρηση της καλαισθησίας των κήπων του Ζαππείου. Στη μετέπειτα πορεία της η “Αίγλη” καθιερώθηκε ως το σημαντικότερο σημείο συνάντησης των εκλεκτότερων Αθηναίων, είτε στις κοινωνικές είτε στις πνευματικές τους εκδηλώσεις, όπου απολάμβαναν τη μοναδική θέα της Ακρόπολης, του Καλλιμάρμαρου Σταδίου και του Λυκαβηττού», όπως επισημαίνεται χαρακτηριστικά για την ιστορία του Ζαππείου Μεγάρου, μνημείο ιδιαίτερης σημασίας σήμερα. Στα τέλη της δεκαετίας του 1910 λειτούργησε και ο κινηματογράφος της «Αίγλη», ένας από τους πρώτους θερινούς στην Αθήνα, χαρακτηρισμένος σήμερα διατηρητέος τόσο ως προς τη χρήση όσο και ως προς τις κτιριακές υποδομές, ήδη από τη δεκαετία του ’90. «Το Ζάππειο σε συνδυασμό με την τριτοξωτή λίθινη γέφυρα του Ιλισσού, η οποία είχε κατασκευασθεί, επίσης, με χορηγία του Ευαγγελή Ζάππα, και τους πέριξ κήπους, συνέθεταν την εικόνα της Αθήνας στις αρχές του 20ού αιώνα».
Ο Ζάππειος Κήπος είναι στο σύνολό του μέρος του συνολικού κληροδοτήματος του Ευαγγέλη Ζάππα στο ελληνικό κράτος, με την ιδιόγραφη διαθήκη το 1860, το οποίο περιλαμβάνει και την έκταση του λόφου του Αρδηττού με το Παναθηναϊκό Στάδιο, και την έκταση απέναντι από το Ζάππειο, από τη λεωφ. Βασ. Ολγας, όπου στεγάζεται ο όμιλος αντισφαίρισης και το κολυμβητήριο. «Με Αναγκαστικό Νόμο του 1839 ορίζεται από το Υπουργικό Συμβούλιο, ως διοικούσα και διαχειρίστρια της καταληφθείσης από το Εθνος περιουσίας του Ευαγγέλη Ζάππα, με τους κείμενους νόμους, τους όρους της διαθήκης και τις εν γένει συστατικές πράξεις, η ΕΟκΚ, που αποτελεί Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου και λειτουργεί με πρόεδρο, αντιπρόεδρο και διοικητικό συμβούλιο. Η Επιτροπή ελέγχεται από τον κυβερνητικό Επίτροπο που είναι ο διευθυντής των Εθνικών Κληροδοτημάτων του Υπουργείου Οικονομικών και ανά έτος συντάσσει και υποβάλλει στο ΥΠ.ΟΙΚ. ετήσιο προϋπολογισμό και απολογισμό εσόδων, εξόδων.
Οι εκτάσεις που της ανήκουν είναι αναπαλλοτρίωτες και χρησιμοποιούνται μόνο για την τέλεση εκθέσεων, την ίδρυση και επέκταση κήπων και την ανέγερση κτισμάτων με οικοδομικές άδειες, και συγκεκριμένες χρήσεις προς μίσθωση. Οι πόροι της Επιτροπής είναι από τα εισοδήματα της κινητής και ακίνητης περιουσίας της, από τα μισθώματα των προς εκμετάλλευση εκτάσεων και κέντρων, από τις παραχωρήσεις των αιθουσών του Ζαππείου Μεγάρου και των υπαίθριων στον χώρο του κήπου εκθέσεων, εορτών, αγορών, από δωρεές και κληροδοτήματα προς αυτήν, και εκ κρατικής επιχορηγήσεως για συντήρηση του Ζαππείου Μεγάρου και των κήπων αυτού.
Ο κήπος, βάσει όρου της διαθήκης, είναι αποκλειστικά τόπος συνάντησης, ψυχαγωγίας και περιπάτου. Στην έκταση του κήπου υπάρχουν διάφορα κτίσματα ιδιοκτησίας ΕΟκΚ που εξυπηρετούν τις ανάγκες διοίκησης, διαχείρισης και συντήρησής του, προεξέχοντος του Ζαππείου Μεγάρου, ενώ από τα υπόλοιπα κτίσματα, το μεγαλύτερο και πλέον αξιόλογο, είναι το κτιριακό συγκρότημα “ΑΙΓΛΗ” που αποτελείται από το αναψυκτήριο και τον θερινό κινηματογράφο».
Το σήμερα
Ο τελευταίος μισθωτής ήταν η «Αίγλη Χώροι Εστίασης και Αναψυχής Α.Ε.», συνδεόμενη με τον αποβιώσαντα Δημήτρη Κοντομηνά. Η τελευταία είχε πάρει τη σκυτάλη από τον Θάνο Πλατή με το «Platis Bistro Cafe» στις αρχές της δεκαετίας του 2000 μέχρι την περίοδο πριν το ξέσπασμα του κορωνοϊού, αποχωρώντας τελικά με μεγάλες ζημίες. Τώρα η ΕΟκΚ έχει απευθύνει την πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για την εκμίσθωση ολόκληρου του κτιριακού συγκροτήματος του αναψυκτηρίου και του θερινού κινηματογράφου, ο οποίος έχει εκμισθωθεί ειδικά για τη φετινή θερινή περίοδο έως και τον ερχόμενο Οκτώβριο στη Spentzos Film, ενώ περιλαμβάνεται και ο χώρος στάθμευσης αυτοκινήτων, ο οποίος έχει είσοδο από την οδό Βασιλίσσης Ολγας.
«Η παύση της λειτουργίας της “Αίγλης”, ένα από τα τοπόσημα του κέντρου της Αθήνας, έχει δημιουργήσει έλλειμμα στην αγορά, πέραν φυσικά ότι έχει δημιουργήσει και κενό στα έσοδα του Ζαππείου», αναφέρουν αρμόδιες πηγές, με τις πληροφορίες να αναφέρουν ότι στο πλαίσιο της νέας διαδικασίας ήδη έχει εκφραστεί σημαντικό ενδιαφέρον, ακόμη και από ομογενείς επιχειρηματίες από τις ΗΠΑ που δραστηριοποιούνται στον χώρο της εστίασης.
Στα ονόματα που είχαν ακουστεί κατά καιρούς στο πρόσφατο παρελθόν, μετά την περίοδο Κοντομηνά, ως ενδιαφερόμενοι για την «Αίγλη», ήταν ο Αχιλλέας Κυριακόπουλος, ο επιχειρηματίας, μεταξύ άλλων, της «Παλιάς Αγοράς» στη Φιλοθέη, γνωστό σημείο συνάντησης για ηχηρά ονόματα πολιτικών, επιχειρηματιών και όχι μόνο, ο Σάμι Φάις, του ομίλου Faisgroup, ο οποίος πέραν της μακροχρόνιας παρουσίας του στον χώρο του λιανεμπορίου επιχειρεί τα τελευταία χρόνια μεγάλο άνοιγμα και στο κομμάτι της γαστρονομίας-φιλοξενίας με κορυφαίο project αυτή τη στιγμή την επαναλειτουργία από το φθινόπωρο της Αγοράς Μοδιάνο στη Θεσσαλονίκη ως την πρώτη Αγορά Τροφίμων κατά τα πρότυπα αντίστοιχων ξένων αγορών. Επίσης, μεταξύ των λιγότερο «θερμών» ενδιαφερομένων είχε ακουστεί και το όνομα του Βλάσση Γεωργάτου της γνωστής αλυσίδας «Γρηγόρης».
Ο διαγωνισμός
Η πλειοδοτική διαδικασία τώρα ξεκινά με ελάχιστο μηνιαίο μίσθωμα στα 35.000 ευρώ, με τις βασικές εκκρεμότητες σε σχέση με τις εγκρίσεις και τις αποφάσεις για την «τακτοποίηση» των αυθαίρετων κατασκευών -ένας από τους βασικούς λόγους καθυστέρησης της νέας παραχώρησης- να έχουν τώρα επιλυθεί. «Προκειμένου να μπορεί να γίνει διακήρυξη για νέα μίσθωση, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία πρέπει να τακτοποιηθούν οι αυθαίρετες κατασκευές», αναφέρεται χαρακτηριστικά, με τη διαδικασία τακτοποίησης να ξεκινά το 2016 με τον τότε ισχύοντα Ν.4178/13, αλλά εν συνεχεία να «κολλάει» λόγω κενού της νομοθεσίας.
Οι προσφορές έχουν προγραμματιστεί να υποβληθούν στις αρχές Νοεμβρίου για το ιστορικό κτηριακό συγκρότημα όπου περιλαμβάνονται α) το κεντρικό κτίριο συνολικής επιφανείας 3.301 τ.μ., β) ο κινηματογράφος «Αίγλη» επιφανείας 766 τ.μ., γ) ο περιβάλλων χώρος επιφανείας 961 τ.μ. Το κτίριο προορίζεται για χρήση εστίασης και ήπιας αναψυχής απαγορευόμενης της χρήσης του ως νυχτερινού κέντρου διασκέδασης, ενώ ο κινηματογράφος θα χρησιμοποιηθεί με βάση την κύρια χρήση του. Σημειωτέον ότι μετά την καταστροφική πυρκαγιά που είχε κάψει ολοσχερώς τα δύο κτίσματα, το 1998, είχε διακοπεί η λειτουργία του συγκροτήματος για να επανέλθει μετά από ολοκληρωτική ανακαίνιση 2,5 ετών.
Ο νέος μισθωτής υποχρεούται να εκτελέσει όλες τις εργασίες, που είναι απαραίτητες για την ανακαίνιση, ανακατασκευή, αποκατάσταση και διαμόρφωση του κεντρικού κτιρίου και του περιβάλλοντος χώρου, με βάση τις σχετικές αποφάσεις των αρμόδιων Διευθύνσεων του υπουργείου Πολιτισμού που εκδόθηκαν από το 2020 και μετά, καθώς και όλες τις εργασίες καθαιρέσεων και αποκαταστάσεων που επιβάλλονται από τις εν λόγω αποφάσεις.
Ενδεικτικά, προ διετίας η αρμόδια Διεύθυνση Αναστήλωσης, Μουσείων και Τεχνικών Εργων του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού ενέκρινε την υπαγωγή των αυθαίρετων κατασκευών του αναψυκτηρίου «Αίγλη» στον Ν. 4495/2017 υπό τον όρο να υποβληθεί μελέτη αναμόρφωσης και ευπρεπισμού των όψεων του κτιρίου του αναψυκτηρίου σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Προστασίας και Αναστήλωσης Νεωτέρων και Συγχρόνων Μνημείων, ώστε να εντάσσεται το κτίριο στον περιβάλλοντα χώρο του Κήπου του Ζαππείου και των γειτονικών μνημείων, με συγκεκριμένους όρους και προϋποθέσεις.
Αντίστοιχα έχει εκδοθεί ήδη από πέρυσι έτερη απόφαση με την οποία εγκρίθηκε η μελέτη αναμόρφωσης των όψεων του αναψυκτηρίου, αλλά και η οικοδομική άδεια για το εξωτερικό κέλυφος του κτηριακού συγκροτήματος (μη συμπεριλαμβανομένου του τμήματος του θερινού κινηματογράφου) και τον άμεσο περιβάλλοντα χώρο. Η ολοκλήρωση των εργασιών αυτών θα επιτρέψει την οριστική υπαγωγή των εγκαταστάσεων του κεντρικού κτηρίου στις διατάξεις του Ν. 4495/2017.
Η μελέτη εφαρμογής έχει ήδη εγκριθεί από το Δ.Σ. της ΕΟκΚ με τον προϋπολογισμό των εργασιών να ανέρχεται στο ποσό των 362.000 ευρώ, ενώ οι εργασίες για την αποκατάσταση του εσωτερικού του κεντρικού κτηρίου προκειμένου αυτό να καταστεί λειτουργικό περιγράφονται κατ’ ελάχιστο σε οικονομοτεχνική μελέτη της εταιρείας «Solum Property Solutions» με ελάχιστο προϋπολογισμό λίγο πάνω από τα 181.000 ευρώ. Επισημαίνεται εδώ ότι μετά την αποχώρηση του τελικού μισθωτή «έχουν παραμείνει οι βαριές εγκαταστάσεις εστίασης (ανελκυστήρες, κλιματισμός, γεννήτριες, σταθμός μέσης τάσης, εγκαταστάσεις γκαζιού, συστήματα εξαερισμού κ.ά.), επομένως η επαναλειτουργία του ιστορικού τοπόσημου της Αθήνας μπορεί να γίνει πολύ γρήγορα, μέσα στο 2023», όπως αναφέρεται.
Ισχυροί παίκτες
Οι προδιαγραφές που ζητούνται για τους συμμετέχοντες θέτουν ισχυρά οικονομικά κριτήρια, που παραπέμπουν και σε ισχυρούς παίκτες. Για την έγκυρη συμμετοχή στη διαδικασία σύναψης κατατίθεται από τους συμμετέχοντες εγγυητική επιστολή 1 εκατ. ευρώ, ενώ ειδικά όσον αφορά την οικονομική και χρηματοοικονομική επάρκεια οι ενδιαφερόμενοι απαιτείται να διαθέτουν:
■ Ετήσιο κύκλο εργασιών για κάθε χρήση των ετών 2017, 2018 και 2019 ίσο ή μεγαλύτερο των 20 εκατ. ευρώ.
■ Ειδικό κύκλο εργασιών από την παροχή υπηρεσιών εστίασης για κάθε χρήση των ετών 2017, 2018 και 2019 ίσο ή μεγαλύτερο των 15 εκατ. ευρώ.
■ Κερδοφόρες όλες τις χρήσεις των ετών 2017, 2018 και 2019.
■ Πιστοληπτική ικανότητα από τράπεζα τουλάχιστον 10 εκατ. ευρώ.
■ Τραπεζικό δανεισμό όχι μεγαλύτερο του 5% του μέσου ετήσιου κύκλου εργασιών των ετών 2017, 2018 και 2019.
■ Ασφαλιστική κάλυψη αστικής ευθύνης του ενδιαφερομένου για ποσό κατ’ ελάχιστο 1 εκατ. ευρώ ανά περιστατικό. Επιπλέον, θα συνεκτιμηθούν τα αποτελέσματα των χρήσεων 2020 και 2021, ενώ σε σχέση με την τεχνική και επαγγελματική ικανότητα, οι ενδιαφερόμενοι απαιτείται να διαθέτουν σωρευτικά κατά τον χρόνο υποβολής των προσφορών: α) αποδεδειγμένη εμπειρία 10 τουλάχιστον ετών στη λειτουργία καταστημάτων εστίασης, β) τουλάχιστον 10 καταστήματα εστίασης σε λειτουργία, τα οποία είτε διαχειρίζεται ο ίδιος ο ενδιαφερόμενος, είτε τα διαχειρίζονται θυγατρικές εταιρείες του, είτε διαχειρίζονται τρίτοι συνδεόμενοι μαζί του με συμβάσεις δικαιόχρησης ή σε λειτουργία διεθνούς φήμης και κύρους επιχείρηση εστίασης, γ) εμπειρία και τεχνογνωσία και οργάνωση στη διεξαγωγή εκδηλώσεων και στην παροχή υπηρεσιών catering.
