COVID-19 
Ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν δήλωσε πρόσφατα έτοιμος να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα για να υπερασπιστεί το ρωσικό έδαφος. Πόσο πιθανή είναι μία πυρηνική απειλή και ποιο ειναι το πυρηνικό οπλοστάσιο των ισχυρών;
Η ανακοίνωση του Βλαντίμιρ Πούτιν στο πρόσφατο διάγγελμά του ότι «δεν μπλοφάρει» και οτι η Μόσχα θα επιστρατεύσει κάθε όπλο που θα χρειαστεί για να υπερασπιστεί ρωσικά εδάφη προκάλεσε μεγάλη ανησυχία σχετικά με τα πυρηνικά. Αναλυτές κάνουν λόγο για την πιο σοβαρή στρατιωτική κλιμάκωση από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Πόσα πυρηνικά όπλα έχει η Ρωσία;
Όλα τα στοιχεία για τα πυρηνικά όπλα βασίζονται σε εκτιμήσεις, αλλά, σύμφωνα με την Ομοσπονδία Αμερικανών Επιστημόνων, η Ρωσία έχει 5.977 πυρηνικές κεφαλές – τις συσκευές που πυροδοτούν μια πυρηνική έκρηξη – αν και αυτές περιλαμβάνουν περίπου 1.500 που έχουν αποσυρθεί και πρόκειται να αποσυναρμολογηθούν.
Από τα υπόλοιπα 4.500 περίπου, τα περισσότερα θεωρούνται στρατηγικά πυρηνικά όπλα, βαλλιστικοί πύραυλοι ή πύραυλοι, που μπορούν να στοχευθούν σε μεγάλες αποστάσεις. Αυτά είναι τα όπλα που συνήθως συνδέονται με τον πυρηνικό πόλεμο.
BBC
Τα υπόλοιπα είναι μικρότερα, λιγότερο καταστροφικά πυρηνικά όπλα για χρήση μικρής εμβέλειας σε πεδία μάχης ή στη θάλασσα. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι η Ρωσία έχει χιλιάδες πυρηνικά όπλα μεγάλου βεληνεκούς έτοιμα για χρήση.
Οι ειδικοί εκτιμούν ότι περίπου 1.500 ρωσικές κεφαλές είναι «ανεπτυγμένες», δηλαδή σε βάσεις πυραύλων και βομβαρδιστικών ή σε υποβρύχια στη θάλασσα.
Τι είναι τα τακτικά πυρηνικά όπλα;
Τα τακτικά πυρηνικά όπλα είναι μικρές πυρηνικές κεφαλές και συστήματα παράδοσης που προορίζονται για χρήση στο πεδίο της μάχης ή για περιορισμένο χτύπημα. Έχουν σχεδιαστεί για να καταστρέφουν εχθρικούς στόχους σε μια συγκεκριμένη περιοχή χωρίς να προκαλούν εκτεταμένες ραδιενεργές επιπτώσεις.
Τα μικρότερα τακτικά πυρηνικά όπλα μπορεί να είναι ένα κιλότόνο ή λιγότερο (που ισοδυναμεί με χίλιους τόνους εκρηκτικής ουσίας TNT). Τα μεγαλύτερα μπορεί να είναι μέχρι 100 κιλοτόνους.
Τα στρατηγικά πυρηνικά όπλα είναι μεγαλύτερα, δηλαδή μέχρι 1.000 κιλοτόνους και εκτοξεύονται από μεγαλύτερη εμβέλεια. Συγκριτικά, η ατομική βόμβα που έριξαν οι ΗΠΑ στη Χιροσίμα το 1945 ήταν 15 κιλοτόνων.
Τι τακτικά πυρηνικά όπλα διαθέτει η Ρωσία;
Σύμφωνα με πληροφορίες των ΗΠΑ, η Ρωσία διαθέτει περίπου 2.000 τακτικά πυρηνικά όπλα. Οι τακτικές πυρηνικές κεφαλές τους μπορούν να τοποθετηθούν σε διάφορους τύπους πυραύλων που χρησιμοποιούνται συνήθως για την παράδοση συμβατικών εκρηκτικών, όπως πυραύλους κρουζ και βλήματα πυροβολικού.
Τα τακτικά πυρηνικά όπλα μπορούν επίσης να εκτοξευθούν από αεροσκάφη και πλοία – ως πύραυλοι κατά πλοίων, τορπίλες και εκτοξεύσεις βάθους. Οι ΗΠΑ λένε ότι η Ρωσία έχει πρόσφατα επενδύσει σε μεγάλο βαθμό σε αυτά τα όπλα για να βελτιώσει το βεληνεκές και την ακρίβειά τους.
Έχουν χρησιμοποιηθεί ποτέ τακτικά πυρηνικά όπλα;
Τα τακτικά πυρηνικά όπλα δεν έχουν χρησιμοποιηθεί ποτέ σε συγκρούσεις. Πυρηνικές δυνάμεις όπως οι ΗΠΑ και η Ρωσία έχουν βρει εξίσου αποτελεσματικό να καταστρέφουν στόχους στο πεδίο της μάχης χρησιμοποιώντας σύγχρονα συμβατικά πυρομαχικά.
Επιπλέον, καμία χώρα με πυρηνικά όπλα δεν ήταν μέχρι στιγμής διατεθειμένη να διακινδυνεύσει να εξαπολύσει έναν ολοκληρωτικό πυρηνικό πόλεμο χρησιμοποιώντας τακτικά πυρηνικά όπλα.
Ωστόσο, η Ρωσία μπορεί να είναι πιο πρόθυμη να χρησιμοποιήσει μικρότερα τακτικά όπλα από μεγαλύτερους στρατηγικούς πυραύλους. «Μπορεί να μην θεωρούν ότι ξεπερνάνε αυτό το μεγάλο πυρηνικό κατώφλι», λέει η δρ Πατρίσια Λίουις, επικεφαλής του διεθνούς προγράμματος ασφάλειας στο think tank Chatham House. «Θα μπορούσαν να το δουν ως μέρος των συμβατικών τους δυνάμεων». Οι ρωσικές δυνάμεις λόγου χάρη μπορούν να εκτοξεύσουν μικρές πυρηνικές κεφαλές χρησιμοποιώντας συμβατικό πυροβολικό, όπως το αυτοκινούμενο όπλο «Μalka»
Συνιστούν αιτία ανησυχίας οι πυρηνικές απειλές του Πούτιν;
Τον Φεβρουάριο του 2022, λίγο πριν εισβάλει στην Ουκρανία, ο Πρόεδρος Πούτιν τοποθέτησε τις πυρηνικές δυνάμεις της Ρωσίας σε «ειδική ετοιμότητα μάχης» και πραγματοποίησε πυρηνικές ασκήσεις υψηλού προφίλ.
Πιο πρόσφατα, είπε: «Εάν απειληθεί η εδαφική ακεραιότητα της χώρας μας, θα χρησιμοποιήσουμε χωρίς αμφιβολία όλα τα διαθέσιμα μέσα για να προστατεύσουμε τη Ρωσία και τον λαό μας. Αυτό δεν είναι μπλόφα».
Η Ρωσία σχεδιάζει να προσαρτήσει τις περιοχές της νότιας και ανατολικής Ουκρανίας που έχει καταλάβει μετά τη διεξαγωγή αυτοαποκαλούμενων δημοψηφισμάτων. Ο πρόεδρος Πούτιν λέει ότι είναι έτοιμος να υπερασπιστεί την «εδαφική ακεραιότητα» των περιοχών «με κάθε μέσο».
Οι υπηρεσίες πληροφοριών των ΗΠΑ το θεωρούν περισσότερο ως απειλή για τη Δύση να μην βοηθήσει την Ουκρανία να προσπαθήσει να ανακαταλάβει αυτά τα εδάφη, παρά ως ένδειξη ότι σχεδιάζει έναν πυρηνικό πόλεμο. Άλλοι ωστόσο ανησυχούν ότι η Ρωσία, εάν υποστεί περαιτέρω ήττες στο πεδίο των μαχών, μπορεί να μπει στον πειρασμό να χρησιμοποιήσει ένα μικρότερο τακτικό όπλο στην Ουκρανία ως «αλλαγή παιχνιδιού», για να σπάσει ένα αδιέξοδο ή να αποφύγει την ήττα.
Ο Τζέιμς Άκτον, ειδικός στα πυρηνικά στο Carnegie Endowment for International Pace στην Ουάσιγκτον, λέει: «Ανησυχώ εύλογα ότι σε αυτήν την περίπτωση, ο Πούτιν μπορεί να χρησιμοποιήσει ένα πυρηνικό όπλο – πιθανότατα στο έδαφος στην Ουκρανία για να τρομοκρατήσει τους πάντες και να πάρει το δρόμο του. Δεν είμαστε ακόμα σε αυτό το σημείο».
Πώς αντέδρασαν οι ΗΠΑ;
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν προειδοποίησε τη Ρωσία να μην χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα στον πόλεμο στην Ουκρανία.
Μιλώντας κατά τη διάρκεια μιας συνέντευξης στο CBS News, ο Μπάιντεν είπε ότι μια τέτοια ενέργεια θα «αλλάξει το πρόσωπο του πολέμου σε αντίθεση με τίποτα από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο», προσθέτοντας: «Θα έχει συνέπεια».
ΒΒC
Το πώς θα αντιδρούσαν οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ σε οποιαδήποτε πυρηνική χρήση είναι δύσκολο να προβλεφθεί. Μπορεί να μην θέλουν να κλιμακώσουν περαιτέρω την κατάσταση και να διακινδυνεύσουν έναν ολοκληρωτικό πυρηνικό πόλεμο, αλλά μπορεί επίσης να θέλουν να τραβήξουν τη γραμμή.
Ωστόσο, η Ρωσία μπορεί επίσης να αποτραπεί από τη χρήση τακτικών πυρηνικών όπλων από μια άλλη δύναμη, την Κίνα. «Η Ρωσία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την κινεζική υποστήριξη», λέει η Δρ Χέδερ Γουίλιαμς, ειδικός επί των πυρηνικών στο Kings College του Λονδίνου.
«Αλλά η Κίνα έχει το πυρηνικό δόγμα όχι «χωρίς πρώτη χρήση». Επομένως, εάν ο Πούτιν τα χρησιμοποιούσε, θα ήταν απίστευτα δύσκολο για την Κίνα να σταθεί δίπλα του. «Αν τα χρησιμοποιούσε, πιθανότατα θα έχανε την Κίνα».
Πόσο καταστροφικά είναι τα πυρηνικά όπλα;
Τα πυρηνικά όπλα έχουν σχεδιαστεί για να προκαλούν τη μέγιστη καταστροφή. Η έκταση της καταστροφής εξαρτάται από μια σειρά παραγόντων, όπως: το μέγεθος της κεφαλής, πόσο ψηλά πάνω από το έδαφος εκρήγνυται, το τοπικό περιβάλλον κοκ
ΒΒC
Αλλά ακόμη και η πιο μικρή κεφαλή θα μπορούσε να προκαλέσει τεράστιες απώλειες ζωών και μόνιμες συνέπειες. Η βόμβα που σκότωσε έως και 146.000 ανθρώπους στη Χιροσίμα της Ιαπωνίας, κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ήταν 15 κιλοτόνων. Και οι πυρηνικές κεφαλές σήμερα μπορεί να είναι πάνω από 1.000 κιλοτόνους.
Ελάχιστα αναμένεται να επιβιώσουν στη ζώνη άμεσης πρόσκρουσης μιας πυρηνικής έκρηξης. Μετά από μια εκτυφλωτική λάμψη, υπάρχει μια τεράστια βολίδα και ένα κύμα έκρηξης που μπορεί να καταστρέψει κτήρια και κατασκευές για αρκετά χιλιόμετρα, χωρίς να υπολογίσουμε τους νεκρούς άμεσα και μακροπρόθεσμα και τις τεράστιες καταστροφές στο περιβάλλον.
