COVID-19 
Έπρεπε να φτάσει η κατάσταση στο αμήν, με δεκάδες Έλληνες και εκατοντάδες Ευρωπαίους να κινδυνεύουν σοβαρά, για να ασχοληθούμε σοβαρά στη χώρα μας με τα όσα συμβαίνουν στο Σουδάν. Σε μια ακόμα, δηλαδή, περιοχή του κόσμου, όπου οι σοβαροί ανταγωνισμοί για την εκμετάλλευση του ορυκτού της πλούτου και της γεωγραφικής της θέσης οδηγούν σε κλιμάκωση της στρατιωτικής αντιπαράθεσης, με εκατοντάδες νεκρούς και χιλιάδες τραυματίες!
Τα «Παιχνίδια Εξουσίας» αναδημοσιεύουν από τον «Ριζοσπάστη» του Σαββατοκύριακου το σχετικό ρεπορτάζ με την υπογραφή Δ.Ο. και με τίτλο «ΕΝΟΠΛΕΣ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΙΣ ΣΤΟ ΣΟΥΔΑΝ- Νέα κλιμάκωση στην ενδοαστική διαπάλη με εμπλοκή ξένων δυνάμεων»:
Οι μάχες και συγκρούσεις που μαίνονται από το Σάββατο 15 Απρίλη στο Σουδάν, με εκατοντάδες νεκρούς, χιλιάδες τραυματίες και νέα μεγάλα δεινά για τον λαό, αποτελούν νέο επεισόδιο σοβαρής κλιμάκωσης στη σφοδρή ενδοαστική αντιπαράθεση που οξύνεται εδώ και χρόνια στη χώρα, με την ενεργή παρέμβαση ισχυρών καπιταλιστικών κρατών και σε άμεση διασύνδεση με τους εντεινόμενους ιμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς συνολικά στην αφρικανική ήπειρο.
Σε αυτό ακριβώς το πλαίσιο εντάσσεται η τρέχουσα ένοπλη σύγκρουση ανάμεσα στα δύο στρατόπεδα, με επικεφαλής, από τη μια πλευρά, τον αρχηγό του στρατού και επικεφαλής του πραξικοπήματος που έγινε τον Οκτώβρη του 2021, στρατηγό Αμπντέλ Φατάχ αλ Μπουρχάν, και, από την άλλη, τον αντιπρόεδρο του «Στρατιωτικού Συμβουλίου» των πραξικοπηματιών, αρχηγό της παραστρατιωτικής οργάνωσης «Δυνάμεις Ταχείας Υποστήριξης» (RSF), στρατηγό Μοχάμεντ Χαμντάν Ντάγκαλο ή Χεμεντί.
Σημαντικός ορυκτός πλούτος και κρίσιμη γεωπολιτική θέση
Στο επίκεντρο της αντιπαράθεσης και των «παρεμβάσεων» τίθενται ο σημαντικός ορυκτός πλούτος του Σουδάν και η κρίσιμη γεωπολιτική του θέση, τα «συγκριτικά πλεονεκτήματα» της χώρας, που και σε αυτήν την περίπτωση μετατρέπονται από «ευλογία» σε «κατάρα» για τον λαό, ο οποίος βιώνει συνθήκες ακραίας φτώχειας, δεκαετίες πολεμικών συγκρούσεων, συνεχή πραξικοπήματα, χτύπημα των κοινωνικών και δημοκρατικών του δικαιωμάτων.
Ενδεικτικά, σε ό,τι αφορά τον ορυκτό πλούτο, το Σουδάν έχει μεγάλη παραγωγή χρυσού, από την οποία ωστόσο υπολογίζεται πως περίπου τα δύο τρίτα μεταφέρονται λαθραία στο εξωτερικό.
Διαθέτει επίσης σημαντικά κοιτάσματα ουρανίου: Σύμφωνα με παλιότερες κυβερνητικές εκθέσεις υπολογίζονται σε 1,5 εκατ. τόνους (κυρίως στο Νταρφούρ και στα νότια της χώρας, σε περιοχές κοντά στα σύνορα με το Νότιο Σουδάν), στοιχείο που εφόσον επαληθευτεί θα τα καθιστά από τα μεγαλύτερα αποθέματα στον κόσμο.
Μεγάλες είναι ακόμα οι δυνατότητες στον αγροκτηνοτροφικό τομέα, με μεγάλες εκτάσεις που μπορούν να καλλιεργηθούν, υδατικούς πόρους (στη χώρα διέρχεται ο Νείλος) και αχανείς φυσικούς βοσκότοπους.
Ως προς τη γεωπολιτική θέση του Σουδάν, ξεχωρίζουν η σημαντική ακτογραμμή του στην Ερυθρά Θάλασσα (περίπου 750 χιλιόμετρα) και γενικά η εγγύτητά του με μια σειρά από περιοχές κρίσιμες για τους ιμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς στην ήπειρο, στη ζώνη του Σαχέλ και στην Ανατολική Αφρική.
Οι εξελίξεις των τελευταίων χρόνων
Σε ένα τέτοιο έδαφος εκτυλίσσονται οι ένοπλες ενδοαστικές συγκρούσεις και οι ιμπεριαλιστικές παρεμβάσεις που ταλανίζουν εδώ και δεκαετίες τον λαό.
Το 2019, υπό την πίεση της τεράστιας λαϊκής αγανάκτησης και των μαζικών διαδηλώσεων σε όλη τη χώρα, η ηγεσία του στρατού ανέτρεψε τον ισλαμιστή δικτάτορα Ομάρ Αλ Μπασίρ, ο οποίος κυβερνούσε επί 30 χρόνια. Είχε προηγηθεί, το 2011, η επίσημη ανεξαρτητοποίηση του Νότιου Σουδάν, έπειτα από πολυετή εμφύλιο πόλεμο, με πολύμορφη ανάμειξη ξένων καπιταλιστικών χωρών στις εξελίξεις.
Η ανατροπή του Αλ Μπασίρ από «δικούς» του ανθρώπους – από τον αρχηγό του στρατού, Αμπντέλ Φατάχ αλ Μπουρχάν, και τον Χεμεντί, αρχηγό των παραστρατιωτικών δυνάμεων «Τζαντζαγουίντ» (στη συνέχεια RSF), που εξοπλίστηκαν και αξιοποιήθηκαν από τον ίδιο για τις εμφύλιες συγκρούσεις στο Νταρφούρ – εξέφραζε σημαντικά τμήματα της αστικής τάξης, τα οποία επιδίωκαν καλύτερους όρους για τα παζάρια τους με τα ισχυρότερα ιμπεριαλιστικά κέντρα που παρεμβαίνουν στην περιοχή.
Από τον Απρίλη έως τον Αύγουστο του 2019 οι δύο στρατηγοί πρωτοστάτησαν στη συγκρότηση του λεγόμενου «Μεταβατικού Στρατιωτικού Συμβουλίου», συνεχίζοντας από κοινού την καταστολή απέναντι στις λαϊκές διαδηλώσεις, με αποκορύφωμα τη σφαγή δεκάδων διαδηλωτών τον Ιούνη στο Χαρτούμ.
Τον Αύγουστο της ίδιας χρονιάς τη διακυβέρνηση της χώρας ανέλαβε το πολιτικο-στρατιωτικό «Μεταβατικό Συμβούλιο», με τη συμμετοχή της ηγεσίας του στρατού και πολιτικών, υπό την προεδρία και πάλι του στρατηγού αλ Μπουρχάν.
Τον Οκτώβρη του 2021, σε στενή συνεργασία με τον σημερινό του αντίπαλο Χεμεντί, ο στρατηγός Μπουρχάν προχωρά σε νέο πραξικόπημα. Στη νέα στρατιωτική κυβέρνηση πρόεδρος γίνεται ο Μπουρχάν και αντιπρόεδρος ο Χεμεντί…
Παζάρια και συμφωνίες με ανταγωνιστικά ιμπεριαλιστικά στρατόπεδα
Ολη αυτήν την περίοδο, επιταχύνονται μια σειρά από εξελίξεις, χαρακτηριστικές για τα παζάρια της αστικής τάξης με ανταγωνιστικά ιμπεριαλιστικά στρατόπεδα, που επιδιώκουν να ενισχύσουν τη θέση τους στο Σουδάν και συνολικότερα στην Αφρική.
Σε αυτό το πλαίσιο, μετά από παζάρια με τις ΗΠΑ και το Ισραήλ, το φθινόπωρο του 2020, η κυβέρνηση υπέγραψε μια από τις περιβόητες «Συμφωνίες του Αβραάμ» για την εξομάλυνση των σχέσεων αραβικών και μουσουλμανικών κρατών με το Ισραήλ. Ως «αντάλλαγμα» για τη συμφωνία, οι ΗΠΑ έβγαλαν το Σουδάν από τη μαύρη λίστα των «χωρών που στηρίζουν την τρομοκρατία» και υποσχέθηκαν σημαντική οικονομική βοήθεια.
Τον Δεκέμβρη του 2021, ανακοινώθηκε συμφωνία της στρατιωτικής κυβέρνησης με τη Ρωσία για τη δημιουργία στρατιωτικής ναυτικής βάσης στην Ερυθρά Θάλασσα. Ούτε αυτή η συμφωνία βέβαια «έπεσε από τον ουρανό»: Σχετικά παζάρια διεξάγονταν από τον πρώην δικτάτορα Μπασίρ ήδη από το 2018, ενώ η Μόσχα ενίσχυε επί χρόνια τα «πατήματά» της στο Σουδάν, μεταξύ άλλων και μέσω της ρωσικής μισθοφορικής εταιρείας «Wagner». Δημοσιεύματα και καταγγελίες από τις ΗΠΑ και αλλού επισημαίνουν, εκτός των άλλων, ενεργή εμπλοκή της «Wagner» στο λαθρεμπόριο χρυσού, σε άμεση διασύνδεση με την ηγεσία του στρατού και των παραστρατιωτικών. Μετά τις νέες ένοπλες συγκρούσεις, η ηγεσία της «Wagner» διέψευσε οποιαδήποτε εμπλοκή, ωστόσο τον περασμένο Φλεβάρη, κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στο Σουδάν, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών, Σ. Λαβρόφ, είχε υπερασπιστεί τη δράση της «Wagner» στην Αφρική, λέγοντας ότι «αναπτύσσεται κατόπιν αιτημάτων κυβερνήσεων» και «συνεισφέρει στην εξομάλυνση της κατάστασης στην περιφέρεια»…
Τόσο η συμφωνία με το Ισραήλ και τις ΗΠΑ, ωστόσο, όσο και αυτή με τη Ρωσία για τη δημιουργία ναυτικής βάσης έχουν «παγώσει», στο έδαφος της συνεχιζόμενης ενδοαστικής αντιπαράθεσης στην αφρικανική χώρα.
Την ίδια ώρα, συμφωνίες και παζάρια βρίσκονται σε εξέλιξη και με άλλα κέντρα που διατηρούν ισχυρά συμφέροντα στο Σουδάν, όπως η Κίνα (1η χώρα σε εξαγωγές στο Σουδάν με 31% και 2η σε απορρόφηση εξαγωγών από το Σουδάν, με 19%), τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (1η χώρα σε απορρόφηση εξαγωγών, με 31%, και 3η σε εξαγωγές στο Σουδάν, με 11%), η Σαουδική Αραβία, η Αίγυπτος κ.ά.
Μεταξύ άλλων καταγράφονται τα εξής:
— Συμφωνίες με Τουρκία, Κατάρ, Σαουδική Αραβία, ΗΑΕ για την εκχώρηση γόνιμων εκτάσεων γης, παραθαλάσσιων περιοχών για νέα λιμάνια ή εμπορικά και βιομηχανικά πάρκα και χωράφια, όπως διασφάλιζε η συμφωνία του μεγαλύτερου σουδανικού ομίλου DAL, του δισεκατομμυριούχου επιχειρηματία Οσάμα Νταούντ Αμπντελατίφ, η οποία υπογράφτηκε τον Δεκέμβρη του 2022 με την εμιρατινή κοινοπραξία «AD Ports». Αφορά ακριβώς αγροτικές καλλιέργειες, εμπορικά πάρκα, νέο λιμάνι στρατηγικής σημασίας στην Ερυθρά Θάλασσα, αεροπορική εταιρεία χαμηλού κόστους με έδρα το Χαρτούμ, κ.ά.
— Το Σουδάν εξασφάλισε τον Αύγουστο του 2022 κινεζικές επενδύσεις εκατ. δολαρίων για την αποκατάσταση του σιδηροδρομικού δικτύου. Ο υπουργός Μεταφορών, Χισάμ Αμπού Ζαΐντ, επιβεβαίωσε την παραλαβή βαγονιών εμπορικών αμαξοστοιχιών από την κινεζική εταιρεία «CRRC Ziyang», αξίας 51,6 εκατ. δολαρίων, με στόχο ο νέος εξοπλισμός να επιτρέψει στη χώρα να μεταφέρει πάνω από 350.000 τόνους εμπορευμάτων τον μήνα αντί των σημερινών 80.000 τόνων.
Η Κίνα έχει επενδύσει, επίσης, ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του 1990, σημαντικά ποσά σε υποδομές για την αξιοποίηση των πετρελαιοπηγών που διαθέτει κυρίως το – ανεξάρτητο από το 2011 – Νότιο Σουδάν. Το πετρέλαιο σήμερα συνεισφέρει μόλις το 1% των εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού του Σουδάν, από 20% μέχρι την ανεξαρτητοποίηση του Νότιου Σουδάν.
Η Σαουδική Αραβία αγοράζει τα περισσότερα κτηνοτροφικά προϊόντα του Σουδάν, ενώ προχωρούν οι εκχωρήσεις εκατομμυρίων στρεμμάτων αγροτικής γης σε Σαουδική Αραβία, Μπαχρέιν, Τουρκία και Κίνα. Στα σκαριά είναι ανάλογες συμφωνίες με Ιορδανία, Αίγυπτο και ΗΑΕ.
Αντίστοιχα, σε προηγούμενη φάση, τον Μάρτη του 2018, η Τουρκία και το Κατάρ υπέγραψαν συμφωνία με το Σουδάν (επί διακυβέρνησης Μπασίρ) για την ανάπτυξη του λιμανιού στην πόλη Σουάκιν, στην Ερυθρά Θάλασσα.
Σημειώνεται επίσης ότι οι στρατηγοί Μπουρχάν και Χεμεντί έχουν στείλει στρατό και χιλιάδες μισθοφόρους στον πόλεμο στην Υεμένη, στο πλευρό της Σαουδικής Αραβίας, ενώ ο Χεμεντί έχει στείλει μισθοφόρους και στις συγκρούσεις στη Λιβύη.
Την ίδια ώρα, σε μια χώρα με τέτοιο πλούτο και δυνατότητες, περίπου ένας στους δύο πολίτες εξακολουθεί να βρίσκεται κάτω από το όριο της φτώχειας και πολύ μεγάλα τμήματα του πληθυσμού είναι αντιμέτωπα με οξύ υποσιτισμό…
Απέναντι σε αυτές τις αντίξοες συνθήκες, οι λαϊκές κινητοποιήσεις για δημοκρατικά και οικονομικά δικαιώματα συνεχίζονται όλα αυτά τα χρόνια, με πολυμορφία, παρά την κρατική καταστολή, που έχει ενταθεί ιδιαίτερα μετά το πραξικόπημα του 2021, με τις δυνάμεις της δικτατορίας που σήμερα πολεμούν μεταξύ τους να έχουν δολοφονήσει και τραυματίσει χιλιάδες διαδηλωτές.
