Της Μαρίας Παπαπαναγιώτου*
Η χαλάρωση των μέτρων και ο αποκλεισμός των lockdown μετά από 19 μήνες και αλλεπάλληλα κύματα COVID-19 είναι αναπόφευκτα ο επιθυμητός στόχος των περισσοτέρων χωρών. Η ανάγκη εξισορρόπησης της πανδημικής κόπωσης με τον ρου της ζωής, την στήριξη της οικονομίας και της κοινωνικής ζωής επείγει πλέον στους περισσοτέρους λαούς, ανεξάρτητα από τα λίγα ή πολλά κρούσματα που καταγράφουν. Τελικά ο πανδημικός ιός όμως διαψεύδει άλλη μια φορά τις κυβερνήσεις και τις παγκόσμιες Αρχές και συνεχίζει να εκπλήσσει. Αυτό που προκύπτει το τελευταίο διάστημα λόγω ενός νέου επιθετικού 5ου κύματος στην Ευρώπη, είναι ότι μόνον ο εμβολιασμός δεν ήταν αρκετός για να θέσει την πανδημία σε τροχιά υποχώρησης .
Για τον Antoine Flahault, διευθυντή του Ινστιτούτου Παγκόσμιας Υγείας και καθηγητή στην Ιατρική Σχολή της Γενεύης, «πάρα πολλές χώρες έχουν στοιχηματίσει τα πάντα στο εμβόλιο κατά του Covid και δεν έχουν καταβάλλει επιπλέον προσπάθειες για την διαχείριση του ιού με μέτρα δημόσιας υγείας».
Μια τέτοια χώρα είναι τελικά και η Ελλάδα, αφού , πέραν των μέτρων της ιχνηλάτησης και απομόνωσής που δεν ενεργοποιήθηκαν, ουσιαστικά, ούτε και στα προηγούμενα κύματα της πανδημίας, αυτή την ώρα, δεν λαμβάνονται μέτρα δημοσίας υγείας όπως η τήρηση της κοινωνικής απόστασης , η υποχρεωτικότητα της μάσκας, ειδικά στους εσωτερικούς χώρους , και στους εξωτερικούς, όπου υπάρχει συνωστισμός, ο καθαρισμός του αέρα και ο ασφαλής εξαερισμός στους εσωτερικούς δημόσιους χώρους και στα μέσα μεταφοράς .
Ταυτόχρονα η Ελλάδα δεν έχει εξηγήσει επαρκώς στους πολίτες πχ, ότι ο ανεμβολίαστος κινδυνεύει περισσότερο να κολλήσει από εμβολιασμένα άτομα που συχνά εμφανίζουν συμπτώματα. Ότι τα άτομα μεγάλης ηλικίας και οι ανοσοκατεσταλμένοι χρειάζονται έτσι κι αλλιώς την προστασία μας, κι ας είμαστε όλοι εμβολιασμένοι . Και ότι εσωτερικός χώρος «αμιγώς εμβολιασμένων» είναι δύσκολο να βρεθεί και να θεωρηθεί ασφαλής, δεδομένου του «ξεθυμάσματος» του εμβολίου μετά τους 6 μήνες, της έλλειψης επαρκών ελέγχων για την μη είσοδο των ανεμβολίαστων, και της αμφισβητούμενης ασφάλειας εξαερισμού.
Λείπει στην Ευρώπη η καταπολέμηση του τρόπου μετάδοσης
«Δυστυχώς, οι Ευρωπαϊκές χώρες έχουν επενδύσει ελάχιστα στην καταπολέμηση του τρόπου μετάδοσης του ιού, δήλωσε ο Antoine Flahault στην εφημερίδα L’express.
Και πρόσθεσε: «Γνωρίζουμε πλέον ότι ο ιός μεταδίδεται σχεδόν αποκλειστικά με αεροζόλ, σε κλειστούς, πολυσύχναστους, κακώς αεριζόμενους χώρους, όπου περνάμε αρκετές ώρες. Μπορεί να είναι απαραίτητο να απαγορευτεί η παραμονή σε τέτοιους χώρους όταν η συγκέντρωση CO2 υπερβαίνει ένα συγκεκριμένο όριο. Θα πρέπει να υπαγορεύεται το άνοιγμα των παραθύρων μέχρι να επιτευχθεί το όριο ασφαλείας διοξειδίου του άνθρακα. Θα πρέπει να χρησιμοποιούνται συσκευές καθαρισμού αέρα εξοπλισμένες με κατάλληλα φίλτρα, όταν δεν είναι εφικτό να ανοίξουν τα παράθυρα. Είναι επείγον στην χρονική αυτή στιγμή ( που ο χειμώνας πλησιάζει) να προχωρήσουμε σε αυτά τα ζητήματα.»
Ο Antoine Flahault, που μιλά ήδη για το 5ο κύμα της πανδημίας , και θεωρείται ένας από τους καλύτερους επιδημιολόγους στον κόσμο, τονίζει ότι σήμερα, καμμιά χώρα της Γηραιάς Ηπείρου δεν έχει την πολυτέλεια να πιστέψει ότι είναι ασφαλής από μια νέα ανάκαμψη της επιδημίας, που θα μπορούσε να οδηγήσει, σε τόσο υψηλή θνησιμότητα όπως στα προηγούμενα κύματα. Και αυτό αφορά, όπως λέει , και την Γαλλία.
Χαμηλός εμβολιασμός, σαρωτική αύξηση κρουσμάτων σε Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη
Η Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, όπως εξηγεί, συμπεριλαμβανομένων των χωρών της Βαλτικής, βρίσκονται στην καρδιά ενός νέου κύματος που αποδεικνύεται ότι είναι το ισχυρότερο και πιο βάναυσο της πανδημίας για κάθε μια από αυτές τις χώρες. Η εμβολιαστική κάλυψη των χωρών αυτών είναι ελάχιστη, αλλά αυτό θα πρέπει να λειτουργεί ως προειδοποίηση για τη Δυτική Ευρώπη αντί να πιστεύουν οι υπόλοιπες χώρες ότι τι ένα αντίστοιχο κύμα είναι πολύ μακριά.
Μπορούμε ήδη να δούμε ότι με λιγότερο από 50% εμβολιαστική κάλυψη, οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης αντιμετωπίζουν ένα σφοδρό νέο κύμα. Βλέπουμε επίσης ότι το Ηνωμένο Βασίλειο, με ποσοστό άνω του 70%, ελπίζει να μετριάσει τις επιπτώσεις του τρέχοντος κύματός , αλλά η θνησιμότητα του είναι στα ύψη. Είναι θεμα αποτελεσματικότητας εμβολίων? Ναι και ΟΧΙ. Το εμβόλιο παραμένει πάνω από 90% αποτελεσματικό κατά των σοβαρών μορφών του Covid σύμφωνα με όλες τις μελέτες που πραγματοποιήθηκαν, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας, συμπεριλαμβανομένης της παραλλαγής Delta. Αλλά δεν είναι τόσο αποτελεσματικό έναντι των ηπιότερων μορφών, και επομένως κατά της μετάδοσης στην κοινότητα. Επιτρέπει την εμφάνιση μεγάλων κυμάτων, συμπεριλαμβανομένων πληθυσμών άνω του 80% που έχουν εμβολιαστεί, όπως στη Σιγκαπούρη.
Ανεξέλεγκτη ανάκαμψη σε Γαλλία και Ηνωμένο Βασίλειο
Το Ηνωμένο Βασίλειο βιώνει επίσης, παρά την υψηλή εμβολιαστική κάλυψη κοντά σε αυτή της Γαλλίας, μια ολοένα και πιο ανεξέλεγκτη ανάκαμψη , η οποία καταγράφεται σε πλατώ επιδημίας που παραμένει υψηλό από τις αρχές του καλοκαιριού. Η χώρα βλέπει την κατάσταση της υγείας να επιδεινώνεται ραγδαία, τώρα, και με αύξηση της θνησιμότητας.
Η Δανία, η Ολλανδία, το Βέλγιο, η Αυστρία και η Γερμανία βιώνουν με τη σειρά τους πιο έντονα ριμπάουντ από ό,τι στη Γαλλία, την Ισπανία, την Ιταλία ή την Ελβετία, αλλά αυτό το χάσμα μπορεί κάλλιστα να είναι ακριβώς αυτό. αναπόφευκτα θα εξαπλωθεί σε ολόκληρη την ήπειρο.
Οι χώρες που διαψεύσθηκαν
- Ισραήλ
Την άνοιξη, τα βλέμματα όλου του κόσμου ήταν στραμμένα στο Ισραήλ, που σημείωσε επιτυχία στην γρήγορη εφαρμογή του εμβολιασμού σε μεγάλα ποσοστά. Η εμβολιαστική εκστρατεία θεωρήθηκε τόσο επιτυχημένη που η χώρα επέλεξε να καταργήσει σχεδόν όλους τους περιορισμούς. Αποτέλεσμα? Ένα τεράστιο κύμα , μεγαλύτερο από τα προηγούμενα. Η ισραηλινή κυβέρνηση έχει αυστηροποιήσει τα μέτρα και χορήγησε την τρίτη δόση σε όλους τους ηλικιωμένους, ενώ ο υπουργός υγείας έχει δηλώσει ρητά ότι η κατάργηση της υποχρεωτικότητας της μάσκας θα αργήσει
- Ηνωμένο Βασίλειο
Στις 19 Ιουλίου, το Ηνωμένο Βασίλειο κατάργησε τα περισσότερα μέτρα και γιόρτασε πανηγυρικά την Ημέρα της Ελευθερίας . Παρόλο που η χώρα εχει ανακοινώσει ότι να επιστρέφει σε κάποιου τύπου κανονικότητα, υπάρχουν ακόμη περισσότερα από 3 εκατομμύρια νέα κρούσματα από τον Σεπτέμβριο. Κάθε εβδομάδα, περισσότεροι από 100.000 Βρετανοί μολύνονται και περισσότεροι από 500 πεθαίνουν από τον COVID-19, ενώ κάθε πέντε εβδομάδες ο αριθμός των εισαγωγών υπερδιπλασσιάζεται Παρόλο που ο αριθμός των θανάτων και των νοσηλειών είναι μικρότερος από ό,τι στα προηγούμενα κύματα, παρατηρούνται εκ νέου επιδημικές εκρήξεις και αύξηση στους δείκτες .
- Σιγκαπούρη
Στη Σιγκαπούρη, όπου η επιδημία τέθηκε για πρώτη φορά υπό έλεγχο μέσω μαζικών ελέγχων και κλεισίματος των συνόρων, οι αρχές ανακοίνωσαν στα τέλη Αυγούστου ότι οι περιορισμοί θα αρθούν όταν εμβολιαστεί το 80% του πληθυσμού της. , στόχος που έχει επιτευχθεί.
Αλλά παρά το ποσοστό εμβολιασμού 83% από τον Σεπτέμβριο, ο αριθμός των νέων κρουσμάτων έχει αρχίσει να διπλασιάζεται κάθε εβδομάδα και η χώρα έχει τώρα το υψηλότερο ποσοστό μόλυνσης στον κόσμο, αναγκάζοντας την κυβέρνηση να επαναφέρει ορισμένους περιορισμούς. Τις τελευταίες 28 ημέρες, ωστόσο, το 98% των λοιμώξεων δεν ήταν σοβαρές, σημάδι ότι το υψηλό ποσοστό εμβολιασμού προστατεύει τον πληθυσμό της Σιγκαπούρης.
90% εμβολιαστικής κάλυψης: Μόνον η Πορτογαλία
Όσο πιο γρήγορα προχωρούν οι εκστρατείες εμβολιασμού σε αρκετές δυτικές χώρες, τόσο μεγαλύτερη γίνεται η πίεση προς τις αρχές να άρουν τους περιορισμούς που συνδέονται με την πανδημία.
Αλλά οι ειδικοί προειδοποιούν ότι καμία χώρα δεν είναι ασφαλής από περαιτέρω εστίες πριν φτάσει σε ποσοστό ανοσοποίησης 80% ή και 90% του πληθυσμού (συμπεριλαμβανομένων των παιδιών, που δεν είναι ακόμη επιλέξιμα για το εμβόλιο). Προς το παρόν, μόνο η Πορτογαλία έχει πετύχει αυτόν τον στόχο.
- Πορτογαλία
Από την 1η Οκτωβρίου, η Πορτογαλία έχει άρει τους περισσότερους περιορισμούς της, με εξαίρεση τη χρήση μάσκας σε δημόσιους χώρους και την υποχρέωση εμβολιαστικού διαβατηρίου μόνο κατά τη διάρκεια μεγάλων εκδηλώσεων και για τους ταξιδιώτες. Ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε ότι η χώρα εισέρχεται σε μια φάση όπου οι πολίτες θα είναι υπεύθυνοι για την προστασία τους από τον COVID-19.
Ενώ η πορτογαλική κυβέρνηση ευχαρίστησε τους πολίτες της για τις προσπάθειές τους κατά τη διάρκεια της πανδημίας, προειδοποίησε επίσης ότι θα μπορούσαν να τεθούν γρήγορα νέοι περιορισμοί εάν αλλάξει η κατάσταση.
Υψηλή εμβολιαστική κάλυψη και συδυασμός μέτρων
- Δανία
Η Δανία δήλωσε στις 10 Σεπτεμβρίου ότι ο Covid-19 δεν είναι πλέον μια ασθένεια που αποτελεί κρίσιμη απειλή για την κοινωνία και ότι κατάφερε να περάσει στην άλλη όχθη της πανδημίας μέσω εκτεταμένου εμβολιασμού . Το διαβατήριο του εμβολίου έχει εγκαταλειφθεί ως απαιτούμενο μέτρο.
Η Πορτογαλία, η Χιλή, η Νορβηγία, η Σιγκαπούρη, η Ταϊλάνδη, το Βιετνάμ, η Νέα Ζηλανδία και η Αυστραλία έκαναν παρόμοιες ανακοινώσεις.
Ο Δρ Liu, παιδίατρο στο CHU Sainte-Justine του Πανεπιστήμιου McGill και πρώην διεθνής πρόεδρος των Γιατρών Χωρίς Σύνορα προειδοποιεί ότι αυτή η επιστροφή στην κανονικότητα πρέπει να γίνει πολύ προσεκτικά γιατί η κατάσταση κινδυνεύει να επιδεινωθεί.
«Όταν λέμε ότι πρέπει να μάθουμε να ζούμε με τον ιό, αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να άρουμε όλα τα μέτρα υγείας.
Επιπλέον, αρκετές χώρες που έχουν χαλαρώσει τους περιορισμούς τους έχουν τηρήσει ορισμένα μέτρα, όπως η χρήση μάσκας σε δημόσιο ή τακτικό έλεγχο.»
- Νορβηγία
Για παράδειγμα, η Νορβηγία συνεχίζει να επιβάλλει όρια στις μεγάλες συγκεντρώσεις, φορώντας μάσκες σε δημόσιους χώρους και αποδεικτικά εμβολιασμού για μπαρ και εστιατόρια. Παρόλο που η ζωή επιστρέφει στο φυσιολογικό, η πανδημία δεν έχει τελειώσει, δήλωσε η πρωθυπουργός Έρνα Σόλμπεργκ στις 24 Σεπτεμβρίου. Θα υπάρξουν άνθρωποι που θα συνεχίσουν να είναι άρρωστοι και γι’ αυτό πρέπει όλοι να εμβολιαστούν.
Η στρατηγική COVID-zero απέτυχε
Η Νέα Ζηλανδία, η Αυστραλία και η Σιγκαπούρη είχαν καταφέρει να έχουν πολύ λίγα κρούσματα από την αρχή της πανδημίας. Αυτές οι χώρες έκλεισαν γρήγορα τα σύνορά τους και επέβαλαν αυστηρά lockdown με το παραμικρό σημάδι. Η στρατηγική τους ήταν αυτή του COVID-zero, για να μειώσουν σχεδόν στο μηδέν τον αριθμό των κρουσμάτων στη χώρα τους.
- Αυστραλία: Η αναζωπύρωση της Μελβούρνης
Πρόσφατα η Μελβούρνη της Αυστραλίας χτυπήθηκε από ένα μεγάλο ξέσπασμα, αναγκάζοντας την κυβέρνηση να παραδεχτεί ότι οι αυστηροί αποκλεισμοί απέτυχαν να περιορίσουν τον ιό. Στη συνέχεια, η χώρα αποφάσισε να εγκαταλείψει τη στρατηγική COVID-zero , και παραδέχθηκε ότι είναι απίστευτα δύσκολο να επιτευχθεί λόγω της μεταδοτικότητας της παραλλαγής Delta.
- Νέα Ζηλανδία
Η πρωθυπουργός της Νέας Ζηλανδίας Τζασίντα Άρντερν δήλωσε ότι δεν μετανιώνει που εφάρμοσε τη στρατηγική COVID-zero γιατί έχει σώσει ζωές. Η στρατηγική εξάλειψης [COVID-zero] ήταν σημαντική από νωρίς, επειδή δεν είχαμε εμβόλιο. Τώρα το έχουμε και θα αλλάξει τον τρόπο που διαχειριζόμαστε την κατασταση , είπε σε συνέντευξη Τύπου.
Είχαν εκατό θανάτους, είναι πολύ διαφορετικό από τους 11.000 θανάτους στο Κεμπέκ , υπογραμμίζει η Christina Zarowsky.
Μόνο η Κίνα, το Χονγκ Κονγκ και η Ταϊβάν εξακολουθούν να χρησιμοποιούν στρατηγική COVID-zero. Από την άλλη πλευρά, τα αυστηρά μέτρα, μερικές φορές ακόμη και δρακόντεια, που επιβάλλονται από αυτές τις χώρες για να το επιτύχουν αυτό, δεν δείχνουν εφαρμόσιμα σε όλο τον κόσμο.
Οι στρατηγικές θα πρέπει να αναπροσαρμόζονται
Η Δρ. Joanne Liu έχει δηλώσει ότι «Δεν υπάρχει τέλεια λύση σε αυτήν την πανδημία. Χρειαζόμαστε μια στρατηγική mille-feuille: μια υπέρθεση διαφορετικών μέτρων για τον περιορισμό των νέων εστιών. Επιπλέον, δεν πρέπει οι χώρες να φοβούνται να αλλάξουν τη στρατηγική τους εάν δεν λειτουργεί πλέον.
*Η Μαρία Παπαπαναγιώτου είναι διακεκριμένη δημοσιογράφος, με διεθνή εξειδίκευση σε θέματα υγείας και είναι τακτική αρθρογράφος του europost.gr.
