COVID-19 
Γιατί έχουν πάρει το όνομά τους από διάσημες πόλεις – Ορισμένες επιβάλλουν ψευδαισθήσεις, παραισθήσεις και άλλα συμπτώματα ψύχωσης στους κατοίκους και τους επισκέπτες της
Αν και το Παρίσι, το Λονδίνο και η Βενετία είναι συνδεδεμένες στο μυαλό μας με τον ρομαντισμό, τον πολιτισμό και την όμορφη αισθητική, πολλές από αυτές παραπέμπουν ταυτόχρονα σε ψυχικές νόσους, δανείζοντας το όνομά τους σε διανοητικές διαταραχές.
Όλοι γνωρίζουν το σύνδρομο της Στοκχόλμης, κατά το οποίο οι όμηροι αναπτύσσουν δεσμό με τους απαγωγείς τους, αλλά ποιος γνωρίζει το αντίθετό του; Το σύνδρομο Λίμα αναφέρεται λοιπόν στην περίπτωση κατά την οποία οι απαγωγείς αρχίζουν να συμπαθούν τους ομήρους. Αντίστοιχα, άλλες 8 πόλεις σε όλο τον κόσμο φέρουν ένα άσχημο στίγμα: έχουν μια ψυχολογική διαταραχή που πήρε το όνομά τους.
Το σύνδρομο της πόλης πιο συγκεκριμένα, αναφέρεται σε μια συλλογή σωματικών και ψυχολογικών συμπτωμάτων που σχετίζονται με τη ζωή σε μια πόλη. Στην ψυχολογία, ο όρος “σύνδρομο της πόλης” σημαίνει βραχύβιες ψυχικές καταστάσεις που προκαλούνται από συγκεκριμένα αστικά περιβάλλοντα. Ορισμένες πόλεις επιβάλλουν ψευδαισθήσεις, παραισθήσεις και άλλα συμπτώματα ψύχωσης στους κατοίκους και τους επισκέπτες της.
Αν και οι πόλεις, γενικά, έχουν συσχετιστεί με μια ευρεία γκάμα καταστάσεων ψυχικής υγείας (όπως το άγχος, οι ψυχωσικές διαταραχές, η διάθεση ή οι διαταραχές εθισμού), τα σύνδρομα της πόλης δεν πληρούν τις προϋποθέσεις για χρόνιες ψυχολογικές διαταραχές που απαιτούν διάγνωση. Αντίθετα, πρόκειται για ασυνήθιστα ψυχοσωματικά “σύνδρομα” που προκαλούνται από παράγοντες όπως τα συχνά ταξίδια, το πολιτιστικό σοκ, το jet-lag και τη δυσκολία προσαρμογής σε ένα νέο περιβάλλον.
Παρακάτω απαριθμούνται τα πιο γνωστά σύνδρομα πόλεων, ενώ περιγράφονται οι προελεύσεις τους, αλλά και οι επιδράσεις που έχουν στην ψυχική μας υγεία.
Σύνδρομο της Ιερουσαλήμ
Το σύνδρομο της Ιερουσαλήμ, που αναφέρθηκε για πρώτη φορά τη δεκαετία του 1930, προσβάλλει περίπου 100 επισκέπτες κάθε χρόνο, ενώ από αυτούς, περίπου οι 40 πρέπει να νοσηλευτούν.
Το σύμπτωμα εκδηλώνεται μέσω της αυταπάτης ότι το υποκείμενο είναι μια σημαντική βιβλική μορφή. Προηγούμενα παραδείγματα περιλαμβάνουν ανθρώπους που πίστευαν ότι ήταν η Παναγία, ο Μωυσής, ο Ιωάννης ο Βαπτιστής, ακόμη και ο ίδιος ο Ιησούς. Οι πάσχοντες καταλήγουν να κηρύττουν και να φωνάζουν στο δρόμο, προειδοποιώντας τους περαστικούς για την προσέγγιση των έσχατων καιρών και την ανάγκη για λύτρωση. Συχνά παθιασμένοι με τη σωματική καθαρότητα, κάποιοι ξυρίζουν όλες τις σωματικές τρίχες, κάνουν επαναλαμβανόμενα μπάνια, ή κόβουν ψυχαναγκαστικά τα νύχια στα δάχτυλα των χεριών και των ποδιών τους. Τα συμπτώματα συνήθως υποχωρούν λίγες εβδομάδες μετά την επίσκεψη.
Σύνδρομο του Παρισιού
Το σύνδρομο αυτό, που αναφέρθηκε για πρώτη φορά το 2004, επηρεάζει κυρίως επισκέπτες που έρχονται από την Ιαπωνία και έχει κατά μέσο όρο, 12 κρούσματα κάθε χρόνο. Οι πάσχοντες, οι οποίοι είναι κυρίως άτομα ηλικίας 30 ετών, εμφανίζουν συμπτώματα όπως άγχος, ψευδαισθήσεις – συμπεριλαμβανομένης της πεποίθησης ότι το δωμάτιο του ξενοδοχείου τους έχει ληστευτεί, ή ότι είναι ο Λουδοβίκος ΙΔ’, ο “βασιλιάς του ήλιου” της Γαλλίας- και παραισθήσεις.
Οι ειδικοί πιστεύουν ότι το σύνδρομο του Παρισιού επηρεάζει κυρίως τους Ιάπωνες τουρίστες εξαιτίας του τζετ λαγκ. Το πρόβλημα όμως είναι τόσο σημαντικό, ώστε η ιαπωνική πρεσβεία στο Παρίσι να διατηρεί μια 24ωρη τηλεφωνική γραμμή, βοηθώντας τους πληγέντες συμπατριώτες της να λάβουν την κατάλληλη περίθαλψη. Οι περισσότεροι ασθενείς βελτιώνονται μετά από λίγες ημέρες ξεκούρασης. Κάποιοι επηρεάζονται τόσο πολύ που η μόνη γνωστή θεραπεία είναι η άμεση επιστροφή στην Ιαπωνία.
Σύνδρομο της Φλωρεντίας
Το σύνδρομο αυτό, που αναφέρθηκε για πρώτη φορά τη δεκαετία του 1980 και έκτοτε έχει παρατηρηθεί περισσότερες από 100 φορές, ενώ πλήττει κυρίως δυτικοευρωπαίους τουρίστες ηλικίας 20 έως 40 ετών. Το σύνδρομο της Φλωρεντίας αποτελεί μια οξεία αντίδραση που προκαλείται από την προσμονή και στη συνέχεια από την εμπειρία του πολιτιστικού πλούτου της πόλης. Οι πάσχοντες συχνά μεταφέρονται στο νοσοκομείο κατευθείαν από τα μουσεία της Φλωρεντίας.
Τα ήπια συμπτώματα περιλαμβάνουν αίσθημα αυξημένων παλμών, ζάλη, λιποθυμία και παραισθήσεις, ενώ τα δύο τρίτα των πασχόντων αναπτύσσουν ήπια παρανοϊκή ψύχωση. Οι περισσότεροι πάσχοντες βέβαια μπορούν να επιστρέψουν στο σπίτι τους μετά από λίγες ημέρες ξεκούρασης στο κρεβάτι. Η πάθηση αυτή είναι επίσης γνωστή ως “σύνδρομο Σταντάλ”, από το όνομα του Γάλλου συγγραφέα που περιέγραψε το φαινόμενο κατά την επίσκεψή του στη Φλωρεντία το 1817. Όταν επισκέφθηκε τη Βασιλική του Τιμίου Σταυρού, όπου είναι θαμμένοι ο Μακιαβέλι, ο Μιχαήλ Άγγελος και ο Γαλιλαίος, “βρισκόταν σε ένα είδος έκστασης… έφτασα στο σημείο όπου συναντά κανείς ουράνιες αισθήσεις… περπατούσα με το φόβο να μην πέσω”.
florence
Σύνδρομο της Βενετίας
Μάλλον πιο νοσηρή από τις προηγούμενες καταστάσεις, το Σύνδρομο της Βενετίας περιγράφει τη συμπεριφορά ανθρώπων που ταξιδεύουν στη Βενετία με τη ρητή πρόθεση να αυτοκτονήσουν εκεί. Μόνο μεταξύ 1988 και 1995, 51 ξένοι επισκέπτες διαγνώστηκαν με αυτή την ψυχική διαταραχή, ενώ τα άτομα, άνδρες και γυναίκες, προέρχονταν κυρίως από τη Γερμανία. Συνολικά, 16 πέτυχαν την αποστολή αυτοκτονίας τους.
Πολλοί υποστηρίζουν ότι ενδεχομένως, η τάση αυτή οφείλεται στην πολιτιστική επίδραση του “Θανάτου στη Βενετία”, του μυθιστορήματος του Γερμανού συγγραφέα Τόμας Μαν, το οποίο στη συνέχεια μετατράπηκε σε ταινία. Επίσης, σύμφωνα με έρευνα που διεξήχθη σχετικά με το φαινόμενο – κυρίως με συνεντεύξεις των 35 επιζώντων – φάνηκε ότι “στη συλλογική φαντασία των ρομαντικών ανθρώπων, η σύνδεση της Βενετίας με την παρακμή και την εξαθλίωση ήταν ένα επαναλαμβανόμενο σύμβολο και σύμπτωμα”.
venice
Σύνδρομο της Στοκχόλμης
Δυο συναφή σύνδρομα πόλεων συνδέονται με καταστάσεις ομηρίας, με πιο διάσημο αυτό της σουηδικής πρωτεύουσας. Σύμφωνα με το άρθρο στο Names, περίπου ένας στους τέσσερις από αυτούς που κακοποιούνται, απαγάγονται ή κρατούνται όμηροι αναπτύσσουν έντονο συναισθηματικό δεσμό ή αίσθημα αφοσίωσης προς τους απαγωγείς ή τους θύτες τους. Ορισμένοι μάλιστα αρχίζουν να συνεργάζονται ενεργά, ξεπερνώντας τα όρια από θύμα σε θύτη.
Το σύνδρομο αυτό πήρε το όνομά του από μια ληστεία τράπεζας που μετατράπηκε σε κατάσταση ομηρίας στη Στοκχόλμη το καλοκαίρι του 1973. Οι ληστές κράτησαν ομήρους τέσσερις υπαλλήλους τράπεζας για έξι ημέρες, τους οποίους έδεσαν με δυναμίτη και έκλεισαν σε ένα θησαυροφυλάκιο. Μετά τη διαπραγμάτευση για την παράδοση των ληστών, οι όμηροι δήλωσαν ότι ένιωθαν περισσότερο φόβο για την αστυνομία, συγκέντρωσαν χρήματα για την υπεράσπιση των απαγωγέων και αρνήθηκαν να καταθέσουν εναντίον τους. Μια από τις ομήρους αρραβωνιάστηκε μάλιστα έναν από τους απαγωγείς της.
Σύνδρομο Λίμα
Λιγότερο γνωστό, το σύνδρομο Λίμα περιγράφει το ακριβώς αντίθετο του συνδρόμου της Στοκχόλμης – δηλαδή, οι απαγωγείς αναπτύσσουν θετικούς δεσμούς με τους ομήρους τους. Κατά τη διάρκεια ενός πραξικοπήματος στην πρωτεύουσα του Περού τον Δεκέμβριο του 1996, τα μέλη του Επαναστατικού Κινήματος Tupac Amaru πήραν ομήρους 600 επισκέπτες της ιαπωνικής πρεσβείας. Όμως οι απαγωγείς ένιωσαν τόση ενσυναίσθηση για τους καλεσμένους που άφησαν τους περισσότερους από αυτούς να φύγουν μέσα σε λίγες ημέρες, συμπεριλαμβανομένων ατόμων “υψηλής αξίας”, όπως η μητέρα του τότε προέδρου του Περού. Μετά από τέσσερις μήνες παρατεταμένων διαπραγματεύσεων, όλοι οι όμηροι, εκτός από έναν, απελευθερώθηκαν.
Σύνδρομο του Άμστερνταμ
Το Σύνδρομο του Άμστερνταμ αναφέρεται στη συμπεριφορά των ανδρών που μοιράζονται φωτογραφίες των γυμνών συζύγων τους ή των ίδιων που κάνουν σεξ με τις συζύγους τους, χωρίς τη συγκατάθεσή τους, κυρίως στο διαδίκτυο. Ο όρος πιστεύεται ότι παραπέμπει στην περιοχή Red Light District του Άμστερνταμ, όπου οι εκδιδόμενες γυναίκες εκτίθενται σε δημόσια θέα πίσω από τα παράθυρα των σπιτιών. Η ονομασία αυτή επινοήθηκε από έναν σεξολόγο του Πανεπιστημίου La Sapienza στην Ιταλία και δημοσιοποιήθηκε για πρώτη φορά το 2008 σε συνέδριο της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Σεξολογίας στη Ρώμη.
Σύνδρομο του Ντιτρόιτ
Το σύνδρομο του Ντιτρόιτ δεν αποτελεί τόσο ένα σύνδρομο ψυχικής υγείας, όσο μια μορφή ηλικιακής διάκρισης. Σύμφωνα με αυτή, οι εργαζόμενοι ορισμένης ηλικίας αντικαθίστανται από εκείνους που είναι νεότεροι, ταχύτεροι, ισχυρότεροι και προικισμένοι με νέες δεξιότητες που ταιριάζουν καλύτερα στον σύγχρονο εργασιακό χώρο. Το σύνδρομο, που αναφέρθηκε το 2011, πήρε το όνομά του από το Ντιτρόιτ, και πιο συγκεκριμένα από τη φήμη της πόλης ως κόμβου κατασκευής αυτοκινήτων, όπου τα νεότερα μοντέλα οχημάτων αντικαθιστούσαν τα παλαιότερα σε τακτική βάση.
Φυσικά, όλα τα παραπάνω δεν αποτελούν λόγους για να σας αποτρέψουν από το να επισκεφτείτε τους προαναφερθέντες αγαπημένους προορισμούς. Αρκεί να προσέχετε αν νιώσετε συμπτώματα που σας κάνουν να πιστεύετε ότι είστε ο Μωυσής ή κάποιος άλλος βιβλικός χαρακτήρας.
