Τουρκία: Ο Ερντογάν θέλει να βάλει φωτιά (και) στα Βαλκάνια-Έστειλε χιλιάδες drones Skydagger στην Πρίστινα παραμονές των εκλογών-Στήνουν οι Τούρκοι προβοκάτσια κατά των Σέρβων στο Κοσσυφοπέδιο;

Μια νέα, εξαιρετικά ανησυχητική εξέλιξη σημειώνεται στα Βαλκάνια, καθώς η Τουρκία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν προχώρησε στην αποστολή χιλιάδων στρατιωτικών drones τύπου Skydagger στο Κοσσυφοπέδιο, μόλις λίγες ημέρες πριν από τις κρίσιμες τοπικές εκλογές της 12ης Οκτωβρίου.

Η κίνηση αυτή ερμηνεύεται από διπλωματικούς και στρατιωτικούς κύκλους ως μια καλοστημένη προβοκάτσια που στοχεύει στην πρόκληση της Σερβικής μειονότητας και, κατ’ επέκταση, στην πρόκληση αντίδρασης του Βελιγραδίου, ανοίγοντας τον δρόμο για μια νέα κρίση – ίσως και σύρραξη – στα Βαλκάνια.

Σύμφωνα με ανάλυση γεωπολιτικών παρατηρητών, ο απώτερος στόχος του Ερντογάν είναι η αποσταθεροποίηση της περιοχής και η ανατροπή της κυβέρνησης του φιλορώσου προέδρου της Σερβίας, Αλεξάνταρ Βούτσιτς, με έμμεσο κέρδος την περαιτέρω τουρκική επιρροή στα δυτικά Βαλκάνια.

Ο «σύγχρονος Σουλτάνος» και η νεο-οθωμανική στρατηγική

Η πολιτική αυτή δεν αποτελεί μεμονωμένη ενέργεια. Ο Τούρκος πρόεδρος, που επιχειρεί να ανασυστήσει τη χαμένη αίγλη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, έχει τοποθετήσει τον εαυτό του στον ρόλο ενός σύγχρονου Σουλτάνου. Κεντρικοί πυλώνες αυτής της στρατηγικής είναι το δόγμα της “Γαλάζιας Πατρίδας” και ο λεγόμενος “Μυστικός Όρκος”, που περιγράφει την επιδίωξη της Άγκυρας να επεκτείνει την επιρροή της σε περιοχές που ανήκαν ιστορικά στην Οθωμανική επικράτεια.

Η Τουρκία έχει ήδη εξαπλώσει τη στρατιωτικο-οικονομική της παρουσία από τη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή μέχρι τον Καύκασο και τα Βαλκάνια, χρησιμοποιώντας ως αιχμή του δόρατος την αμυντική της βιομηχανία. Τα τουρκικής κατασκευής drones, πυρομαχικά και οπλικά συστήματα λειτουργούν ως μέσο διπλωματικής και στρατηγικής διείσδυσης, επιτρέποντας στην Άγκυρα να ασκεί πίεση και επιρροή σε περιοχές-κλειδιά.

Το δόγμα του «διαίρει και βασίλευε»

Πιστός στο παλιό οθωμανικό αξίωμα, ο Ερντογάν εκμεταλλεύεται τις εθνοτικές και θρησκευτικές διαφορές στις περιοχές όπου παρεμβαίνει, προκειμένου να διατηρεί έλεγχο μέσα από την ένταση. Προκαλεί ρήξεις, ενισχύει τους διχασμούς και στη συνέχεια εμφανίζεται ως “ειρηνοποιός”, διεκδικώντας τον ρόλο του ρυθμιστή των εξελίξεων, πάντοτε βεβαίως προς όφελος της τουρκικής γεωστρατηγικής ατζέντας.

Στα Βαλκάνια ειδικά, τα τουρκικά συμφέροντα συγκρούονται ανοιχτά με αυτά της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ενώ η Άγκυρα επιδιώκει τη διατήρηση της αστάθειας, προκειμένου να έχει λόγο στις εξελίξεις, οι Βρυξέλλες εργάζονται για τη σταδιακή εξομάλυνση των διαφορών και την ένταξη των βαλκανικών χωρών στην ευρωπαϊκή οικογένεια.

Η συγκυρία του πολέμου Ρωσίας–Ουκρανίας

Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει μεταβάλει δραστικά τις ισορροπίες στα Βαλκάνια. Με τη ρωσική επιρροή να εξασθενεί, πλην της Σερβίας, η Τουρκία βρίσκει πρόσφορο έδαφος να εμφανιστεί ως ο “χωροφύλακας” της περιοχής, με τις ευλογίες – και συχνά τη σιωπηρή στήριξη – των Ηνωμένων Πολιτειών. Έτσι, το Κοσσυφοπέδιο μετατρέπεται σε θέατρο επίδειξης ισχύος για την Άγκυρα.

Τα τουρκικά drones στο Κοσσυφοπέδιο

Σύμφωνα με τις πληροφορίες, ο υπηρεσιακός πρωθυπουργός Άλμπιν Κούρτι και ο υπουργός Άμυνας Ετζούπ Μακεντόντσι υποδέχθηκαν προσωπικά τα κοντέινερ που μετέφεραν τα drones Skydagger από την Τουρκία. Ο Κούρτι τόνισε ότι η παράδοση πραγματοποιήθηκε τρεις μήνες νωρίτερα από την προγραμματισμένη ημερομηνία, χαρακτηρίζοντας τη μέρα «ιστορική» για την αμυντική ενίσχυση του Κοσσυφοπεδίου.

Η δήλωσή του, ωστόσο, ερμηνεύεται από τη Σερβική πλευρά ως πρόκληση με προεκλογικό υπόβαθρο, δεδομένου ότι η παράδοση συνέπεσε χρονικά με τις εκλογές και τη νέα ανάληψη της διοίκησης της KFOR από Τούρκο στρατηγό, τον Οζκάν Ουλούτας – μάλιστα για δεύτερη φορά, κάτι πρωτοφανές στην ιστορία της νατοϊκής δύναμης.

Η τουρκική ρητορική μέσω Πρίστινας

Την ίδια στιγμή, η πρόεδρος του Κοσσυφοπεδίου Βιόσα Οσμάνι εξαπέλυσε φραστική επίθεση κατά του Σέρβου προέδρου, κατηγορώντας τον ότι «προσβάλλει την Τουρκία, μια χώρα του ΝΑΤΟ που εργάζεται για την ειρήνη και την ασφάλεια». Δεν παρέλειψε να επαινέσει προσωπικά τον Ερντογάν, χαρακτηρίζοντάς τον «ηγέτη που κρατά τον λόγο του και νοιάζεται για όλους τους λαούς της περιοχής».

Η χρονική σύμπτωση των δηλώσεων αυτών με την τουρκική στρατιωτική ενίσχυση του Κοσσυφοπεδίου ενισχύει την πεποίθηση ότι πρόκειται για μια συντονισμένη επιχείρηση πολιτικής και στρατιωτικής πίεσης προς το Βελιγράδι.

Η οργισμένη απάντηση του Βελιγραδίου

Η Ντανιέλα Νίκολιτς, πρόεδρος της Επιτροπής της Σερβικής Βουλής για το Κοσσυφοπέδιο και τα Μετόχια, μίλησε για «βόμβα έτοιμη να εκραγεί», καταγγέλλοντας ότι η Τουρκία οπλίζει την Πρίστινα λίγο πριν τις εκλογές, με στόχο την πρόκληση αστάθειας. Τόνισε ότι η αποστολή των drones «δεν αποτελεί εγγύηση ειρήνης, αλλά εργαλείο πολιτικής επιρροής της Άγκυρας».

Η ίδια υπενθύμισε ότι παρά το ψήφισμα 1244 του ΟΗΕ και τη Συμφωνία του Κουμάνοβο, οι δυνάμεις της KFOR «επιτρέπουν εξοπλισμούς που παραδίδονται σε τρομοκράτες», όπως χαρακτηριστικά δήλωσε. Για τη Νίκολιτς, το γεγονός αυτό συνιστά επιστροφή σε μια νέα μορφή οθωμανισμού, όπου η Τουρκία προσπαθεί να επιβάλει την παρουσία της ως ρυθμιστής των εξελίξεων στα Βαλκάνια.

Μια επικίνδυνη σκακιέρα

Η χρονική συγκυρία δεν αφήνει περιθώρια αμφιβολίας:
Η πρόωρη παράδοση των drones, η επανεμφάνιση του Τούρκου στρατηγού στην ηγεσία της KFOR και η προεκλογική ατμόσφαιρα στο Κοσσυφοπέδιο συνθέτουν ένα εκρηκτικό μίγμα που απειλεί να αναζωπυρώσει το βαλκανικό φυτίλι.

Πολλοί αναλυτές θεωρούν ότι πίσω από αυτή την κίνηση υποκρύπτεται δυτική ενόχληση για τη στενή σχέση Βούτσιτς – Πούτιν, η οποία έγινε ιδιαίτερα εμφανής με την παρουσία του Σέρβου προέδρου στην πρόσφατη στρατιωτική παρέλαση στη Μόσχα. Υπό αυτό το πρίσμα, η Τουρκία αναλαμβάνει τον ρόλο του “εκτελεστή” μιας πολιτικής πίεσης εκ μέρους των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ, με στόχο να περιοριστεί η ρωσική επιρροή μέσω Σερβίας.

Η αποστολή των τουρκικών drones στο Κοσσυφοπέδιο δεν είναι απλώς μια εμπορική ή στρατιωτική πράξη· αποτελεί μήνυμα ισχύος και γεωπολιτικής πρόθεσης.
Η Άγκυρα επιχειρεί να παγιώσει τον ρόλο της ως κυρίαρχος παίκτης στα Βαλκάνια, αξιοποιώντας τα κενά ισχύος και τις εθνικές ευαισθησίες της περιοχής. Το ερώτημα πλέον είναι αν το Βελιγράδι θα αντιδράσει – και πώς. Γιατί αν απαντήσει στρατιωτικά, τα Βαλκάνια κινδυνεύουν να ξαναβρεθούν στο επίκεντρο μιας νέας, επικίνδυνης σύγκρουσης με ευρύτερες διεθνείς προεκτάσεις.