Αποκάλυψη των Financial Times για το σχέδιο Τραμπ για το στρατηγικό «θησαυροφυλάκιο» μετάλλων στον βυθό του Ειρηνικού

Νέα γεωπολιτική σκακιέρα στήνει η κυβέρνηση Τραμπ στον βυθό του Ειρηνικού Ωκεανού, με σχέδιο για δημιουργία αποθέματος κρίσιμων μετάλλων – κίνηση που στοχεύει στην ενεργειακή και τεχνολογική απεξάρτηση από την Κίνα και στη θωράκιση της αμερικανικής αλυσίδας εφοδιασμού.

Συγκεκριμένα, η διοίκηση του Ντόναλντ Τραμπ ετοιμάζει εκτελεστικό διάταγμα που ανοίγει τον δρόμο για τη συλλογή και αποθήκευση σπάνιων μετάλλων από τον πυθμένα του Ειρηνικού, σύμφωνα με δημοσίευμα των Financial Times. Πρόκειται για μια φιλόδοξη προσπάθεια να συγκροτηθεί εθνικό απόθεμα πολύτιμων πρώτων υλών, οι οποίες είναι καθοριστικής σημασίας για σύγχρονες τεχνολογίες, άμυνα και ενέργεια.

Τα επονομαζόμενα «πολυμεταλλικά κονδύλια» –βραχώδεις σχηματισμοί που μοιάζουν με μεγάλες πατάτες και βρίσκονται διασκορπισμένοι στον πυθμένα– περιέχουν νικέλιο, χαλκό, κοβάλτιο, μαγγάνιο, αλλά και στοιχεία σπάνιων γαιών. Το σχέδιο προβλέπει την αποθήκευσή τους δίπλα στα υφιστάμενα στρατηγικά αποθέματα πετρελαίου και βιομηχανικών μετάλλων.

Αντίβαρο στη γεωοικονομική κυριαρχία του Πεκίνου

Η Ουάσινγκτον βλέπει την εξάρτηση από την Κίνα σε πρώτες ύλες ως αχίλλειο πτέρνα της εθνικής της ασφάλειας. Με το Πεκίνο να εφαρμόζει συχνά περιορισμούς στις εξαγωγές σπάνιων γαιών ως μοχλό πίεσης, οι ΗΠΑ αναζητούν τρόπους να ενισχύσουν την αυτάρκειά τους. Η εξόρυξη από τον βυθό είναι ένα από αυτά τα μέσα.

Ο Αλεξάντερ Γκρέι, πρώην ανώτερος σύμβουλος σε ζητήματα Ασίας, χαρακτήρισε την κίνηση «στρατηγικά διορατική», σημειώνοντας πως «ο ωκεάνιος πυθμένας έχει μετατραπεί σε μέτωπο οικονομικού και στρατιωτικού ανταγωνισμού με την Κίνα».

Πολιτική στήριξη με φόντο την άμυνα

Το σχέδιο έχει ήδη βρει υποστηρικτές στο Κογκρέσο, με στελέχη όπως ο Μάρκο Ρούμπιο και ο Μάικ Γουόλτζ να προωθούν τη σημασία του για την αμερικανική άμυνα. Στον περσινό προϋπολογισμό περιλαμβανόταν μελέτη για την πιθανή χρήση αυτών των μετάλλων σε στρατιωτικά συστήματα, ενώ η τοποθέτησή τους δίπλα σε κρίσιμα αποθέματα ενισχύει τον χαρακτήρα «έκτακτης ανάγκης».

Χωρίς διεθνή νομική κάλυψη, αλλά με αποφασιστικότητα

Οι ΗΠΑ δεν έχουν επικυρώσει τη Συνθήκη του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας, γεγονός που δημιουργεί νομικά κενά σχετικά με την εκμετάλλευση κοιτασμάτων σε διεθνή ύδατα. Οι πρόσφατες συνομιλίες στην Αρχή του Διεθνούς Βυθού (ISA) έληξαν χωρίς συμφωνία για έναρξη εξορύξεων, εν μέσω εκκλήσεων για παγκόσμιο μορατόριουμ.

Παρ’ όλα αυτά, εταιρείες όπως η The Metals Company, με έδρα στον Καναδά και δραστηριότητα στις ΗΠΑ, επιχειρούν να κινηθούν μέσω του αμερικανικού νομικού πλαισίου του 1980, αμφισβητώντας την αρμοδιότητα της ISA.

Περιβαλλοντικές και γεωοικονομικές ανησυχίες

Οικολογικές οργανώσεις προειδοποιούν για την καταστροφή οικοσυστημάτων που δεν έχουμε ακόμη πλήρως κατανοήσει. Ταυτόχρονα, αναλυτές τονίζουν τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι ΗΠΑ στο να ανταγωνιστούν τις πιο χαμηλές τιμές παραγωγής σε περιοχές όπως η Ινδονησία και την ήδη εδραιωμένη κινεζική αλυσίδα εφοδιασμού.

Ο Χοσέ Φερνάντεζ, υψηλόβαθμος αξιωματούχος της κυβέρνησης Μπάιντεν, εκφράζει ενστάσεις: «Οι εταιρείες που δρουν εκτός διεθνών πλαισίων αναλαμβάνουν σημαντικό ρίσκο. Δεν μπορείς να διεκδικείς κυριότητα σε κάτι που δεν έχεις θεσμικά αποδεχτεί», δήλωσε.

Το αμερικανικό σχέδιο για τη δημιουργία αποθέματος από τον βυθό του Ειρηνικού εντάσσεται σε μια ευρύτερη στρατηγική ενεργειακής αυτοδυναμίας και προετοιμασίας για γεωπολιτικές κρίσεις. Ο υποθαλάσσιος πλούτος, άλλοτε αθέατος και ανέγγιχτος, μετατρέπεται πλέον σε αντικείμενο διεθνούς αντιπαράθεσης – με τις ΗΠΑ και την Κίνα να πρωταγωνιστούν σε έναν αγώνα για το ποιος θα εξασφαλίσει πρώτος την κυριαρχία στα «ορυχεία του μέλλοντος».