Financial Times: Ποιοι συμβιβασμοί είναι πιθανοί για τoν Ζελένσκι και ποιοι όχι- Οι «γκρίζες ζώνες» στο σχέδιο Τραμπ, οι «κόκκινες γραμμές» των Ουκρανών και η «σύγκρουση» με τους Ευρωπαίους

Μετά από ένα εικοσιτετράωρο συνεχούς διαπραγμάτευσης στη Γενεύη, Ουάσιγκτον και Κίεβο εμφανίζονται για πρώτη φορά τους τελευταίους μήνες πιο κοντά στη χάραξη ενός κοινού πλαισίου ειρήνης.

Financial Times: Ποιοι συμβιβασμοί είναι πιθανοί για τoν Ζελένσκι και ποιοι όχι- Οι «γκρίζες ζώνες» στο σχέδιο Τραμπ, οι «κόκκινες γραμμές» των Ουκρανών και η «σύγκρουση» με τους Ευρωπαίους

Ωστόσο, το βασικό ερώτημα εξακολουθεί να πλανάται πάνω από κάθε συζήτηση: ακόμη κι αν Ουκρανία και ΗΠΑ συμφωνήσουν στη γραμμή της διαπραγμάτευσης, θα συναινέσει τελικά ο Βλαντιμίρ Πούτιν; Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, κάνει λόγο για «σημαντική πρόοδο» και αφήνει να εννοηθεί ότι μια συμφωνία μεταξύ Κιέβου και Μόσχας δεν είναι τόσο μακρινή όσο πριν.

Παρόλα αυτά, ακόμη και το αμερικανικό σχέδιο των 28 σημείων – το οποίο παρέχει στη Ρωσία ξεκάθαρο προβάδισμα στο εδαφικό ζήτημα και αποκλείει την ουκρανική ένταξη στο ΝΑΤΟ – δεν αρκεί για να θεωρηθεί πως η συμφωνία είναι προ των πυλών.

Οι Financial Times επιχειρούν να αποκωδικοποιήσουν ποιοι συμβιβασμοί είναι θεωρητικά αποδεκτοί για το Κίεβο και ποιοι αγγίζουν τα όρια του πολιτικού και κοινωνικού αδιεξόδου.

Θα εγκατέλειπε η Ουκρανία το Ντονέσκ;

Το πιο «βαρύ» ζήτημα στο τραπέζι είναι η αποχώρηση των ουκρανικών δυνάμεων από τα τμήματα της επαρχίας Ντονέσκ που εξακολουθούν να ελέγχουν. Αν και το σημείο δεν βρίσκεται ψηλά στη λίστα των αμερικανικών προτάσεων, θεωρείται ο πραγματικός πυρήνας των πιέσεων προς την Ουκρανία.

Μια τέτοια παραχώρηση θα προσέφερε στη Ρωσία, μέσω των διαπραγματεύσεων, όσα δεν κατάφερε να κερδίσει ολοκληρωτικά στο πεδίο της μάχης από το 2014 και μετά.

Η εκχώρηση εδαφών που υπερασπίστηκαν με μεγάλες απώλειες οι ουκρανικές δυνάμεις παραμένει βαθιά διχαστικό θέμα στην ουκρανική κοινωνία – φυσικά προς όφελος της Μόσχας. Δεκάδες χιλιάδες κάτοικοι που έχουν απομείνει στις περιοχές αυτές θα αναγκαστούν να εκκενώσουν, ενώ η Ουκρανία θα απολέσει μια κρίσιμη «ζώνη-ασπίδα» που λειτουργεί έως σήμερα ως προκεχωρημένη γραμμή άμυνας.

Ο πρόεδρος Ζελένσκι έχει κατ’ επανάληψη δηλώσει ότι η ανάκτηση κατεχόμενων περιοχών θα γίνει «μόνο μέσω της διπλωματίας», απορρίπτοντας όμως κάθε ιδέα επίσημης αναγνώρισης της ρωσικής κατοχής. Το αμερικανικό σχέδιο, αντίθετα, εισάγει την έννοια του ρωσικού de facto ελέγχου – μια φόρμουλα που για το Κίεβο θεωρείται εξαιρετικά προβληματική.

Financial Times: Ποιοι συμβιβασμοί είναι πιθανοί για τoν Ζελένσκι και ποιοι όχι- Οι «γκρίζες ζώνες» στο σχέδιο Τραμπ, οι «κόκκινες γραμμές» των Ουκρανών και η «σύγκρουση» με τους Ευρωπαίους

Αμφιλεγόμενες εγγυήσεις ασφαλείας

Το σχέδιο Τραμπ υπόσχεται ότι η Ουκρανία θα λάβει «αξιόπιστες εγγυήσεις ασφαλείας», χωρίς όμως να διευκρινίζεται το περιεχόμενό τους. Την ίδια στιγμή, αποκλείεται ρητά η ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ στο άμεσο αλλά και στο απώτερο μέλλον, ενώ καμία νατοϊκή χώρα δεν θα μπορεί να διατηρεί στρατιωτική παρουσία στο ουκρανικό έδαφος.

Η στάση αυτή απέχει πολύ από τις αξιώσεις του Κιέβου, το οποίο ζητά δεσμεύσεις αντίστοιχες με το Άρθρο 5 – δηλαδή αυτόματη στρατιωτική συνδρομή σε περίπτωση νέας επίθεσης. Στο τρέχον αμερικανικό πλαίσιο, μια τέτοια πρόβλεψη δεν υπάρχει.

Τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία –  Η σύγκρουση με την Ευρώπη

Ιδιαίτερη τριβή προκαλεί το κεφάλαιο της αξιοποίησης των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων. Η αμερικανική πρόταση φαίνεται να ανατρέπει τον ευρωπαϊκό σχεδιασμό για δάνειο αποζημιώσεων ύψους 140 δισ. ευρώ, χρησιμοποιώντας μεγάλο μέρος των 300 δισ. δολαρίων που έχουν δεσμευθεί σε ευρωπαϊκές τράπεζες.

Σύμφωνα με το αμερικανικό πλάνο, οι ΗΠΑ θα λάβουν 100 δισ. δολάρια για ένα κοινό επενδυτικό ταμείο ΗΠΑ–Ουκρανίας, με το 50% των κερδών να κατευθύνεται στην αμερικανική πλευρά. Άλλα 100 δισ. θα προσφέρει η Ευρώπη, ενώ το υπόλοιπο ποσό θα ενισχύσει ένα επενδυτικό ταμείο ΗΠΑ–Ρωσίας. Η πρόταση αυτή προκάλεσε εντονότατες αντιδράσεις στο Βερολίνο, με τον καγκελάριο Μερτς να μιλά για «μη αποδεκτή ανατροπή του ευρωπαϊκού σχεδιασμού».

Στο σχέδιο εντάσσεται και η ιδέα μιας γενικής αμνηστίας για όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές, καθώς και η εγκατάλειψη νομικών διεκδικήσεων και διαδικασιών διεθνούς δικαιοσύνης. Για το Κίεβο, αυτό δεν αποτελεί απλώς κόκκινη γραμμή, αλλά «ηθική γραμμή άμυνας», καθώς θεωρεί ηθικά και πολιτικά αδιανόητη την αναστολή ερευνών για εγκλήματα πολέμου.

Η αμερικανική πρόταση προβλέπει σημαντική μείωση των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων στους 600.000 στρατιώτες. Για πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, αυτό συνιστά κατάφωρη παραβίαση της ουκρανικής κυριαρχίας και ταυτόχρονα μια επικίνδυνη ασυμμετρία, καθώς δεν προβλέπεται αντίστοιχος περιορισμός για τις ρωσικές δυνάμεις.

Στρατιωτικοί αναλυτές προειδοποιούν ότι μια τέτοια συρρίκνωση θα μπορούσε στην πράξη να προετοιμάσει το έδαφος για μελλοντική ρωσική επίθεση, αφήνοντας την Ουκρανία στρατιωτικά εκτεθειμένη.