Η Μικρή Πρέσπα «χάνεται» – Οι κίνδυνοι και οι εικόνες που “ραγίζουν την καρδιά”

Σημαντική και συνεχής μείωση της στάθμης των νερών της Μικρής Πρέσπας καταγράφεται τον τελευταίο χρόνο, φαινόμενο που αποδίδεται κυρίως στην κλιματική αλλαγή. Οι ειδικοί της Εταιρίας Προστασίας Πρεσπών (ΕΠΠ) προειδοποιούν ότι αν η τάση αυτή συνεχιστεί, η λίμνη κινδυνεύει να συρρικνωθεί δραματικά ή ακόμη και να πάρει τη μορφή στενού ποτάμιου καναλιού.

Η πτώση της στάθμης έχει ήδη σοβαρές συνέπειες στη βιοποικιλότητα: επηρεάζονται τα υδρόβια πουλιά, τα ψάρια, οι καλαμιώνες, αλλά και τα υπόλοιπα είδη της άγριας ζωής. Παράλληλα, οι κάτοικοι που χρησιμοποιούν το νερό της λίμνης για την άρδευση – κυρίως των καλλιεργειών φασολιών – βλέπουν τον βασικό οικονομικό πόρο της περιοχής να απειλείται.

Ο βιολόγος και επιστημονικός σύμβουλος της ΕΠΠ, Γιώργος Κατσαδωράκης, εξηγεί ότι από το 1985, λόγω της μείωσης των βροχοπτώσεων και των χιονοπτώσεων, η Μεγάλη Πρέσπα έχει χάσει περίπου δέκα μέτρα στάθμης. Μέχρι πρόσφατα, η Μικρή Πρέσπα έδειχνε ανθεκτικότερη, όμως πέρυσι ξεκίνησε και εκεί η πτώση, καθώς η λίμνη εξαρτάται αποκλειστικά από τα νερά της βροχής και του χιονιού.

Οι δύο λίμνες συνδέονται υπόγεια κάτω από τη στενή λωρίδα γης που τις χωρίζει. Αυτό σημαίνει ότι η Μικρή Πρέσπα, ως μικρότερη, χάνει ευκολότερα νερά προς τη Μεγάλη. Αν συνεχιστεί η ανομβρία, η στάθμη της θα μειωθεί δραματικά μέσα στα επόμενα χρόνια, με κίνδυνο να μετατραπεί σε ένα στενό ποτάμι.

«Η Μικρή Πρέσπα έχασε ήδη σχεδόν ένα μέτρο πέρυσι και αν συνεχιστεί αυτή η πορεία, ίσως να τη δούμε να εξαφανίζεται όπως τη γνωρίζουμε», προειδοποιεί ο κ. Κατσαδωράκης.
«Χρειάζεται άμεση κινητοποίηση και σχεδιασμός για να προσαρμοστούμε στις ραγδαίες μεταβολές που έρχονται».

Η ΕΠΠ υπογραμμίζει ότι οι επιπτώσεις είναι ήδη ορατές. Οι αποικίες των υδρόβιων πουλιών, που φωλιάζουν σε νησίδες κοντά στον Άγιο Αχίλλειο, φέτος δέχθηκαν σοβαρό πλήγμα: η πτώση της στάθμης συνέδεσε τις νησίδες με τη στεριά, επιτρέποντας σε αλεπούδες, τσακάλια και αρκούδες να φτάσουν ως τις φωλιές, προκαλώντας μεγάλη απώλεια αυγών και νεοσσών.

Η διευθύντρια της Εταιρίας, Μυρσίνη Μαλακού, σημειώνει πως απαιτείται συνεργασία σε διεθνές επίπεδο, καθώς η λεκάνη των Πρεσπών μοιράζεται ανάμεσα στην Ελλάδα, τη Βόρεια Μακεδονία και την Αλβανία.

«Πρέπει να σχεδιάσουμε παρεμβάσεις προσαρμογής που θα δώσουν χρόνο στο οικοσύστημα να αντιδράσει», αναφέρει.

Η υπεύθυνη πολιτικής της ΕΠΠ, Βιβή Ρουμελιώτου, υπενθυμίζει ότι παρότι το 2000 ιδρύθηκε το Διασυνοριακό Πάρκο Πρεσπών με πρωτοβουλία των τριών χωρών, η συνέχεια στη συνεργασία αυτή έχει χαθεί, ενώ η υδρολογική πίεση αυξάνεται.

Στους Ψαράδες, το μοναδικό ελληνικό χωριό στις όχθες της Μεγάλης Πρέσπας, η πτώση της στάθμης είναι πια ορατή δια γυμνού οφθαλμού.

«Το νερό έχει υποχωρήσει περίπου δέκα μέτρα από το 1984. Οι βάρκες δεν μπορούν πια να κινηθούν στα αβαθή», λέει ο Θωμάς Μανούρης, πρόεδρος της Ένωσης Τουριστικών Δραστηριοτήτων Πρεσπών.

Οι κάτοικοι ζητούν επέκταση της προβλήτας, καθώς η λίμνη χάνει περίπου ένα εκατοστό στάθμης κάθε τρεις ημέρες.

Όπως προειδοποιούν οι επιστήμονες, οι Πρέσπες βρίσκονται σε ένα κρίσιμο σημείο καμπής. Αν δεν υπάρξουν άμεσες δράσεις προσαρμογής, το μοναδικό αυτό οικοσύστημα της Δυτικής Μακεδονίας ίσως αλλάξει ανεπανόρθωτα τα επόμενα λίγα χρόνια.