Ισραήλ: Δεν πρόκειται να απελευθερώσει τον «Μαντέλα της Παλαιστίνης», Μαρουάν Μπαργκούτι όσο κι αν επιμένει η Χαμάς

Οι ισραηλινές αρχές δημοσίευσαν σήμερα την πλήρη λίστα με τους 250 Παλαιστίνιους κρατουμένους που θα αφεθούν ελεύθεροι, στο πλαίσιο της πρώτης φάσης της εκεχειρίας στη Λωρίδα της Γάζας.

Ισραήλ: Δεν πρόκειται να απελευθερώσει τον «Μαντέλα της Παλαιστίνης», Μαρουάν Μπαργκούτι όσο κι αν επιμένει η Χαμάς

Η δημοσίευση έγινε από το Υπουργείο Δικαιοσύνης του Ισραήλ, μετά την έγκριση της συμφωνίας για κατάπαυση του πυρός από το υπουργικό συμβούλιο, η οποία περιλαμβάνει και την επιστροφή των ομήρων της Χαμάς.

Σύμφωνα με τις λεπτομέρειες της λίστας, 15 κρατούμενοι θα απελευθερωθούν στην ανατολική Ιερουσαλήμ, 100 στη Δυτική Όχθη, ενώ οι υπόλοιποι 135 θα απελαθούν σε άλλες χώρες. Πριν από την τελική δημοσίευση υπήρξαν αλλαγές της τελευταίας στιγμής, με ανταλλαγή 11 κρατουμένων που σχετίζονται με τη Φατάχ με άλλους που συνδέονται με τη Χαμάς.

Παρά τις πιέσεις της Χαμάς για την απελευθέρωση του εξέχοντος στελέχους της Φατάχ, Μαρουάν Μπαργούτι – γνωστού ως «Μαντέλα της Παλαιστίνης» – ο οποίος εκτίει ισόβια ποινή για οργάνωση και εκτέλεση φονικών επιθέσεων κατά του Ισραήλ κατά τη διάρκεια της Δεύτερης Ιντιφάντα, το όνομά του δεν περιλαμβάνεται στη λίστα.

Εκτός αυτών, δεν θα απελευθερωθεί ούτε ο Αχμάντ Σααντάτ, γενικός γραμματέας του Λαϊκού Μετώπου για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PFLP), ούτε ανώτερα στελέχη της Χαμάς, όπως ο Ιμπραήμ Χάμεντ και ο Χασάν Σαλάμεχ, τα οποία η Χαμάς ζητούσε με ένταση να αφεθούν ελεύθερα.

Ισραήλ: Δεν πρόκειται να απελευθερώσει τον «Μαντέλα της Παλαιστίνης», Μαρουάν Μπαργκούτι όσο κι αν επιμένει η Χαμάς

Εκτός από τους 250 κρατούμενους ασφαλείας, σχεδόν 1.700 Παλαιστίνιοι που συνελήφθησαν μετά τις 7 Οκτωβρίου 2023, χωρίς να εμπλακούν στην αιματηρή επίθεση που πυροδότησε τον πόλεμο, θα αφεθούν επίσης ελεύθεροι ή θα απελαθούν από τη Γάζα, σύμφωνα με τους «Times of Israel». Η απελευθέρωση των κρατουμένων θα γίνει 72 ώρες μετά την υπογραφή της συμφωνίας, όταν όλοι οι όμηροι – ζωντανοί και νεκροί – θα έχουν επιστραφεί στις ισραηλινές αρχές.

Στη λίστα περιλαμβάνονται σημαντικά στελέχη όπως ο Ιγιάντ Αμπού αλ-Ρουμπ, διοικητής της Παλαιστινιακής Ισλαμικής Τζιχάντ στην Τζενίν της Δυτικής Όχθης, υπεύθυνος για μια σειρά τρομοκρατικών επιθέσεων, μεταξύ των οποίων η επίθεση αυτοκτονίας στη Σαντμότ Μεχόλα το 2003, στο Τελ Αβίβ το 2004 και στη Χαντέρα το 2005, που στοίχισαν τη ζωή σε 13 ανθρώπους.

Στους κρατουμένους που θα απελευθερωθούν περιλαμβάνονται επίσης ο Μοχάμεντ Ζακάρνεχ της Φατάχ, υπεύθυνος για τη δολοφονία οδηγού ταξί το 2009, και ο Μοχάμεντ Αμπού αλ-Ρουμπ, που το 2017 διέπραξε επίθεση με μαχαίρι.

Επιπλέον, θα απελευθερωθεί ο Μαχμούντ Καουάσμεχ, ανώτερο στέλεχος της Χαμάς, ο οποίος είχε προηγουμένως αποφυλακιστεί στο πλαίσιο της συμφωνίας για τον Γκιλάντ Σαλίτ, απελάθηκε στη Γάζα και συνελήφθη ξανά κατά τη διάρκεια των εχθροπραξιών το 2024.

Ποιος είναι ο Μαρουάν Μπαργκούτι

Πρώην σημαίνων ηγέτης του κινήματος Φατάχ, ο Μαρουάν Μπαργκούτι αποτελεί εδώ και δύο δεκαετίες μια από τις πιο εμβληματικές και αμφιλεγόμενες φυσιογνωμίες της παλαιστινιακής πολιτικής σκηνής. Συνελήφθη από τις ισραηλινές αρχές το 2002, στο απόγειο της δεύτερης Ιντιφάντα (2000-2005), και δύο χρόνια αργότερα καταδικάστηκε σε πέντε φορές ισόβια για τη συμμετοχή του σε επιθέσεις που στοίχισαν τη ζωή σε Ισραηλινούς πολίτες.
Οι υποστηρικτές του, ωστόσο, επιμένουν πως η δίκη του ήταν πολιτικά υποκινούμενη, με στόχο να εξουδετερωθεί ένας ηγέτης που συνδύαζε λαϊκό έρεισμα και πολιτικό κύρος.

Το 2017, κατά τη διάρκεια μιας μαζικής απεργίας πείνας Παλαιστινίων κρατουμένων με αίτημα τη βελτίωση των συνθηκών κράτησης, η Ισραηλινή Υπηρεσία Φυλακών δημοσιοποίησε βίντεο που, σύμφωνα με τους ισχυρισμούς της, έδειχνε τον Μπαργκούτι να τρώει κρυφά στο κελί του. Οι υποστηρικτές του απάντησαν πως το υλικό ήταν κατασκευασμένο και μέρος μιας εκστρατείας δυσφήμισης.

Σύμφωνα με έρευνα του Παλαιστίνιου πολιτικού αναλυτή Khalil Shikaki, που δημοσιεύθηκε τον Μάρτιο του 2024, ο Μπαργκούτι θα επικρατούσε άνετα έναντι των δύο βασικών αντιπάλων του αν διεξάγονταν σήμερα παλαιστινιακές εκλογές. Η δημοτικότητά του παραμένει σταθερά υψηλή, τόσο ανάμεσα στους κοσμικούς όσο και στους ισλαμιστές Παλαιστινίους, στοιχείο που σπάνια απαντάται στο βαθιά διχασμένο παλαιστινιακό πολιτικό τοπίο.

Ορισμένοι τον αποκαλούν «Μαντέλα της Παλαιστίνης», όχι μόνο για τη μακρόχρονη φυλάκισή του, αλλά και για τη ρητορική του υπέρ της ειρηνικής αντίστασης και της ενότητας του παλαιστινιακού λαού. Στα 66 του χρόνια, χαίρει σεβασμού ακόμη και μέσα στις ισραηλινές φυλακές, όπου έχει καλλιεργήσει σχέσεις αμοιβαίας εκτίμησης με ορισμένους πρώην αντιπάλους του. Η Χαμάς, μάλιστα, έχει επανειλημμένα θέσει την απελευθέρωσή του ως προϋπόθεση σε διαπραγματεύσεις ανταλλαγής κρατουμένων.

Ισραήλ: Δεν πρόκειται να απελευθερώσει τον «Μαντέλα της Παλαιστίνης», Μαρουάν Μπαργκούτι όσο κι αν επιμένει η Χαμάς

«Ο πιο σημαντικός κρατούμενος στον κόσμο»

Σε άρθρο του τον Ιούλιο του 2024, ο Economist χαρακτήρισε τον Μπαργκούτι «τον πιο σημαντικό κρατούμενο στον κόσμο» — έναν πολιτικό κρατούμενο του οποίου η απελευθέρωση θα μπορούσε να ανατρέψει τις ισορροπίες όχι μόνο στη μακροχρόνια σύγκρουση Ισραήλ–Παλαιστίνης, αλλά και στη μεταπολεμική ανασυγκρότηση της Παλαιστίνης.

Γνωστός για την άπταιστη γνώση των εβραϊκών και τις προσωπικές σχέσεις που διατηρεί με αρκετούς Ισραηλινούς πολιτικούς, ο Μπαργκούτι θεωρείται από ορισμένους κύκλους στην Ιερουσαλήμ ο μόνος Παλαιστίνιος ηγέτης που μπορεί να εμπνεύσει πραγματική λαϊκή νομιμοποίηση και να προωθήσει μια βιώσιμη λύση δύο κρατών.
Ο πρώην επικεφαλής της ισραηλινής υπηρεσίας εσωτερικής ασφάλειας Σιν Μπετ, Αμί Αγιαλόν, είχε δηλώσει χαρακτηριστικά:

«Ο Μαρουάν Μπαργκούτι είναι ο μοναδικός ηγέτης που μπορεί να εκλεγεί έναντι οποιουδήποτε άλλου υποψηφίου και να πιστέψει πραγματικά στη λύση των δύο κρατών. Είναι προς το συμφέρον μας να πάρει μέρος στις επόμενες εκλογές – όσο πιο σύντομα, τόσο το καλύτερο.»

Μπορεί ένας κρατούμενος να φέρει την ειρήνη;

Η εικόνα του, βέβαια, διχάζει. Πολλοί Ισραηλινοί αξιωματούχοι και αναλυτές τον θεωρούν εξίσου επικίνδυνο με τη Χαμάς, υποστηρίζοντας πως δεν έχει εγκαταλείψει τις παλιές του θέσεις.

«Ο Μπαργκούτι είναι τόσο κακός όσο και η Χαμάς», ανέφερε πρώην επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών. «Δεν άλλαξε στη φυλακή· αντίθετα, έγινε πιο ακραίος.»

Οι επικριτές του φέρνουν ως παράδειγμα τον Γιαχία Σινουάρ, ηγέτη του στρατιωτικού βραχίονα της Χαμάς, ο οποίος είχε απελευθερωθεί το 2011 στο πλαίσιο ανταλλαγής κρατουμένων και αργότερα φέρεται να ενορχήστρωσε τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου.
Το ερώτημα, λοιπόν, παραμένει: θα μπορούσε ο Μαρουάν Μπαργκούτι να γίνει ο ηγέτης της ειρήνης ή μήπως η απελευθέρωσή του θα άνοιγε έναν νέο, απρόβλεπτο κύκλο εντάσεων στη Μέση Ανατολή;