Μεγάλη Παρασκευή: Τα ήθη και τα έθιμα της ημέρας – Γιατί οι παλιοί έλεγαν πως δεν κάνουμε σήμερα μπάνιο

Η Μεγάλη Παρασκευή είναι μια ημέρα βαθιάς θρησκευτικής κατάνυξης και σεβασμού στην Ορθόδοξη πίστη. Μαζί της έρχονται έθιμα και απαγορεύσεις που κρατούν αιώνες, θυμίζοντάς μας το νόημα της Σταύρωσης και της θυσίας του Χριστού.

Η Μεγάλη Παρασκευή κατέχει ξεχωριστή θέση στην Ορθόδοξη Χριστιανική παράδοση, καθώς είναι αφιερωμένη στον θείο πόνο και τη Σταύρωση του Ιησού Χριστού. Πρόκειται για μια μέρα πένθους και περισυλλογής, χωρίς χαρές και πανηγυρισμούς, γεμάτη συμβολισμό και ευλάβεια.

Τα έθιμα της ημέρας έχουν διαμορφωθεί μέσα στους αιώνες, διατηρώντας ζωντανές τις μνήμες και τις αξίες που συνδέονται με τη Μεγάλη Εβδομάδα. Παρόλο που οι καιροί αλλάζουν, πολλά από αυτά τα ήθη επιβιώνουν ακόμα σε πολλές γωνιές της Ελλάδας, κυρίως στην επαρχία και σε θρησκευόμενες οικογένειες.

Τι απέφευγαν οι παλαιότεροι τη Μεγάλη Παρασκευή

• Ούτε δουλειές του σπιτιού, ούτε μπάνιο: Οι νοικοκυρές φρόντιζαν να ολοκληρώσουν κάθε οικιακή εργασία μέχρι το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης. Τη Μεγάλη Παρασκευή επικρατούσε απόλυτη ακινησία, αφού θεωρούνταν ασέβεια να καθαρίζεις, να πλένεις ή να ασχολείσαι με τις καθημερινές υποχρεώσεις. Ακόμη και το μπάνιο θεωρούνταν απαγορευμένο, καθώς ήταν μια μέρα αφιερωμένη στο πένθος και την προσευχή.

• Ούτε καρφί… δεν καρφωνόταν: Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, κανένας άντρας – είτε ήταν τεχνίτης είτε όχι – δεν έπιανε εργαλείο στα χέρια του. Ιδιαίτερα το κάρφωμα θεωρούνταν βλάσφημο, μιας και παραπέμπει απευθείας στη Σταύρωση. «Μάστορης ή όχι, καρφί δεν κάρφωνε», έλεγαν χαρακτηριστικά.

• Απόλυτη νηστεία: Η ημέρα επιβάλλει αυστηρή νηστεία. Πολλοί δεν καταναλώνουν καν λάδι, ενώ κάποιοι νηστεύουν τελείως μέχρι το βράδυ. Οι καμπάνες χτυπούν πένθιμα, θυμίζοντας στους πιστούς το βαρύ φορτίο της ημέρας, και η Θεία Λειτουργία αντικαθίσταται από τις ιερές Ακολουθίες των Ωρών, των Αποκαθηλώσεων και του Επιταφίου.