Ο Χακάν Φιντάν ονειρεύεται την Τουρκία ως “ηγέτιδα” δύναμη στη «νέα ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική άμυνας»

Ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Χακάν Φιντάν, επιχειρεί εκ νέου να αναβαθμίσει τον ρόλο της Άγκυρας στο ευρωπαϊκό σύστημα ασφαλείας, παρουσιάζοντας μια πρόταση που έχει ήδη προκαλέσει έντονο προβληματισμό στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.

Ο Χακάν Φιντάν ονειρεύεται την Τουρκία ως “ηγέτιδα” δύναμη στη «νέα ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική άμυνας»

Σε συνέντευξή του στη γερμανική εφημερίδα Die Welt, ο Τούρκος ΥΠΕΞ προτείνει μια «νέα ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική άμυνας» με βασικούς παίκτες την Τουρκία, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιταλία και το Ηνωμένο Βασίλειο.

Πρόκειται για μια πρόταση που εντάσσεται στη συνολικότερη στρατηγική της Άγκυρας να εμφανίζεται ως αναντικατάστατος παράγοντας τόσο στο ΝΑΤΟ όσο και στην ευρωπαϊκή ασφάλεια, την ώρα που η Ε.Ε. παραμένει διχασμένη και αναζητά σταθερό πλαίσιο άμυνας εν μέσω γεωπολιτικών αναταράξεων.

«Εμείς να ηγηθούμε της Ευρώπης» -Το αφήγημα Φιντάν

Ο Φιντάν, μιλώντας με την αυτοπεποίθηση που χαρακτηρίζει τα τελευταία χρόνια την τουρκική διπλωματία, δήλωσε πως «χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γαλλία, η Γερμανία, η Τουρκία και η Ιταλία πρέπει να συνεργαστούν και να ηγηθούν της συζήτησης για την ευρωπαϊκή άμυνα».

Σε άλλο σημείο της συνέντευξης, ο Τούρκος ΥΠΕΞ ανέφερε ότι «η Ευρώπη πρέπει να αποφασίσει αν θα δημιουργήσει το δικό της κέντρο βάρους στη νέα παγκόσμια τάξη ή αν θα επιτρέψει σε άλλες δυνάμεις να την καθοδηγήσουν», βάζοντας στο τραπέζι τον σκληρό ανταγωνισμό ΗΠΑ – Κίνας και παρουσιάζοντας την Τουρκία ως δήθεν «απαραίτητο στρατηγικό κρίκο».

Η Άγκυρα επιχειρεί ξεκάθαρα να εκμεταλλευτεί τα γεωπολιτικά ρήγματα της εποχής για να κατοχυρώσει προνομιακό ρόλο στην Ευρώπη, παρά τις γνωστές εντάσεις που δημιουργεί σε Αιγαίο, Κύπρο και Ανατολική Μεσόγειο. Η ρητορική Φιντάν είναι συνέχεια της πάγιας στρατηγικής του Ερντογάν: η Τουρκία να εμφανίζεται ως «αναγκαίος συνομιλητής» της Ευρώπης και ταυτόχρονα να διεκδικεί ρόλο υπερδύναμης στην περιοχή.

Το ΝΑΤΟ στο προσκήνιο – «Παράθυρο» για τετ α τετ με Γεραπετρίτη
Η συνέντευξη του Φιντάν δεν είναι τυχαία: δίνεται λίγες ώρες πριν από τη σημερινή σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ. Σύμφωνα με τον απεσταλμένο του ΣΚΑΪ στην Κωνσταντινούπολη, Μανώλη Κωστίδη, η τουρκική πλευρά δεν αποκλείει το ενδεχόμενο κατ’ ιδίαν συνάντησης Φιντάν – Γεραπετρίτη.

Η Άγκυρα χρησιμοποιεί κάθε διεθνές φόρουμ για να εμφανίσει εικόνα «συνεργασίας» και «διαλόγου», την ώρα που διατηρεί υψηλή ένταση ρητορικής και προκλητικών κινήσεων στο πεδίο. Ένα πιθανό τετ α τετ θα πραγματοποιηθεί σε μια περίοδο όπου η τουρκική διπλωματία πιέζει για να ενταχθεί πιο σταθερά στις ευρωπαϊκές δομές ασφαλείας, ενώ παράλληλα εκπέμπει μηνύματα ισχύος προς όλες τις κατευθύνσεις.

Η πραγματικότητα για την Ευρώπη

Η πρόταση Φιντάν ουσιαστικά επιχειρεί να «πλαισιώσει» την Τουρκία μέσα στην ευρωπαϊκή άμυνα, παρά το γεγονός ότι η χώρα:

δεν είναι κράτος-μέλος της Ε.Ε.

διατηρεί ανοιχτές απειλές έναντι της Ελλάδας

παραβιάζει συστηματικά τον εναέριο χώρο μας

αμφισβητεί συνθήκες και σύνορα

Η Ευρώπη γνωρίζει πολύ καλά ότι η Τουρκία ακολουθεί δική της ατζέντα και λειτουργεί ως αυτόνομη περιφερειακή δύναμη. Η ιδέα ότι η Άγκυρα θα «ηγηθεί» ευρωπαϊκής άμυνας δημιουργεί εύλογα ερωτήματα για τις πραγματικές επιδιώξεις της.

Η συνέντευξη Φιντάν εντάσσεται στη μόνιμη τουρκική τακτική να εμφανίζει τον εαυτό της ως θεμέλιο της ευρωπαϊκής ασφάλειας και ταυτόχρονα να πιέζει για στρατηγικά ανταλλάγματα. Η Ευρώπη, όμως, γνωρίζει ότι η Τουρκία λειτουργεί πρωτίστως με βάση τα δικά της συμφέροντα, συχνά εις βάρος της Ελλάδας και της σταθερότητας στην περιοχή.

Σε κάθε περίπτωση, η σημερινή σύνοδος των ΥΠΕΞ του ΝΑΤΟ και το ενδεχόμενο συνάντησης Φιντάν – Γεραπετρίτη αναμένεται να δείξουν πόσο μακριά είναι διατεθειμένη να φτάσει η Άγκυρα στην προσπάθειά της να παρουσιαστεί ως «ηγέτιδα δύναμη» της Ευρώπης.