Σαν σήμερα 24 Ιουνίου 1798 απεβίωσε με μαρτυρικό θάνατο. Ο Ρήγας βασανίστηκε και θανατώθηκε διά στραγγαλισμού, μαζί με τους επτά Έλληνες συντρόφους του στον πύργο Νεμπόισα στο Βελιγράδι, αφού παραδόθηκαν από τις αυστριακές αρχές στους Τούρκους.
Ο Ρήγας Βελεστινλής ή Φεραίος, που γεννήθηκε το 1758 στο Βελεστίνο της Θεσσαλίας (όπου η αρχαία πόλη Φεραί), υπήρξε ο πρώτος ο οποίος συνέλαβε το όραμα της απελευθέρωσης των υπόδουλων λαών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, που εμπνεύστηκε από τις ιδέες του Διαφωτισμού και της Γαλλικής Επανάστασης και τις μεταλαμπάδευσε στα Βαλκάνια.
Οι ιδέες του για τη δημοκρατική Κοινοπολιτεία αποτυπώθηκαν στη δωδεκάφυλλη Χάρτα του και το επαναστατικό του κείμενο «Νέα Πολιτική Διοίκηση». Σε όλα τα έργα του υπόγραφε: «Ρήγας Βελεστινλής Θετταλός». Με το «Θούριό» του επίσης συνέβαλε σημαντικά στην αφύπνιση του υπόδουλου γένους.
Ο Ρήγας Βελεστινλής (Φεραίος) υπήρξε πρόδρομος και πρωτεργάτης του Νεοελληνικού Διαφωτισμού. Γεννήθηκε το 1757 στο Βελεστίνο της Μαγνησίας. Το θεωρούμενο ως πραγματικό του επώνυμο Αντώνιος Κυριαζής ή Κυρίτζης δεν επιβεβαιώνεται από τη σύγχρονη έρευνα. Ο ίδιος προτιμούσε να χρησιμοποιεί ως επώνυμο αυτό της γενέτειράς του, ενώ οι Έλληνες διανοούμενοι που ζούσαν στην εξορία τον αποκαλούσαν Φεραίο, επειδή στην αρχαιότητα η πόλη του ονομαζόταν Φεραί.
Ο νεαρός Ρήγας εγκατέλειψε το Βελεστίνο πολύ νωρίς, αφού πρώτα πήρε τη βασική του μόρφωση. Το 1785 πήγε στην Κωνσταντινούπολη, όπου συνέχισε τις σπουδές του κι εντάχθηκε στο περιβάλλον των Φαναριωτών, ενώ το 1788 εγκαταστάθηκε στη Βλαχία ως διοικητικός υπάλληλος.
Στα χρόνια που ακολούθησαν διακρίθηκε ως λόγιος και συγγραφέας. Το 1790 και το 1796 ταξίδεψε στη Βιέννη για να τυπώσει τα βιβλία του, μεταξύ αυτών το «Σχολείο των ντελικάτων εραστών», το «Φυσικής Απάνθισμα», ο «Ηθικός Τρίποδας» και ο «Ανάχαρσις».
Ως κορυφαίο έργο του, πάντως, θεωρείται η «Νέα Πολιτική Διοίκησις των κατοίκων της Ρούμελης, της Μικράς Ασίας, των Μεσογείων Νήσων και της Βλαχομπογδανίας» που περιείχε:
-τον Θούριο, γνωστό επαναστατικό άσμα
-μία επαναστατική προκήρυξη
-τη διακήρυξη των δικαιωμάτων του ανθρώπου σύμφωνα με τα πρότυπα των Γάλλων Διαφωτιστών
-το Σύνταγμα του Ρήγα
Το πολιτικό όραμα του Ρήγα συνίστατο στη δημιουργία μιας πολυεθνικής βαλκανικής επικράτειας που θα ήταν απαλλαγμένη από τις αγκυλώσεις της οθωμανικής πολιτικής και στην οποία οι Έλληνες θα είχαν κυρίαρχη θέση. Για την πραγματοποίηση αυτού του στόχου προσπάθησε να εξεγείρει όλους τους υπόδουλους στους Οθωμανούς λαούς της Βαλκανικής εναντίον του κοινού τυράννου.
Επεδίωξε, μάλιστα, να συναντήσει τον Μεγάλο Ναπολέοντα για να ζητήσει τη βοήθειά του. Συνελήφθη, όμως, στις 8 Δεκεμβρίου του 1797 από τους Αυστριακούς στην Τεργέστη και παραδόθηκε στους Τούρκους, οι οποίοι τον σκότωσαν δια στραγγαλισμού στις 12 Ιουνίου του 1798 στο Βελιγράδι.
Η Χάρτα του Ρήγα
Η Χάρτα του Ρήγα ή Χάρτα της Ελλάδος είναι ένα από τα σημαντικότερα έργα του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, και αποτελεί σταθμό της ελληνικής χαρτογραφίας, ενώ συντέλεσε στη διαμόρφωση των ιδεών και του οράματος που ενέπνευσαν την Ελληνική Επανάσταση του 1821.
Η 12φυλλη Χάρτα, μνημειώδες έργο του Ρήγα Βελεστινλή, απεικονίζει τον ελλαδικό χώρο και την ευρύτερη περιοχή της Βαλκανικής χερσονήσου νότια του Δούναβη, με πλήθος πληροφοριών και συμβόλων της Ελληνικής Παρουσίας από το παρελθόν μέχρι το έτος κατασκευής του.
Είναι ένα χάρτης μεγάλων διαστάσεων, 2×2,10 και αποτελείται από 12 φύλλα διαστάσεων το καθένα 50×70. Τυπώθηκε το 1797 λίγους μήνες πριν από τη σύλληψη και τη δολοφονία του Ρήγα, σε 1220 αντίτυπα στη Βιέννη στο τυπογραφείο των αδερφών Μαρκίδη Πούλιου (από τη Σιάτιστα της Μακεδονίας), σε χαρακτική του γνωστού καλλιτέχνης εκείνης της εποχής, Franz Mueller. Τα αντίτυπα διατέθηκαν στη Βιέννη, τη Σμύρνη, το Βουκουρέστι και το Ιάσιο (Ρουμανία). Μέρος τους, 296 τον αριθμό, κατασχέθηκε κατά τη σύλληψη του Ρήγα στην Τεργέστη.
Το αντίτυπο που εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Άνδρου στην Χώρα, είναι ένα από τα λίγα σωζόμενα (έχουν καταγραφεί 39 αντίτυπα της Χάρτας στην Ελλάδα και 19 στο εξωτερικό, τα οποία σώζονται σε μεγάλες βιβλιοθήκες και ιδιωτικές συλλογές) και ανήκε στον Ανδριώτη Θεόφιλο Καΐρη, (1784 – 1853) κορυφαίου Έλληνα διαφωτιστή, φιλόσοφου, μέλους της Φιλικής Εταιρείας, διδάσκαλου του Γένους και πολιτικού.
Στην Άνδρο, ύψωσε πρώτος την επαναστατική σημαία στις 10 Μαΐου 1821, σε πανηγυρική δοξολογία στο ναό του Αγίου Γεωργίου και ο Βασιλέας Όθωνας του απένειμε το Χρυσό Σταυρό του Τάγματος του Σωτήρος ως ένδειξη ευγνωμοσύνης για την προσφορά του την περίοδο του Αγώνα.
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
